Burcu KAAN

Okul öncesi dönem olarak adlandırdığımız 0-6 yaş arasındaki çocuklarda 20 adet süt dişi bulunmaktadır. Süt dişleri, bu dönemde mutlaka anne-babalar tarafından temizlenmeli ancak aynı zamanda çocuklara diş fırçalama alışkanlığının da bu dönemde kazandırılması gerekmektedir. Süt dişlerinin sağlıklı olması en az sürekli dişler kadar önemlidir. Süt dişlerinin nasıl olsa düşecekleri düşünülüp oluşan çürüklerin tedavi ettirilmemesi bu dişlerin vaktinden önce kaybedilmesine yol açabilir.

Tedavi edilmeyip uzun süre ağızda kalan çürük süt dişlerinin kök ucunda oluşan iltihap, çocuğun genel sağlığını etkileyebileceği gibi süt dişinin altında bulunan sürekli diş germine de zarar verebilir. Bu da sürekli dişlerin diziliminin bozulmasına ve çocuğun belki de hiç ihtiyacı olmayacakken ortodontik tedavi (tel tedavisi) gereksinime neden olabilir.

Çocuklarda diş fırçalama alışkanlığının gelişebilmesi için okul öncesi dönemde bu konuya özen göstermek gerekir. İlk diş ağızda görünmeye başladıktan sonra her sabah kahvaltıdan sonra ve akşamları yatmadan önce dişlerinin fırçalanmasına alışan bir çocuk, okul döneminde de aynı alışkanlığa kendiliğinden sahip olacaktır. Çocuklarda diş fırçalama aynı zamanda el gelişimleri açısından da önemlidir.

Bu nedenle anne-babalar, önce çocuklarının kendilerinin dişlerini fırçalamasına izin vermeli, son fırçalamayı ise beraberce bitiriyor olmalıdırlar. Yapılan çalışmalar çocukların doğru bir diş fırçalaması yapabilmeleri için el gelişimlerinin yaklaşık 7-8 yaş civarında tamamlanabildiğini göstermektedir.

Anne-babaların bu yaşa kadar çocuklarının diş fırçalamasında etkin rol oynamaları gerekir.

Çocuklarda çürükten korunmadaki en etkin yöntem dişlerin düzenli ve doğru bir şekilde günde en az iki kez fırçalanmasıdır! Bunun dışında çürük gelişimin önlenmesinde çok etkili olan bazı koruyucu uygulamalar vardır.

Genç süt ve sürekli dişler, asit ataklarına karşı daha duyarlıdırlar. Ayrıca bu dişlerin yapısı da erişkin dişlerindekine göre daha geçirgendir. Bu nedenle dişleri yeni süren çocuklarda diş çürüğü daha kolay oluşur ve oluşan çürük de daha hızlı ilerler.

Bu nedenle çocuklarda çürüğün en çok oluştuğu azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerine halk arasında “Diş Ojesi” olarak bilinen ‘‘Fissür Örtücü” uygulamalarının ve tüm diş yüzeylerinin çürükten korunmasını sağlar. Bu yüzden Fissür örtücüler bir kez uygulanır, tekrarlanmalarına gerek yoktur. Ancak düzenli olarak (6 ayda 1) kontrol edilmeleri gerekir. Fırça kıllarının derin girintilerin tabanına kadar ulaşıp bu bölgeleri temizlemesi oldukça güçtür.

Ülkemizde erken çocukluk döneminde yaygın olarak gördüğümüz biberon çürüğü, birçok toplumda olduğu gibi, bizim toplumumuzda da yanlış beslenme alışkanlıklarına bağlı, oldukça ciddi sonuçlar doğurabilen ve erken yaşlarda görüldüğü için tedavisi de güç olan bir enfeksiyon hastalığıdır.

– Bebeğin ağzında biberonla uyumasına izin verilmemelidir. – Biberonla süt içtikten sonra mutlaka su içmesi sağlanmalıdır. – İşaret parmağına sarılan ıslatılmış bir tülbent ile dişler temizlenmelidir. – Bir yaşından sonra gece beslenmesi bırakılmalıdır. – Bebek bir yaşından itibaren düzenli olarak diş hekimine muayeneye götürülmelidir. – Dişler üzerinde yapışıp kalan, karbonhidrat ağırlıklı beslenme yerine sebze ve meyve ağırlıklı, lifli besinler tercih edilmelidir. – 2-3 yaşına kadar yutma refleksi kontrol edilemediğinden fluoridsiz diş macunu ve küçük başlı, yumuşak kıllı bir diş fırçası ile dişler anne ya da baba tarafından günde iki kez fırçalanmalıdır.

Çocukların yeme biçimi beş ana besin grubunun (karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral) tamamını gerekli oranlarda içermelidir. Tek bir besin grubuna eğilim hem diş sağlığımız hem de genel vücut sağlığımız için istenmeyen bir durumdur. Özellikle karbonhidrat ağırlıklı gıdalarla (ekmek, makarna, pilav) beslenen ve abur cubur tüketimi fazla olan çocuklarda çürük oluşumu kaçınılmaz sondur.

Çocuklarınızın diş sağlığı için beslenmesi istenilen şekilde modifiye edilmeli ve dişler sabah ve gece yatmadan önce fırçalamalıdır. Eğer kahvaltı okulda yapılıyorsa bir diş fırçası da okula bırakılarak öğretmen gözetiminde fırçalanması gerekir. Abur cubur grubu besinler (çikolata, şeker, cips, kraker, bisküvi) sınırlandırılmalı, ara öğün olarak tüketilmemeli ve tüketimden sonra dişler fırçalanmalıdır. Önemli olan fırçalamanın etkin şekilde yapılmasıdır. Dolayısıyla 7 yaşına kadar fırçalama ebeveynler eşliğinde olmalıdır. Fırçalama mekanik bir temizliktir, süre çok önemlidir. En az 2 dakika boyunca her diş yüzüne fırça darbesi gelecek şekilde diş temizlenmelidir.

TEŞEKKÜRLER