Elektrikle Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

Eğitimimizin Amacı Katılımcıların, işyerlerinde elektrikle çalışmalarda ortaya çıkan riskler hakkında bilgi sahibi olmalarına ve bu risklere karşı alınması gereken İSG tedbirlerini öğrenmelerine yardımcı olmaktır

Öğrenim Hedeflerimiz Bu dersin sonunda katılımcılar, Elektrikle ilgili risk etmenlerini belirler. Sağlık ve güvenlik açısından gerekli olan kontrolleri sınıflandırır ve elektrikle çalışmalarda alınması gereken önlemleri açıklarI

Konu Başlıklarımız Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Elektrik Tesislerinde Güvenlik Elektrik İşlerinde Bakım Onarım Elektrik İç Tesislerinde Güvenlik ve Patlayıcı Ortamlar Statik Elektrik Topraklama Tesisatı Elektrik Tesisatının Kontrolü İlgili Mevzuat

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Elektrik akımı veya elektriksel akım, en kısa tanımıyla elektriksel yük taşıyan parçacıkların hareketidir. Bir kesit üzerinden birim zamanda geçen yük miktarı elektrik akımını verir  SI birimi Amper'dir (kısaltması A). Herhangi bir kesit üzerinden bir saniye içerisinde bir coulomb'luk yük geçmesi bir Amper'lik akıma tekabül eder.  Ohum kanunu uyan maddeler üzerinden geçen akım bu maddenin direnici ile ters orantılı, akımı oluşturan gerilim  ile doğru orantılıdır.

Doğru Akım: Zamana bağlı olarak yönü ve Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Doğru Akım: Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akıma denir. Genelde elektronik devrelerde kullanılır. En ideal doğru akım en sabit olanıdır. En sabit doğru akım kaynakları da pillerdir ve akülerdir. Televizyon ,radio,PC , cihazlar DC akım ile çalışıri DA /DC akımı mekanik olarak dinamolar üretir DA /DC dokunma (temas,tehlike) gerilimi 120 volttur. DC akımı AC akıma çevirmek için invertörler kullanılır

Dinamo DİNAMO

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Alternatif akım Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akıma denir. Büyük elektrik devrelerinde ve yüksek güçlü elektrik motorlarında kullanılır. Evlerimizdeki elektrik, alternatif akım sınıfına girer. Buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, aspiratör ve vantilatörler direk alternatif akımla çalışırlar. AA veya AC akımı alternatörler üretir. AA veya AC gerlim tarfolarla alçaltılıp yükseltilir. AA veya AC dokunma (temas,tehlike) gerilimi 50 volttur. AC akımı DC akıma çevirmek için Diyot kullanılır.

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Frekans(Hz): Birim zamandaki salınım sayısıdır. Şekil deki akım grafiğinde akımın 1 periyodu 0.02 sn sürmektedir. Frekans ise 1/periyot yani 1/0.02s=50 Hz olarak bulunur.

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Dokunma gerilimi: İletken kısımlarla toprak arasında ortaya çıkan bir toprak hatası esnasında topraklama geriliminin insan tarafından elden ele veya elden ayağa köprülenen bölümüdür. Adım gerilimi: Topraklama geriliminin insanın 1 metre’ lik adım açıklığı ile köprüleyebildiği bölümdür. Bu durumda akım yolu ayaktan ayağadır. Koruma topraklaması: Bir yalıtım hatasında (tam gövde teması) elektrik devresinin așırı akım koruma aygıtları ile açılmasını sağlamak için, gerilim altında olmayan iletken tesis bölümlerinin topraklayıcılara yada topraklanmıș bölümlere doğrudan doğruya bağlanmasıdır.

Küçük Gerilim: Anma gerilimi 50 Volt’a kadar olan gerilim değeridir. Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Küçük Gerilim: Anma gerilimi 50 Volt’a kadar olan gerilim değeridir. Tehlikeli Gerilim: Etkin değeri alternatif akımda 50 Volt’un doğru akımda 120 Volt’ un üstünde olan, yüksek gerilimde ise, hata süresine bağlı olarak değişen gerilimdir. Alçak Gerilim: Etkin değeri 1000 Volt ya da 1000 Volt’ un altında olan fazlar arası gerilimdir. (DC 1500 Volta kadar ) Yüksek Gerilim: Etkin değeri 1000 Volt’ un üzerindeki fazlar arası gerilimdir.

Enerji üretimi ,iletimi ve dağıtımı yapılan hatlarda gerilim değerleri Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Enerji üretimi ,iletimi ve dağıtımı yapılan hatlarda gerilim değerleri Şebeke: Aynı anma gerilimli, birbirine bağlı elektrik tesislerinin tümüne şebeke denir. İletimde kullanılan şebekelere iletim şebekeleri, dağıtımda kullanılan şebekelere de dağıtım şebekeleri denir. • Alçak gerilim şebekeleri (1-1000 volt arası) • Orta gerilim şebekeleri (1kV-36 (34.5) kV arası) • Yüksek gerilim şebekeleri (36 kV-154 kV arası) • Çok yüksek gerilim şebekeleri (154 -380 kV arası)

