Physical Exercise for Late-Life Depression: Customizing an Intervention for Primary Care Volume 6 Issue:2 February,2017 Arş.Gör. Dr. Merve BULUT ADAŞ 31/10/2017

Giriş İleri yaşlı kişilerde major depresyon (LLMD) günümüzde günlük yaşamı kısıtlayan, intihar riski nedeniyle engellilik ve mortaliteyle sonuçlanabilen önemli bir sağlık problemidir. İleri yaş majör depresif hastaların büyük kısmı ilk olarak birinci basamağa başvurur, tanı alır ve tedavi edilir. Ancak vakaların önemli bir kısmı en iyi kanıt temelli tedavilere bile yetersiz yanıt vermektedir.

Fiziksel egzersizin ileri yaş major depresyon tedavisine desteği gittikçe artmaktadır ancak klinik pratiğe geçişi konusundaki bilgimiz sınırlıdır. Bu alanda yapılmış olan Yaşlı Depresyonunda Egzersizin Güvenilirliği ve Etkinliği Çalışması (SEEDS), fiziksel egzersiz ve antidepresan (PE+AD) kombinasyonunun, tek başına antidepresan (AD) tedavisinden daha yüksek remisyon ile ilişkili olduğunu kanıtlamıştır.

Amaç Bu çalışmanın amacı; Bu tarz müdahalelerin birinci basamakta kullanılabilirliğini, Engelleyen ve kolaylaştıran faktörleri, Birinci basamak hekimlerinin bu konudaki görüşlerini, Gelecekte yaygınlaştırılmasını etkileyecek faktörleri belirlemektir.

Materyal – Metod SEEDS çalışması; Birinci basamakta LLMD bireylerin tedavisi için AD'lerin yanı sıra fiziksel egzersiz ve AD etkinliğini inceleyen çok merkezli, tek kör, randomize bir çalışmadır. Katılımcılar 65-85 yaş arası klinik olarak depresyonla uyumlu (HAM-D>18), egzersize engel fiziksel koşulu olmayan ve sedanter yaşam tarzına sahip kişilerden seçilmiştir. Seçilen bireyler bölgedeki Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Merkezi’ne yönlendirilmiştir.

Katılımcılardan Eksen-I tanısı Alkol veya madde kötüye kullanımı Bilişsel bozuklukları (MMDÖ <24) Bireyin egzersizini engelleyen fiziksel rahatsızlıkları olanlar çalışmaya dahil edilmemiştir. Bu kriterler katılımcıların birinci basamak hekimlerine danışılarak yapılan bir dizi geriatrist, kardiyolog ve psikiyatr vizitinde doğrulanmıştır.

Psikiyatrik değerlendirme HAM-D ve Hastane Anksiyete ve Depresyon Skalası ile Tıbbi değerlendirme Kümülatif hastalık değerlendirme ölçeği(CIRS)16 ve Montreal Kognitif Değerlendirme Ölçeği(MOCA) ile değerlendirildi Maksimum O2 alım miktarı(VO2 max) çalışma başlangıç ve sonucunda ölçüldü Psikiyatristler tarafından tüm katılımcılara 2 hafta içinde 50 mg doza ulaşacak şekilde sertralin reçete edildi

Katılımcılar 3 gruba ayrıldı Sadece AD kullananlar(42) AD ve düşük yoğunluklu ilerleyici olmayan egzersiz yapanlar (AD+NPE,37) (haftada 3 kez KTA%70 ini aşmayacak şekilde enstrümental egzersiz) AD ve yüksek yoğunluklu aşamalı aerobik egzersiz yapanlar (AD+PAE, 42) (egzersiz bisikletleri kalp atım hızını artıracak şekilde ) Çalışma sonucunda AD+NPE ve AD+PAE arasında anlamlı fark bulunmadığından tek bir grupta birleştirildi.

TARTIŞMA AD+PE tedavisinin etkinliğini belirleyen bazı faktörler bulunmaktadır. Hastalardaki psikomotor retardasyon, AD tedavisinden kısmen az fayda gören yaygın bir semptomdur ancak egzersiz sonrası bu semptomun iyileşme oranı artmıştır. Polifarmasik ve daha yaşlı hastalar önceki çalışmalarda diğer katılımcılara göre sertraline daha az yanıt verirken fiziksel egzersizle tedavi yanıtı artmıştır. Egzersizin yaş ve çoklu ilaç kullanımının tedaviye olumsuz yanıtını dengeleyen bir faktör olduğu görülmüştür.

TARTIŞMA Başlangıçta yüksek aerobik egzersiz kapasitesine sahip olanlarda, egzersizden çok daha etkili yanıt alınmıştır. Bunun nedeni düşük egzersiz kapasitesine sahip olan bireylerin egzersiz nedeniyle kaygı yaşaması olarak düşünülebilir. Egzersizin depresif belirtilere karşı etkinliği anksiyeteye karşı etkinliğinden daha fazla bulunmuştur. Bu durumda anksiyetenin tedavi yanıtına olumsuz etkisi egzersizden bağımsız olarak olumsuz yöndedir.

TARTIŞMA Çalışmaya aerobik kapasiteyi olumsuz etkileyen fiziksel hastalıkları olan ve ileri kognitif bozuklukları olan hastalar alınmamıştır. Ancak bu durumların dışında kalan komorbid hastalık şiddetinin antidepresan etkinliğinde belirleyici rolü olmadığı görülmüştür. Multidisipliner bakım modelleri, egzersize dayalı müdahaleleri sunmanın en uygun yöntemi gibi görünmektedir; PCP'ler ve psikiyatrlar, fiziksel sağlığın izlenmesinde, farmakoterapinin idaresinde ve egzersizle ilgili olumsuz etkilerin yönetiminde ve egzersiz için motivasyonun güçlenmesinde yer almalıdır.

TARTIŞMA PCP’lerin sevk kararını vermede etkili olabilecek görüşleri ve egzersiz tedavisi farkındalıklarında hastaların klinik sonuçlarını gördükten sonra önemli ölçüde değişiklik gözlenmiştir. Birinci basamak hekimlerinin gönüllü olarak seçilmesi ve kontrol grubunun olmayışı çalışmanın kısıtlamaları arasında bulunmaktadır.

TARTIŞMA Sonuç olarak egzersiz temelli müdahaleler AD tedavisine ek olarak, belirli klinik özelliklere sahip LLMD bireylerde etkilidir. PCPlerin egzersizi bir tedavi seçeneği olarak kullanma olasılığı çalışma sonrasında artmıştır. Birinci basamak sağlık hizmetleri ile psikiyatri veya diğer multidisipliner alanlar arasında etkin bir danışma-irtibat programı bulunması, böyle bir müdahalenin klinik uygulamaya yansıtılmasında önem taşımaktadır.