Hümanistik Yaklaşım Maslow

Hümanistik psikoloji temele bireyi alan ve bireyi değerli ve doğuşta “iyi” olarak gören bir anlayıştır. Bu psikolojinin temelinde insanın mekanik, uyarıcılara otomatik tepkiler veren bir makine olmadığı, her bireyin değerli ve önemli olduğu görüşü yatmaktadır.

İnsanın tek ve temel güdüsü kendini gerçekleştirme ihtiyacından kaynaklanır. Birey, kendisini güçlü bir kişilik yapacak ve özalgısını sağlamlaştıracak bir takım becerilerle doğar. Bunun için ona güvenmek ve seçim hakkı tanımak gerekir. İnsan davranışlarını onun öznel gerçekliği tayin eder. Herkesin kendine özgü bir gerçeği vardır ve bu gerçeği kişinin geçmiş yaşantıları tayin eder. Davranışı anlamak için kişinin nereden baktığını, dünyayı nasıl gördüğünü ve hatta nasıl algılayıp yorumladığını dikkate almak gerekir.

İnsanın geçmiş yaşantılarını değerlendirme, yeniden düzenleme ve yaşamına yön vermede aktif rolü vardır. O, kendi kaderini kendi saptayabilecek güçtedir.

Organizmanın benimsediği davranış biçimleri benlik kavramıyla tutarlıdır.Bir kimsenin davranışlarının nedenini anlayabilmek için onun benlik tasarımını bilmek ve olaylara onun algı çerçevesinden bakmak gerekir. Benlik, çevreyle etkileşim sonucunda kişinin geliştirdiği “Ben” algıları ve bu algılara bağlı değerlerdir. Dolayısıyla, İnsan davranışlarını değiştirmek için önce onun öznel gerçekliğini değiştirmek gerekir. Benlikle tutarlı olmayan veya benlik tarafından anlam verilmemiş yaşantılar, davranışlarımızda herhangi bir değişmeye neden olmazlar.

Maslow’un Temel Gereksinimler (İhtiyaçlar) Hiyerarşisi (Maslow’s Hierarchy of Needs) Birey temel gereksinimlerinden kendini gerçekleştirmeye doğru giden bir piramidin basamaklarını tırmanır. Olanaklar sağlanırsa her insan eninde sonunda kendini gerçekleştirerek gizil güçlerinin farkına varır.

İhtiyaçlar Hiyerarşisi İnsan davranışlarını güdüleyen İHTİYAÇLARDIR Temel ihtiyaçlarına doyum sağlayan birey gitgide daha özgür ve iyi hissedecek ve sonuçta kendisindeki tüm potansiyelleri açığa çıkaracaktır. Üst düzeye gitmek için alt düzeydeki ihtiyaçların belli düzeyde doyurulması yeterlidir.

Maslow’a göre, insan değerli, iyiye yönelik bir özbene sahiptir ve her insan eninde sonunda kendini gerçekleştirecek gizil güçlerin farkına varacaktır. Maslow’a göre insanı davranışa iten nedenler onun “ihtiyaçları”dır. Ancak bu ihtiyaçlar hiyerarşi içerisindedir. Bu ihtiyaçların ilki temel ihtiyaçtır, sonraki değer olarak ondan sonra gelir. Bu bağlamda önceki ihtiyaç karşılanmadan bir sonraki ihtiyaç ortaya çıkmaz. Önceki ihtiyacın giderilmesi için kendisinden sonraki ihtiyaç feda edilebilir ancak kendisinden öncesi feda edilemez. Maslow’un bu kuramının adı “İhtiyaçlar Hiyerarşisi”dir.