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Koruma Hat Sistemi:Yalıtım hatalarında yüksek dokunma geriliminin meydana gelmesin önlemek için gerilim altında olmayan tüm iletken tesis bölümlerini birbirine ve dokunulabilen iletken yapı bölümlerine, boru şebekeleri ve benzeri tesis bölümleri ile yıldız noktaları topraklanmamıș şebekelerin topraklayıcılarına iletken olarak bağlanmasını sağlayan bir düzendir. Sıfırlama:Bir yalıtım hatasında (tam gövde teması) elektrik devresini aşırı akım koruma aygıtları ile açılmasına sağlamak için, gerilim altında olmayan iletken tesis bölümlerini sıfır iletkenine yada buna iletken olarak bağlanmış olan bir koruma iletkenin aynı biçimde bağlanmasıdır.(nötür iletkeni ile cihaz üzerindeki topraklama iletkeninin birleştirilmesi)

Yukarıya doğru el ulaşma uzaklığı: 2.50 metre. Elektrik Enerjisi ve Tanımlar El ulaşma Uzaklığı: Normal olarak girilip çıkılan yerlerde insan elinin, yardımcı bir araç kullanmadan her yönde ulaşabileceği uzaklıklardır. Bu uzaklıklar basılan yüzeyden başlayarak : Yukarıya doğru el ulaşma uzaklığı: 2.50 metre. Aşağı ve yanlara doğru el ulaşma uzaklığı: 1.25 metre varsayılır

Koruyucu Yalıtma:İşletme yalıtkanlığına ek olarak yapılan ve gerilim altında olmayan iletken tesis bölümlerinin: işletme yalıtımının görev yapmaması durumunda gerilim altında kalmalarını önleyecek yada bunları dıştan örtecek biçimde yapılan yalıtmadır. Üzerinde Durulan Yerin Yalıtılması:İnsanın, üzerinde bulunduğu yer aracılığı ile toprağa ve el ulașma uzaklığı içindeki toprakla temasta olan gerilim altında olmayan iletken tesis bölümlerine ve öteki iletken bölümlere karșıyalıtıldığı bir koruyucu yalıtma biçimidir.

Hata Gerilimi Koruma Bağlaması:Gerilim altında olmayan iletken tesis bölümleri ile bir yardımcı topraklayıcı arasında yüksek bir dokunma gerilimini meydana gelmesi durumunda bir hata gerilim koruma anahtarının elektrik devresini kendiliğinden açtığı bir bağlantı biçimidir. Hata akımı Koruma Bağlaması:Gerilim altına olmayan iletken tesis bölümleri üzerinde yada topraktan anahtarın anma hata akımını aşan bir hata akımının geçmesi durumunda, bir hata akımı koruma anahtarının elektrik devresini kendiliğinden açtığı bir bağlantı biçimidir.

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Aşırı Gerilim: Genellikle kısa süreli olarak iletkenler arasında veya iletkenlerle toprak arasında oluşan, işletme geriliminin izin verilen en büyük sürekli değerini aşan, fakat işletme frekansında olmayan bir gerilimdir.

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Kısa Devre: İşletme bakımından birbirine karşı gerilim altında olan iletkenler veya aktif bölümler arasında bir arıza sonucunda meydana gelen iletken bağlantıdır. Kaçak Akım: Gerilim altında bulunmayan iletken bölümler, akım sisteminin orta noktasına, doğrudan doğruya topraklamış bir şebeke noktasına veya toprağa iletken olarak bağlı ise, gerilim altında olan tesis bölümlerine yalıtkan madde üzerinden işletme gereği geçen akımdır.

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar Elektrik kuvvetli akım tesisleri: İnsanlar, diğer canlılar ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini, özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesislerdir. Elektrik iç tesisleri: Yapıların içinde veya bu yapılara ek olarak kurulmuş tesisler dışındaki her türlü alçak gerilim tesisleri, evlere ait, bağ, bahçe tesisleri, sürekli tesislerin işletmeye açılmasına kadar kurulmuş geçici tesisler..

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar 3 Fazlı gerilim: Elektrik hatlarında enerji taşıma şeklidir diyebiliriz. İletim sırasında elektrik 3 fazlı sistem ile iletilir. Her faz ile toprak arasında bir faz-nötr gerilimi vardır. Bu 220V'dur ve genelde ev içinde kullandığımız sistemler bu kablolar ile gelen 1 fazı kullanırlar. Nitekim her fazın arasında da bir gerilim farkı mevcuttur bu da 380V'dur. Buna faz arası gerilim denir. Aralarındaki 120 derecelik açı farkı vardır.

Elektrik Enerjisi ve Tanımlar

İZİN VERİLEN EN BÜYÜK YÜK DEĞERİ (Madde 22) Üç fazlı tesislerde nötr iletkeni bulunanımda faz-nötr arasına nötr iletkeni bulunmayanlarda iki faz arasına bağlanacak yükün değeri (bağlantı gücü) en çok 5 KW olabilir. KW’in üzerindeki beslemeler üç farlı sistemle yapılır. Bu hükmün uygulanmasımda bazı yörelerde teknik zorunluluklardan dolayı değişiklik yapılması, gerekli tedbirlerin alınması kaydıyla, kuruluș Yönetim Kurulu veya karar organının yetkisindedir.

