6. SAF MADDE VE KARIŞIMLAR Bazı maddeler tek çeşit maddeden oluşur, yapısında kendinden başka madde içermez. Bu tür maddelere saf madde denir. Örneğin, tuzun yapısında sadece tuz bulunur.

Örneğin, hava, reçel, toprak… Maddeleri birbirleriyle karıştırdığımızda görünüşleri değişebilir. Ancak, yapılarında bir değişime olmaz. Maddeler doğada saf halde bulunduğu gibi karışım halde de bulunabilir. Saf maddeler bir araya gelerek karışım oluştururlar.

ÇÖZELTİLER Bazı maddeler suyla karışınca, sıvının her tarafına dağılarak gözle görünemeyecek kadar küçük parçalara ayrılır. Bu olaya çözelti denir. Şeker, mürekkep, tuz, alkol, sabun gibi maddeler suda çözünür. Bu tür maddeler suda çözündükten sonra onları göremeyiz. Ancak orada olduklarını tadabileceğimiz bir karışımsa tadarak anlayabiliriz.

Çözünme sonucu oluşan karışımlara çözelti denir Çözünme sonucu oluşan karışımlara çözelti denir. Örneğin, şekerli su bir çözeltidir. Bu karışımda şeker çözünen su ise çözücüdür.

KARIŞIMLARIN AYRILMASI Karışımı kendisini oluşturan maddelere ayırmak için hangi yöntem ya da yöntemler kullanılabilir?

SÜZME İLE AYIRMA Sıvı maddeleri, içinde çözünmemiş katı maddelerden ayırmak için süzerek ayırma yöntemi kullanılır. Örneğin, haşlanmış olan makarnayı suyundan, portakal suyunu posasından süzerek ayırırız.

YÜZDÜRME İLE AYIRMA Katı maddelerden oluşan karışımı ayırmak için suda yüzdürme yöntemi kullanılır. Bu yöntemde karışım suya ilave edilir. Ancak bu yöntemin uygulanabilmesi için karışımı oluşturan katı maddelerin suda çözünmemeleri gerekmektedir. Ayrıca ayırmak istediğimiz katı madde veya maddeler su üstünde kalırken diğerleri suda batmalıdır.

BUHARLAŞTIRMA İLE AYIRMA Su ve içinde çözünmüş katı maddeden oluşan karışımları ayırmak için suyun uzaklaştırılması gerekir. Bunun için buharlaştırma yöntemi kullanılır. Bu yöntemle karışım ısıtılır. Karışım yeterince ısındığında su buharlaşır geriye suda çözünmüş olan katı madde kalır. Örneğin, şekerli suda şekeri, tuzlu sudan tuzu ayırmak için buharlaştırma yöntemini kullanırız.

MIKNATISLA AYIRMA YÖNTEMİ Karışımları ayırmak için kullanılan yöntemlerden birisi de mıknatısla ayırma yöntemidir. Bu yöntem mıknatıstan etkilenen maddeyi etkilenmeyen maddelerden ayırtmak için kullanılır.