İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ TEMEL İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEMEL İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ GENEL KONULAR

İŞ KAZASI ve MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN HUKUKİ SONUÇLAR

Amaç Katılımcılar, iş kazası ve meslek hastalıklarının hukuksal sonuçları hakkında bilgi sahibi olacaklardır. 4

Öğrenim Hedefleri Bu sunumun sonunda katılımcılar; İş kazası ve meslek hastalıklarını tanımlar, Kayıt ve bildirim süreçlerini sıralar, SGK, Ceza Hukuku ve Borçlar Hukuku açısından hukuksal sonuçlarını açıklar, Konuya ilişkin işveren ve çalışanların sorumluluk ve yükümlülüklerini sayar. 5

İş Kazası -1 İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay. (Madde 3-g/6331) Mevcut durumda sadece 5510-4A çalışanlarına elektronik ortam üzerinden iş kazası ve meslek hastalığı bildirimi yapılabilmektedir. 5510-4C çalışanları (657 sayılı kanuna tabi devlet memurları) için bildirim halihazırda yazılı olarak yapılmaktadır ve bağlı bulunduğu kurumca vazife malullüğü kapsamında değerlendirilmemekte; ancak ek ödeme yönergesi kapsamındaki haklarını tam olarak almaktadır.

İş Kazası -2 Çalışanın işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, çalışan kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında, Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır. (Madde 13/5510)

İş Kazası -3 Bir işverene bağlı olarak çalışan çalışanın, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, Emziren kadın çalışanın, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda. (Madde 13/5510)

Meslek Hastalığı -1 Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık. (Madde 3-l/6331) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunundan kaynaklandığı belirtilecektir.

Meslek Hastalığı -2 Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir. (Madde 14/5510) 5510 sayılı SGK kanunundan kaynaklandığı belirtilecektir.

Ramak Kala Olay İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olaydır. (Madde 4-d/İSG RD Yön.) 2012/28512 İş Sağlığı Ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği

3 günden fazla işe gidememe Ölüm 3 günden fazla işe gidememe 1-3 gün işe gidememe İlkyardım gerektiren yaralanma Ramak kala olay Ölümlü 1 iş kazası yaşanana kadar 1200 adet 3 günden fazla işe gidememe, 1200 adet 1-3 gün arası işe gidememe, 5000 adet ilk yardım gerektirmeyen yaralanma, 70000 adet de ramak kala olay meydana gelmektedir. Yani 1 iş kazası olana kadar aslında çok fazla mesaj vermiştir ve dikkate alınmayarak ihmaller kazayı doğurmuştur. “Decent work – Safe work”, Introductory report to the XVIIth World Congress on Safety and Health at Work, 2005

İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sonuçlar -1 İşveren / vekilleri / 3. şahıslara; İSG Kanununa göre İdari Para Cezaları, SGK Kanununa göre Rücu Davaları, Borçlar Kanununa göre Tazminat Davaları, Türk Ceza Kanununa göre Ceza Davaları açılabilir. 5326 Sayılı Kabahatler Kanun - Madde 17 / 7 217 Sayılı Vergi Usul Kanunu - Madde 298 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 5510 Sayılı SGK kanunu 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Rucunun tanımı burda verilecektir.

Rücu Geri alma anlamına gelir. SGK tarafından karşılanmış olan zararlar tutarının, kusurlu işverene veya kusurlu üçüncü şahıslara ödettirilmesinden ibarettir. (Madde 21,23/5510) SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU Kanun Numarası: 5510/ Kabul Tarihi: 31/5/2006 Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 16/6/2006 Sayı : 26200 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 45 MADDE 21 -İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye de ğeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. İş kazasının, 13 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir. Çalışma mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde, böyle bir rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girmeden önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması sonucu meydana gelen hastalığı nedeniyle, Kurumca sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği işverene ödettirilir.İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilir. İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık; kamu görevlileri, er ve erbaşlar ile kamu idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişilerin vazifelerinin gereği olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise, bu fiillerden dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç olmak üzere, sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan gelirler için kurumuna veya ilgililere rücû edilmez. Ayrıca, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, bu Kanun uyarınca hak sahiplerine bağlanacak gelir ve verilecek ödenekler için, iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine veya iş kazası sonucu ölen kusurlu sigortalının hak sahiplerine, Kurumca rücû edilmez. Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk MADDE 23 -Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir. Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarı, 21 inci maddenin birinci fıkrasında yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirilir.4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olduğu halde, 8 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen süre içerisinde bildirimde bulunmayanlara, bildirimde bulunulmayan sürede meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, analıkhalleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenmez.(1) (1): 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 65 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “dördüncü fıkrasında” ibaresi “üçüncü fıkrasında”, “hastalık ve analık” ibaresi “analık” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sonuçlar -2 İşverenin Gözetme Borcu Önlem almak Denetlemek Eğitim vermek Eğitime katılımı sağlamak İdari Yaptırımlar Kapatma Durdurma Alıkoyma Para cezası Örnekler verilebilir.

İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sonuçlar -3 İşveren, İş Kazasında; İşyerinin bulunduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, Sosyal Güvenlik Kurumuna da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirmek zorundadır. Meslek Hastalığında; Çalışanın meslek hastalığına yakalandığını veya çalışanın meslek hastalığına maruz kaldığı kendisine bildirilen işveren durumu öğrendiği günden başlayarak üç işgünü içinde SGK’ya bildirmesi gerekir. (Madde 14-2 / 6331) 6331 Sayılı İSG Kanunu Madde 14/2.İş kazalarını ve meslek hastalıklarını 3 iş günü içinde SGK'ya bildirmemesi halinde aynı kanunun Madde 26/1.e ‘ye göre işverene, çalışan sayısı ve tehlike sınıfına göre değişen idari para cezası vardır. 16

İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sonuçlar -4 Sağlık Hizmeti Sunucuları; Kendilerine intikal eden iş kazalarını en geç 10 (on) gün içerisinde SGK’ya bildirir. Yetkilendirilen Sağlık Hizmeti Sunucuları; Meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç 10 (on) gün içinde SGK’ya bildirir. (Madde 14-4/6331) 6331 Sayılı İSG Kanunu Madde 14/4. Sağlık hizmeti sunucularının iş kazalarını, yetkili sağlık hizmet sunucularının meslek hastalıklarını en geç 10 gün içinde SGK'ya bildirmemesi halinde aynı kanunun Madde 26/1.e ‘ye göre idari para cezası vardır. 17

SGK Sağlık Yardımı İş Kazası (İK) ve Meslek Hastalığı (MH) sonucunda zarar gören çalışana; Her türlü sağlık yardımını yapar. Geçici iş göremezlik ödeneklerini öder. Çalışana ya da hak sahiplerine gelir bağlar. Bu harcamalar Borçlar Yasası hükümlerine göre rücu edilir.

Maddi Zararlar Bedensel Zarar Tedavi giderleri, Kazanç kaybı, Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar, Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar. (Madde 54/TBK) Ölüm Cenaze giderleri, Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar, Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar. (Madde 55/TBK) TÜRK BORÇLAR KANUNU(Resmi Gazete Tarih: 04.02.2011 ve Sayı: 27836 Kanun No. 6098 / Kabul Tarihi: 11/1/2011 b. Bedensel zarar MADDE 54- Bedensel zararlar özellikle şunlardır: 1. Tedavi giderleri. 2. Kazanç kaybı. 3. Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. 4. Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar. c. Belirlenmesi MADDE 55- Destekten yoksun kalma zararları ile bedensel zararlar, bu Kanun hükümlerine ve sorumluluk hukuku ilkelerine göre hesaplanır. Kısmen veya tamamen rücu edilemeyen sosyal güvenlik ödemeleri ile ifa amacını taşımayan ödemeler, bu tür zararların belirlenmesinde gözetilemez; zarar veya tazminattan indirilemez. Hesaplanan tazminat, miktar esas alınarak hakkaniyet düşüncesi ile artırılamaz veya azaltılamaz. Bu Kanun hükümleri, her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine ya da kişinin ölümüne bağlı zararlara ilişkin istem ve davalarda da uygulanır.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği (Tazminatı) Günlük Kazancın Ayakta tedavilerde 2/3 (Üçte İkisi), Yatarak tedavilerde 1/2 (Yarısı) ödenir. 4857 sayılı İş Kanununa tabi çalışanlar için iş göremezlik ödeneği ödenir.

Sürekli İş Göremezlik Ödeneği (Tazminatı) %100: Sürekli Tam İş Göremezlik %10 - %100: Sürekli Kısmi İş Göremezlik Meslekte Kazanma Gücü Kayıp Oranına Göre; %100 Kayıp: Kazancın %70 İstisnai olarak %100 %10 - %100 aralığındaki kayıplarda aynı oran, doğru orantı hesabı ile ödeme yapılır. 4857 sayılı İş Kanununa tabi çalışanlar için iş göremezlik ödeneği ödenir.

İşin Durdurulması -1 İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’ndan bahsedilebilir. İlgili yönetmelik vurgulanır.

İşin Durdurulması -2 İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’ndan bahsedilebilir. İlgili yönetmelik vurgulanır.

Hukuki sorumluluk şeması üzerinden tartışma. Özet Hukuki sorumluluk şeması üzerinden tartışma. Türk Ceza Kanunu’nun 20, 21, 22. maddeleri ile 85 ve 89. maddelerine göre işveren adli para cezası veya hürriyeti bağlayıcı cezalar verilir. Şema üzerinden tekrar ile özet tamamlanır. Eğitime katılmama para cezası bedeli gibi örnekler paylaşılır.

İş Kazası veya Meslek Hastalığındaki Hukuki ve Cezai Durum Şeması CEZA HUKUKU Maddi Tazminat İdari Para cezası İş kazalarını ve meslek hastalıklarını 3 iş günü içinde SGK'ya bildirmemesi Sağlık hizmeti sunucularının iş kazalarını, yetkili sağlık hizmet sunucularının meslek hastalıklarını en geç 10 gün içinde SGK'ya bildirmemesi Risk değerlendirmesi yapılmaması İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı bulundurmama Ölümlü iş kazası sebebiyle kamu ihalesinden yasaklanma İŞ HUKUKU İSG Kanunu Taksirle Ölüme Neden Olma (5237/85) Tek kişi Ölüm 2-6 Yıl Hapis Bir/ Birden Fazla Ölüm, 2-15 Yıl Bir/Birden Fazla Yaralanma 2-15 Yıl * İşin Durdurulması * İşten Alıkoyma * İşyerinin Kapatılması * Adli Para Cezası Taksirle Yaralanmaya Neden Olma (5237/89) 3 aydan 1 yıla kadar hapis Adli Para Cezası Birden fazla kişi 6 ay-3 yıl arasında Manevi Tazminat Türk Ceza Kanunu’ nun 20,21,22. maddeleri ile 85 ve 89. maddelerine göre işveren adli para cezası veya hürriyeti bağlayıcı cezalar verilebilir. Destekten Yoksun Kalma İş Göremezlik

Katılımınız İçin Teşekkür Ederiz