MOTORLAR (Madde 26):Anma gücü 0 MOTORLAR (Madde 26):Anma gücü 0.5 kilovatı geçmeyen bir fazlı motorlar, elektrik priz linyelerine bağlanabilir. 0.5 kilovattan, 3 kilovata kadar olanlar için ayrı bir hat çekilir ve bunlar 22. maddedeki kurallara uygun olarak bir faz üzerine bağlanabilir. ANMA GÜÇLERİ 3 KİLOVATTAN BÜYÜK OLAN MOTORLAR(Madde 27) :Anma güçleri 3 kilovattan büyük olan motorların üç fazlı șebekelere bağlanabilmeleri için üç fazlı olmaları gerekir. İZİN VERİLEN GERİLİM DEĞİȘME ORANI (Madde 28) Elektrik şebekelerinde 0.5’den fazla gerilim dalgalanmalarına neden olan tesislerin elektriği kesilir.

Elektrik Çarpması “Elektrik akımının vücuttan geçecek şekilde kişinin bir elektrik kaynağı ile teması sonucu yaralanması veya ölümü” Etkileyen faktörler Elektrik devresinin tamamlanıp tamamlanmadığı Akımın gerilimi (Voltaj) Akımın cinsi (AC, DC) Akımın şiddeti (Amper) Akımın geçtiği yol Akımın dokulardan geçtiği süre Vücut dokularının direnci Akımın frekansı

Daha sık kardiyak aritmiye yol açar AC / DC AC daha tehlikeli Daha sık kardiyak aritmiye yol açar Dolaşım ve solunum merkezi AC ye daha hassas 100 miliamperlik AC Ventrikülerfibrilasyon 250 mAmp DC Kardiyak arest Kaslarda tetanik kasılma obje bırakılamaz ve süre uzar

Amper Güvenli akım değerleri 1 mAmp ve altı Ağrısız şok Kas kontrolü kaybolmadığından obje bırakılır 1-8 mAmp 5 mAmp zararsız maksimum değer Güvensiz akım değerleri 8-15 mAmp Ağrılı şok – Kas kontrolü var 15-20 mAmp Ağrılı şok – Kas kontrolü yok 20-50 mAmp Ağrılı ciddi kas spazmları- Sol. zorluğu 100-200 mAmp Ventriküler fibrilasyon 200 mAmp ↑ Ciddi yanıklar ve ciddi kasılmalar Genel kural : 50 mAmp öldürücü sınır

Vücut dokularının direnci Ohm Ortalama 500 -5000 Ohm Direnci en yüksek dokular Kemik Deri Derinin direnci keratinize dokunun kalınlığı ile orantılı Ayak tabanı- avuç içi Akım deri altında çok daha kolay ilerler Yumuşak dokular Isı etkisi

Direnç Kuruluk – Nem Kuru avuç 1 Mega Ohm – Nemli : 1200 Ohm Deriden geçtikten sonra Elektrolit değişiklikleri nedeniyle 380 Ohm a kadar düşebilir Dolayısıyla geçen amper miktarı artar Vasküler yapıdan zengin bölgeler Mukozalar Dudak Kan Nöronal doku

Kas spazmı Tetanik kasılmalar İskelet kaslarında Akımın kaslar üzerine etkisi Kas spazmı Tetanik kasılmalar İskelet kaslarında 50 Hz- 10-40 mAmp Fleksör kaslar daha güçlü

Yaralanma/ Ölüm Mekanizmaları Ventriküler Fibrilasyon Solunum kasları spazmı Solunum ve kardiyak merkezlerin felci Termal yanıklar Travmalar

Termal Yanıklar Komplikasyonlar Hipovolemik şok Septik şok Böbrek yetmezliği

Sekonder travmalar Genel beden travması Savrulma Yüksekten düşme

1. BÖLGE Akım sadece hissedilir. Ölüm tehlikesi yoktur. Yaklaşık 1,2 mA parmak uçları ile dokunulduğunda hissedilir. 0,01 mA akımın hissedilme sınırı, elde gıdıklama, karıncalanma olur. 1-5 mA elde uyuşma hissi, elin ve kolun hareketi zorlaşır. Kadınlarda 6 mA, erkeklerde 9 mA el adalelerinde kasılmaya sebep olur 5-15 mA tutulan cisim henüz bırakılabilir. Elde ve kolda kramp başlar. Tansiyon yükselir. 15-25 mA Tutulan cisim kendiliğinden bırakma mümkün değildir. Kalbin çalışmasının etkilenmesi az olur.

II. BÖLGE Tansiyon yükselir, teneffüs zorlaşır. Kalp düzensiz çalışır. Kısa süreli çarpmalar, korku ve şok tesiri yapar, fakat zararlı değildir. Kalp durması olabilir. Kısa sürede ortadan kalkarsa ve gerekirse suni teneffüs yapılarak, normal durum sağlanır. Eğer elektrik çarpmasının süresi uzun olursa mesela 30 sn. den sonra hasta şuurunu kaybeder. Bundan sonra ölüm baş gösterir. Eğer suni teneffüs yaptırılmazsa, akım tesiri kalmasa bile, 4 dakika gibi bir zamanda beyinde hayat merkezleri felç olur; ya vücutta kısmi felç veya bitkisel hayat baş gösterir. Ya da hasta ölür. Buna beyin ölümü denir. Bazı kimselerde 50 mA’ den sonra bayılma meydana gelir.

