HACI ASLAN

İlişkisel Yaklaşım Nedir? Bilimin amaçlarından betimleme, olaylar arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılmasıyla ilgiliydi. İlişkisel çalışmalar betimleme amacını gerçekleştirebilir. Ancak unutulmamalıdır ki bu ilişki, betimleme kapsamında yer alan nedensellik (sebep-sonuç) ilişkisi değildir. Bilimin açıklama ve kontrol amacına hizmet edebilmesi için ilişkinin nedensellik türünden olması beklenir.

Bu durumda ilişkisel çalışmalar bilimin açıklama ve kontrol amacına hizmet edemez. İlişkisel çalışmalarda iki değişken arasında yüksek ilişki bulunursa, bir değişkenden diğeri yordanabilir. Bu durumda ilişkisel çalışmalar bilimin yordama amacına hizmet eder.

Deneysel Yaklaşım nedir? Bilimsel bilgiye ulaşmak amacıyla deneyi bir yöntem olarak kullanan yaklaşım. Bir değişkenin bir başka değişkenle ilişkisini denetimli deney yoluyla inceleyen bilimsel çalışma. Deneysel yöntem değişkenlere ait verilerin elde edilmesini sağlar

KORELASYON Korelasyon iki değişken arasındaki ilişkiyi değerlendirmek yollarından en sık karşılaşılanıdır. Bir değişken arttığında diğeri de artıyorsa pozitif korelasyon vardır. Örneğin biri kişi ne kadar girişken ise arkadaşları da o kadar çoktur. Değişkenlerden birinin artıp diğerinin azaldığı durumda ise negatif ilgileşim söz konusudur. Örnek olarak kişi ne kadar yaşlıysa dürtüsel davranışları da azalacaktır. Değişkenler arasında ilişki yoksa ilgileşim da yoktur. Kişinin doğum tarihinin matematik yeteneğini etkilemesini beklemeyiz.

Bir çalışmanın sonuçlarını yorumlarken bilinmesi gereken kritik kavramlar nelerdir? Bilimsel yöntemlerin bize güvenilir bilgi vereceğine güvensek de taraflı olmamak için sonuçları doğru yorumlamak önemlidir. Sonuçların geçerliği ise iç ve dış olarak ikiye ayrılan geçerliliktir. Bir ilacın diğerinden daha etkili olmasında süresinin geçmiş olmasına bakılmaması örneğindeki gibi, çalışmanın tasarımında ya da bütünlüğünde hatalar olması iç geçerliliğe girer. Dış geçerlilik ise belli bir dine karşı tepkiyi ölçmede sadece ateistlerin dâhil edilmesinin toplum için sınırlı geçerliliği gibi, sonuçların daha büyük popülasyonlara uygulanmasıyla yapılan çıkarımlardır. Genelde iç geçerlilik, dış geçerlilikten daha önemlidir..

Çalışmada kafa karıştırma nedir? Kafa karıştırma iki değişken arasındaki bir çalışmanın sonucunu taraflı hale getiren üçüncü ve harici bir değişkendir. Kuzey Avrupa kökenli göçmen Amerikalıların diğerlerinden daha zeki olduğuna dair zekâ testleri dillerinin akışkanlığı yüzünden kafa karıştırıcıydı. İstatistikler yöntemler önüne geçebilse de çalışmanın başında karışıklığı önlemek daha iyidir. Bir çalışmanın genelleştirilebilmesi ne demektir? Geniş bir topluma uygulanabiliyorsa çalışma genelleştirilebilir demektir. Harici geçerlik terimi de aynı anlama gelir

Soru: Öykünün kahramanı bir genç kız. Bu genç kız, kendi annesinin cenaze töreninde daha önce kim olduğunu hiç bilmediği bir genç adamla karşılaşıyor. Bu genç adam, kızın rüyalarının adamı ve kız görür görmez adama aşık oluyor. Aradan bir kaç gün geçiyor. Genç kız, kız kardeşini öldürüyor. Polis neden öldürdüğünü sorduğunda, genç kız cevap veriyor. Kızın, kızkardeşini öldürme sebebi nedir? Cevap aşağıda; ancak önce bir kafa yorun. Genç kız, kız kardeşini neden öldürmüş olabilir?

Cevap: Genç kız, adamın cenazeye geleceğini ve adamı orada göreceğini umuyor. Bunu doğru cevapladıysanız, polise gidip sizi hapsetmelerini isteyin! Bu ünlü bir Amerikan psikoloji testi. Öldürebilme zihniyetine sahip kişiler, buna doğru cevap verirlermiş. Seri katillerin çoğu bu teste hiç düşünmeden doğru cevabı vermişler. Doğru cevabı bulamadıysanız, ne iyi...