İhtiyaçlar Hiyerarşisi Temel Varsayımlar: İnsanı harekete geçiren ya da davranışı etkileyen gereksinimler doyurulmayan gereksinimlerdir. Bu gereksinimler aşağıdan yukarıya doğru sıralı sınıflama biçimindedir. İnsanın bir basamaktaki gereksinimi, ancak daha alt basamaktaki gereksiniminin belli bir dereceye kadar doyurulmasıyla ortaya çıkar. İhtiyaç arzulanan veya gerekli olan bazı şeylerin eksikliğidir. Eksiklik algılanan ya da gerçek olabilir. İhtiyaçlar basit ve somut olabileceği gibi karmaşık ve soyut da olabilir.

Bireylerin ihtiyaçları ve güdüleri arasında farklılıklar olabilir Toplum, kültür, aile ihtiyaçların belirlenmesinde önemli rol oynar. ANCAK, herkes kendini gerçekleştiremeyebilir.

Self-actualization Esteem Love and belonging Safety needs Kendini Gerçekleştirme Değer, başarı Kendine saygı Ait olma ve sevgi Emniyet, güven, düzen ve değişmezlik Açlık, susuzluk ve cinsellik Fizyolojik gereksinimler Self-actualization Esteem Love and belonging Safety needs Physiological needs

Kendini gerçekleştiren bireyin temel özellikleri Yaşamını son derece anlamlı görür, belirsizliğe tahammül edebilir. Kendilerini ve başkalarını oldukları gibi kabul ederler. Düşünce ve davranışları içtendir. Kendi üzerinde yoğunlaşmaktan çok sorun üzerinde yoğunlaşırlar. İyi bir mizah anlayışları vardır.

Kendini gerçekleştiren bireyin temel özellikleri Çok yaratıcıdırlar. Topluma karşı bireysel bağımsızlıklarını koruyabilmişlerdir. Kültürlerinden belirli ölçüde bir bağımsızlık kazandıklarından, geleneksel, soyut ve streotip algılama biçimlerine hapsolmazlar. İnsanlığın refahı ile ilgilenirler. Hayata nesnel bir açıdan bakabilirler. Yaşamın temel deneyimlerini değerlendirirler.

CARL ROGERS İnsan doğası temelde olumlu ve yapıcıdır. Her birey biriciktir. Her birey tek başına değerlidir ve bir potansiyeli vardır. Gerekli ve yeterli koşullar sağlanırsa birey içindeki potansiyelin ve gücün farkına varabilir

Benlik Kavramı (Self-Concept) Benlik Şeması (Self-Schema) Kişinin kendini algılayış biçimi Ben kimim? Benim için değerli olanlar nelerdir? Ben neleri yapabilirim? Ne istiyorum? Benlik Şeması, kişinin beceri, istek ve kişisel durumunu bilişsel ve duygusal olarak değerlendirmesini içeren kalıcı hedef, arzu, güdü ve korkularının temsilidir.

Gerekli ve Yeterli Koşullar Koşulsuz Olumlu Kabul Saydamlık Empati Sağlıklı bir benlik tasarımı bireylerin bu koşullar içinde yetişmesine bağlıdır. Benlik kavramı bireyin yaşantıları sonucunda gelişmekte ve değişmektedir. Bireyin benlik algısıyla yaşantısı arasındaki fark büyükse mutsuzluk o derece artacaktır.

Rogers’a Göre Ruh Sağlığının İşaretleri Kendi özerk iradesine uygun davranabilme Değişik yaşantılara açık olma Kendinin güçlü, zayıf yönlerinin farkında olma Kendini ve başkalarını olduğu gibi kabul etme Değişime açık olma

İnsancıl Yaklaşımın Eğitim Açısından Doğurguları Kendini gerçekleştirme için olanak sağlayacak koşulların sağlanması İhtiyaçlar......uygun eğitim ortamı Olumlu bir sınıf ortamı yaratılması Öğretmenler kabul edici, empatik anlayışa sahip olmalı ve yargılayıcı olmamalı

Hata yapma korkusu ve öğrenme tehdidinin olmaması Öğrencilerin kendilerini serbestçe ifade etmesine izin verilmesi Her öğrenciye değerli ve yetenekli olduğunu hissettirme Öğrenmenin amacı açıklanmalı