III. BÖLGE En tehlikeli bölgedir. Akımın belirli bir süre tesir etmesi halinde kalp bundan zarar görür. Ölüm baş gösterir. Buna kalp ölümü denir. Kazazedeyi suni teneffüsle kurtarmak mümkün olmaz. Bununla beraber, bu bölgelerin sınırları kesin olmadığından ve akımın tesir tarzı şahıslara göre büyük farklar gösterdiğinden, daima kurtarma tedbirleri uygulanmalıdır.

İnsan vücudunun direnci mesela 1000 ohm olduğu kabul edilirse, normal 220 V şebeke geriliminde insan vücudundan 220 mA gibi bir akım geçer ki, bu da III. bölgeye isabet eder. 0,3 Sn.den sonra daha uzun bir süre tesir ettiği takdirde bu akım, ölümle sonuçlanan kalp fibrillasyonuna yol açar.

IV. BÖLGE Daha çok yüksek gerilim kazalarına söz konusu olarak yapılan deneyler sonucunda tehlikeli fibrilasyonlar III. bölgede baş gösterdikleri halde IV. bölgede rastlanmamıştır.

Kalp üzerinden geçmeyen büyük akımlar, vücutta yanmalara sebep olur. Tansiyon yükselir. Akciğer şişer, Şuur kaybolur. Kalp üzerinden geçmeyen büyük akımlar, vücutta yanmalara sebep olur. Ark yüzünden meydana gelen elektrik yanıkları çok tehlikeli olur. Yanık yaraları hem çok zor iyileşir, Hem de böbreklerin normal çalışmasını engeller. Beynin ölüm süresi maksimum 4 ile 5 dakikadır.

Elektrik tesislerinde güvenlik ELEKTRİKTİK KAZALARINI ÖNLEME 1-Yalıtma - Koruyucu yalıtma, - Üzerinde durulan yerin yalıtılması, 2-Küçük Gerilim Kullanma, 3- Çift Yalıtma 4- Koruyucu Ayırma 5- Sıfırlama, 6- Koruma (Gövde) Topraklaması, 7- İşletme Topraklaması, 8- Kaçak akım rölesi montajı.

Elektrik tesislerinde güvenlik İZOLASYON: Amaç, dokunma geriliminin insan vücudundan geçmesini önlemektir. Bu nedenle dokunulması gereken anahtarlar, prizler, sigortalar, şalterler, buat ve besleme kabloları vb. gibi gereçler yalıtkan olan fiber porselen, PVC, pleksiglas, kauçuk gibi malzemelerden oluşur ve yapılırlar.

Elektrik tesislerinde güvenlik Koruyucu yalıtma: Normalde gerilim altında olmayan ancak yalıtım hatası sonucu elektriklenebilen parçaların izoleli yapılmasıdır. Elektrik işlerinde kullanılan penseler, kargaburunlar, tornavidalar ve benzer el aletleri, uygun şekilde yalıtılmış ve yağdanlıkların, süpürgelerin, fırçaların ve diğer temizlik araçlarının sapları, akım geçirmeyen malzemeden yapılmış olmalıdır.

Elektrik tesislerinde güvenlik Üzerinde durulan yerin yalıtılması: Yerleri değişmeyen sabit elektrikli makina ve araçlarla, elektrik panolarının taban alanına tahta ızgara, lastik paspas vb. konulmak suretiyle yapılan bir korunma önlemidir. Bu korunma önlemi, herhangi bir elektrik kaçağında insanı toprağa karşı yalıttığı için elektik çarpılması gerçekleşmez.

Elektrik tesislerinde güvenlik KÜÇÜK GERİLİM KULLANMA: Burada amaç, normal şebeke gerilimini insan vücuduna zarar vermeyecek gerilim değerlerine düşürerek kullanmaktır. Bir yalıtım hatasında elektrik çarpmasının etkili olmaması için, elektrikli araçların 42 volt ve daha düşük gerilimle çalıştırılmasıdır. Bu işlem çalışma yerinin dışında yerleştirilen girişi 220 volt , çıkışı 12-24-42 volt olan bir transformatör yardımıyla elde edilir. Bu yöntem özellikle seyyar lambaların dar ve iletken yeri bulunan kazan gibi yerlerle, ıslak ve nemli yerlerde kullanılması halinde başvurulan bir korunma yöntemidir. Bu devredeki fişler aynı yerde bulunabilecek daha yüksek gerilimli prizlere uymayacak türden seçilmelidir.

Elektrik tesislerinde güvenlik ÇİFT YALITMA: Bu yöntem özellikle seyyar el aletlerinde kullanılmakta olan bir güvenlik önlemidir. Cihazlar dıştan içe iki defa yalıtılmıştır. Bu tür seyyar el aletlerinde uluslararası kodlara göre UL veya iç içe iki kare işareti mevcuttur. Seyyar elektrikli el aletleri alındığında özellikle bu işaretlerin bulunup bulunmadığına bakılmalıdır.

Elektrik tesislerinde güvenlik KORUYUCU AYIRMA: Bu güvenlik önlemi de özellikle seyyar el aletlerinde başvurulan bir yöntemdir. 500 volta kadar olan çalışmalarda rahatlıkla kullanılabilen birebir tabir edilen bir transformatör yardımıyla elde edilen küçük gerilim veya akımda çalışma şeklindeki bir önlemdir. Özellikle şantiyelerdeki çalışmalarda bu yöntemle çalışmaya başvurmalıdır.

Elektrik tesislerinde güvenlik SIFIRLAMA: Elektrikli makine ve araçların gövde kısımlarının (yani şaselerinin) nötr iletkenine bağlanmasıdır. Ancak nötr hattına doğrudan doğruya bağlamak için en az 10 mm². kesitinde bakir iletken kullanılması zorunludur.

Elektrik tesislerinde güvenlik KORUMA (GÖVDE) TOPRAKLAMASI: Koruyucu hat iletkeni kullanılarak başvurulan en önemli yöntem koruma topraklaması veya gövde topraklamasıdır. Yapılacak olan topraklama açık ve gözle görülebilir,kontrol edilebilir şekilde yapılmış olmalıdır. Topraklama elemanlarının niteliği ve boyutları oluşabilecek en büyük kaçak elektrik akımını toprağa iletebilecek şekilde seçilmiş ve hesaplanmış olmalıdır.

Elektrik tesislerinde güvenlik Gerilim altında bulunmayan veya gerilimi tehlikeli olmayan tesisat kısımlarına, geçebilecek herhangi bir kaçak elektrik akımı nedeniyle bu kısımlarda iletken hale gelen ve el, ayak gibi kısımların dokunabileceği yakınlıkta bulunan kısımlarda tehlikeli bir gerilim oluşmasını engellemek için alınan güvenlik önlemidir. Böylelikle oluşan zararlı ve tehlikeli akımın büyük bir kısmı toprak üzerinden, çok az ve zararlı olmayan kısmı da dokunan kişi üzerinden toprağa geçer ve tehlike durumu ortadan kalkar.

Elektrik tesislerinde güvenlik Elektrik tesisatının yıllık periyodik kontrol belgesinde, topraklama levhalarının ölçülen direnç değerleri ohm cinsinden yazılmalı, Direnci 10 ohm‘ dan büyük levhalara ek topraklama levhası eklenmelidir. Radyoaktif paratonerlerin topraklama direnci 5 ohm‘ dan küçük olmalıdır

Kaçak akım rölesi Tüketici devrede, gelen ve giden akımların Elektrik tesislerinde güvenlik Kaçak akım rölesi Tüketici devrede, gelen ve giden akımların birbirlerine eşit olmadığı durumlarda, devreyi otomatik olarak kesen bir koruma cihazıdır. Yani insan vücudundan bir akım geçmesi halinde dönen akım, gelen akıma eşit olmayacak ve elektrik devresi kesilecektir. “Hayat Koruma” denen Kaçak akım rölesinde toprak hattına da gerek yoktur. Bu nedenle yerleri sürekli değişen elektrikli aletlerin kullanılmasında çok güvenlidir.

Elektrik tesislerinde güvenlik Daire girişlerinde 30mA Bina girişi veya yangın tehlikesi olan yerlerde 300 mA kaçak akım rölesi kullanılır

Elektrik tesislerinde güvenlik

Elektrik tesislerinde güvenlik

Elektrik tesislerinde güvenlik Topraklama hattına ve nötr hattına sigorta konulmaz Sigorta alıcıyı korur insanı korumaz L(B) tipi sigortalar :Aşırı akımlarda hemen atarlar ,piriz ve aydınlatma sistemlerinde kullanırlar. G(C) tipi sigortalar : Gecikmrli olarak devreyi açarlar. Koruma devresi olarak motorlarda kullanılır.

Sigorta çeşitleri NH Bıçaklı sigorta Buşonlu sigorta Oto sigortası Otomatik sigorta

Elektrik Kazalarında İlk Yardım Elektrik kazalarında ilk iş olarak enerji kesilmelidir. Bu mümkün değilse kazaya uğrayan kişinin elektrikle olan teması ortadan kaldırılmalıdır. Bunun için o an çevrede bulunabilen kuru tahta parçası, giyim eşyası gibi yalıtkan maddelerle Kaza anında kazaya müdahale eden kişinin kazazedeye temas etmemesi gerekir. Kazazedeye gerekiyorsa doktor gelene kadar suni teneffüs uygulanmalıdır. temas yerine müdahale edilerek kişinin elektrikle teması kesilmelidir.

Elektrik Kazalarında İlk Yardım Suni teneffüsün amacı kazazedenin akciğerlerine gerekli havayı doldurmaktır. Unutulmamalıdır ki ancak kalp durmuş ise suni teneffüs yapılır. Kazazedenin vücudunu sıkan kemer, kravat vs. çıkarılır. Kalbin çalışıp çalışmadığı anlamak için hastanın nabzına bakılır. Nabız atmıyorsa suni teneffüs yapılır. Kazazedenin ağzında sakız, takma diş gibi şeyler varsa çıkarılır. Kazazedenin başı mümkün olduğu kadar arkaya eğik tutulur.

Elektrik Kazalarında İlk Yardım Şoktan dolayı dilinin solunum yolunu tıkaması ihtimaline karşı hastanın ağzı açılarak dili dışarıya çekilmelidir. Bir kumaş parçasıyla kazazedenin ağzı kapatılarak ya da doğrudan doğruya hastanın ağzından hava verilir. Bu işlem dakikada 10 - 12 kez tekrarlanır. Kazazede nefes alıp vermeye başlayınca düzgün bir şekilde yatırıp doktorun gelmesini beklenir. İnsanların dikkatsizlikle yaklaşabilecekleri uzaklıkta bulunan elektrik tesislerinin gerilim altındaki bölümlerine doğrudan doğruya yada günlük hayatta kullanılan aygıtlarla dokunulmasını önleyici teknik tedbirler alınmalıdır.

ELEKTRİKLİ EL ALETLERİNDE ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK TAŞINABİLİR ELEKTRİKLİ EL ALETLERİNDE ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Taşınabilir (Seyyar) elektrikli el aletleri; ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK Taşınabilir (Seyyar) elektrikli el aletleri; işletmelerde her aşamada kullanılan El matkapları Seyyar lambalar Elektrikli testereler Bileme – taşlama ve Yüzey temizleme vs. gibi elektrikli el aletleridirler.

Bu aletlerin kendilerine kablo fiş ve çalıştırma ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK Bu aletlerin kendilerine kablo fiş ve çalıştırma düğmeleri ile tutuş ve duruş biçimleri ile çalışma yapılan yerlerde gerekli önlemler alınmadıkça cihazlar seyyar olduğundan ve devamlı olarak elle tutulduğundan çeşitli iş kazaları oluşabilir. İstatistiksel olarak en fazla elektrik kazaları bu tür cihazlardan kaynaklanmaktadır. Çünkü; cihazlar çalışan elektrik kaçağı devresini hemen tamamlamaktadır.

Yüksek Gerilimde Güvenlik Önlemleri ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK Yüksek Gerilimde Güvenlik Önlemleri Yüksek gerilimde kullanılan primer teçhizatın ana kalemlerinden olan ayırıcılar sistemin gerilimden izole edilmesi için kullanılır. Ayırıcılara akım altında anahtarlama yapılamaz, akım altında açılmazlar ve kapatılamazlar. Ayırıcıların kesicilerin akım yolu üzerinde bulunur. Kesiciden önce ve sonra yer alırlar. Kesicinin bakım ve onarımı gerektiği zaman kesici açıldıktan sonra ayırıcılar açılır. Sistem tekrar enerjilenmek istendiği zaman önce ayırıcılar kapatılır. Sonra kesici kapatılarak sisteme enerji verilir. Ayırıcı kesinlikle yük altında açılmamalıdır. Herhangi bir nedenle yük altında ayırıcı açılırsa, meydana gelecek ark ayırıcıyı tahrip ettiği için çevresine ve ayırıcıyı açana zarar verir. Manevralarda bu hususa dikkat etmelidir.

AYIRICI (SEKSİYONER)

Kesiciler Kesiciler (Disjonktör)

Daha sonra gerilim yokluğunu kontrol etmek ve ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK Yüksek gerilim tesisatı üzerinde herhangi bir çalışmaya girişmeden önce,tesisat gerilimsiz durumu getirilmelidir. Daha sonra gerilim yokluğunu kontrol etmek ve topraklama-kısa devre etme tedbirlerine başvurmak gereklidir. Topraklama-kısa devre etme işlemi, çalışılacak yer ile akım kaynağı arasında yapılmalıdır. Çalışılan tesisatın birden çok kaynaktan ring hatlarla beslenmesi halinde iki taraftan da topraklama ve kısa devre uygulanmalıdır.

ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK DEVRENİN KESİLMESİ: Üzerinde çalışılacak hattın devresinin kesilmesi,hat üzerinde bulunan güç şalterlerinin ve ayırıcıların açılmasıyla sağlanır. Bu iş yapılırken bu cihazların sonradan kapatılma ihtimaline karşı kilitleme tertibatı bulunmalı, ayrıca kartlama yapılmalıdır.

ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK GERİLİM KONTROLU: Bir tesisat kısmında çalışmaya başlamadan evvel, devresi kesilmiş hatta gerilim olmadığına kanaat getirmek şarttır. Hattın gerilim altında bulunup bulunmadığını tespit etmek için çeşitli usuller vardır. Devrenin açık olup olmadığını gerilim kontrol aletleriyle neon lambalı ıstanka,ve faz kalemi ile gerilim yokluğu tespit edilmelidir.

TOPRAKLAMA-KISA DEVRE ETME: ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK TOPRAKLAMA-KISA DEVRE ETME: Gerilim yokluğu kesin olarak tespit edildikten sonra,sıra topraklama ve kısa devre etme işlemine gelir.Devre dışı edilmiş tesisat kısımları üzerinde topraklama ve kısa devre etmede kullanılan iletkenler ve klemenslerin kısa devre akımlarının dinamik ve termik etkilerine dayanabilecek şekilde olması şarttır.

Topraklama kısa devre etme işlemleri çalışma yerinin mümkün olduğunca ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK Topraklama kısa devre etme işlemleri çalışma yerinin mümkün olduğunca yakınında ve bu yeri besleyecek bütün kollar üzerinde olmalıdır. Daima ilk önce topraklama,sonra kısa devre etme işlemi yapılmalıdır. Her iki işlem için iyi yetişmiş elemanlar istihdam edilmeli,bu elemanlar yalıtkan eldiven kullanmalıdır.

ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK İki taraftan beslenen ring hatlarında çalışıldığında hattın iki ucundaki istasyonda devreyi açmak, topraklamak, ve kısa devre etmek lazımdır. Ring hatlarda önce hattın bir ucundaki kesici(yük altında açma kapama yapar) ve daha sonrada ayırıcı açılır. Kilitlenir, kartlanır. Diğer yönden hat beslenmeye devam ettiğinden kısa devre topraklama yapılmaz. Sonra ikinci taraftaki kesici açılır,topraklama, kısa devre işlemleri yapılır.

Bu şekilde kapasitif boşaltma yapılır. ELEKTRİK TESİSLERİNDE GÜVENLİK Eğer üzerinde çalışma yapılacak hat bir yer altı kablosu ise, akımın kesilmesini müteakip kablonun bütün iletkenleri kısa devre edilip topraklanır. Bu şekilde kapasitif boşaltma yapılır. Aksi halde gerilim kesilse bile kablo tehlikeli olmaya devam eder.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Elektrik tesisatının, cihazlarının veya çıplak iletkenlerinin daima gerilim altında bulunduğu kabul edilmeli ve teknik bir zorunluluk olmadıkça gerilim altında elektrik onarımı yapılmamalıdır. Elektrik tesisatı veya teçhizatının bakım ve onarımında bunları devreden çıkarmalı bir devre kesme tertibatı bulunmalı, devreden çıkarıldıktan sonra bunların topraklı olması hali devam etmelidir Yüksek gerilimli tesislerde gerilim kaldırılmadan, akım kesilmeden hiçbir çalışma yapılmamalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Alçak gerilimli tesislerde yapılacak işlere girişilmeden önce gerilim kesilmelidir. Ancak zorunluluk hallerinde, çalışma müsaadesi veya hizmet talimatında sayılan şartlar dahilinde ve aşağıdaki hususlara uyularak çalışma yapılması gerekir. Gerilim altındaki elektrik devrelerinin, elektrik makinelerinin veya cihazlarının bakım ve onarımı, bu işle görevlendirilen yetkili ve ehliyetli teknik elemanlar tarafından veya bunların gözetimi ve sorumluluğu altında diğer şahıslar tarafından yapılmalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Platformu olmayan bir direğe çıkılmasını icap ettiren bir işlem bahis konusu olmadıkça yalıtkan bir eşya üzerinde durulmalı, İyi durumda bulunan yalıtkan eldivenler ve sapı yalıtkan aletler kullanılmalı, Çıplak iletkenler civarında çalışırken baret, yalıtkan altlıklı iş ayakkabısı ve iş elbisesi giyilmeli, Nötr teli dahil işyerine yakın olan gerilim altındaki diğer iletkenlerden çalışanın kendisini önceden izole etmesi sağlanmalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Yer altı kablolarında yapılacak bir işlemde, elektrik kesilmesinden hemen sonra kapasitif boşalmayı temin için, üzerinde çalışılması gereken kabloların bütün iletkenleri kısa devre edilmeli ve topraklanmalıdır. Kısa devre ve topraklama işlemi çalışma yerinin en yakın kısımları üzerinde ve bu yerin her iki ucunda yapılmalıdır. Yeniden gerilim altına girme tehlikesini önlemek için, fazların tayini, deney vs. için topraklama kaldırıldığı taktirde gerilim vermeye elverişli bulunan bütün ayırıcılar açık durumda kilitlenir.

Elektrik tesislerinde uygun yerlere: Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Elektrik tesislerinin tesis, işletme bakım işinde görevlendirilen kimselere işletme sorumluları tarafından işin süresi, yeri, cinsi ve önemi ve uyulacak kurallara ilişkin yazılı görev talimatı verilmelidir. Sözlü olarak telefon veya telsizle verilen talimatlar tekrar ettirilmeli, yanlış anlamalara ve hatalı manevra yapılmasına meydan verilmemelidir. Elektrik tesislerinde uygun yerlere: Elektrik akımının neden olduğu kazalarda yapılacak ilk yardım ve tesisin bağlama şeması, Tesisin işletilmesi sırasında alınması gereken özel önlemler, ile ilgili kısa talimatlar asılmalıdır.

Bu alanlar, başka işler için kullanılmamalı, Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Yüksek gerilim tesislerine ayrılan ve işletilen yerlere, eşya konulmamalı. Bu alanlar, başka işler için kullanılmamalı, Kapıları kilitli tutulmalı. İlgisiz kişilerin girmeleri önlenmeli Bu yerlerin kapısına giriş yasağını bildiren ikaz levhası asılmalıdır. Yüksek gerilim tesislerinde ve havai hatlardaki çalışmalar, biri iş güvenliği tedbirlerini aldırmak ve izlemekle görevli olan, en az iki kişiden oluşan ekip tarafından yapılmalıdır.

Tesislerin içi ve etrafı kuru ottan arındırılmış olmalıdır. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Kesicilerle kendi ayırıcıları arasında kilitleme düzeni bulunmalı, kesici açılmadan ayırıcı açılıp kapatılamayacak şekilde olmalıdır. Ayrıca hücrede, gerilim olduğunda kapısı açılmayacak şekilde otomatik kilitleme tertibatı bulunmalıdır. Açık hava elektrik tesisleri en az 180 santimetre yükseklikteki duvar veya tel kafes çitle çevrilmiş olmalı, ikaz levhaları takılmalı, giriş kapıları kilitli olmalıdır. Tesislerin içi ve etrafı kuru ottan arındırılmış olmalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Yüksek gerilim tesislerinde çalışmaya başlamadan önce alınacak tedbirler

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım İşe başlamadan Görev Emri ve Çalışma Müsaadesi Formu düzenlenmeli, çalışma yapılacak tesisin özelikleri bildirilmelidir. Yüksek gerilim tesislerinde enerji kesme ve yeniden enerji verme işlemleri bir tutanakla kayıt altına alınmalı, bu tutanak işyerinde bulundurulmalıdır. Üzerinde çalışma yapılacak teçhizatı gerilimsiz bırakmak için kesiciler ve ayırıcılar açılmalıdır. Birden fazla kaynaktan beslenen elektrik tesisatında, kablo veya hava hatları üzerinde onarıma girişilmeden önce akım her yönden kesilmelidir.

Ayrıca bu jeneratörlerde enversör şalter bulunmalıdır. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Elektrik şebekelerinin bakım, onarım, yenileme işlerine başlamadan önce, bu şebekelerden beslenen tüketicilerde jeneratör bağlı olup olmadığı araştırılmalı, ters besleme olup olmadığı tespit edilmelidir. Ayrıca bu jeneratörlerde enversör şalter bulunmalıdır. Kesici ve ayırıcının her fazının açık olduğu gözle ve araç ile teker teker kontrol edilmelidir. Kesici ve ayırıcılar açık durumda kilitlenmelidir. Kesme cihazları ve kumanda tertibatı üzerine ikaz levhası asılmalıdır.

Çalışma yerinde gerilim yokluğu kontrol edilmelidir. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Kilitleme tertibatı mevcut değilse, kesici ve ayırıcının yanında bir nöbetçi bulunmalıdır. Çalışma yerinde gerilim yokluğu kontrol edilmelidir. Bir enerji hattında bakım-onarım çalışması yapılacağında, bu hattı kesen başka bir enerji hattı bulunup bulunmadığı araştırılıp tespit edilmelidir. Mevcut olduğu taktirde çalışma yapılan hattı etkileyip gerilim altında bırakma tehlikesine karşı gerekli tedbirler alındıktan sonra çalışmaya başlanmalıdır.

Çalışma süresince kısa devre ve topraklama tedbiri kaldırılmamalıdır. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Onarılacak hava hatlarının her iki tarafı devreden çıkarıldıktan sonra çalışma yerinde gerilim yokluğu tespit edilmeli, gerilim yokluğu tespit edildikten sonra çalışma yerinin yakınında ve çalışma yerini besleyebilen bütün kollar üzerinde topraklama ve kısa devre işlemleri yapılmalıdır. Çalışma süresince kısa devre ve topraklama tedbiri kaldırılmamalıdır. Topraklama ve kısa devre işlerinde yalıtkan eldiven, baret, yalıtkan ayakkabı, yalıtkan halı veya tabure ile yalıtkan ıstankalar kullanılmalıdır.  Çalışma yeri, gerektiğinde levha, bayrak, flama ve bariyerler gibi işaretlerle sınırlandırılmalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım İşletmenin sorumlu kişileri veya iş güvenliği görevlisi, iş süresince çalışanların tehlike ile karşılaşabilecekleri hiçbir devre kapama işlemi yapılmamasını sağlamalıdırlar. Topraklama ve kısa devre tedbiri, ancak bütün çalışmalar bittikten ve bunları yapanların hepsine haber verildikten sonra kaldırılmalıdır. Elektrik tesislerinde işletme, bakım ve onarım işlerinde yapılan işe uygun olarak, çalışanlara, hat tüfeği, gerilim detektörü, faz kalemi, neon lambalı ıstanka, topraklama ve kısa devre aparatı, çalışma gerilimine dayanıklı kauçuk eldiven, izole tabanlı ayakkabı, elektrikçi bareti, emniyet kemeri, ayakçak ve ilk yardım malzemeleri gibi teknik malzeme ve kişisel koruyucular verilmeli, bunların iş başında kullanımı sağlanmalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Hat montaj ve demontaj işlerinde kullanılan bocurgat, palanga, makara gibi alet ve edevatın periyodik kontrolleri yapılmalı, arızalı olanlar kullandırılmamalıdır. Bu malzeme ve kişisel koruyucular periyodik olarak kontrol edilmeli, her zaman sağlam ve kullanmaya hazır halde bulundurulmalıdır. Gerilim altındaki başka hat tellerine temas tehlikesine ve indüksiyon akımı oluşmasına karşı her türle önlemler alınmalıdır. Elektrik tesislerinin demontaj ve montaj işlerinde iş kazalarına karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Bu işlerde çalışanlara elektriğin özellikleri, tehlikeleri ve kazalardan korunma tedbirleri konusunda gerekli bilgiler verilmeli, ikazlar yapılmalıdır. Arazide ve trafo merkezlerinde işletme, bakım-onarım görevi yapanlara iş güvenliği ve ilk yardım eğitimi verilmelidir. Üzerinde yüksek gerilim ve alçak gerilim bulunan müşterek direklerde çalışma yapılacağında, her iki gerilim de kestirilmelidir. Kesici ve ayırıcıların yanlışlıkla ya da yetkili olmayan kimseler tarafından kapatılmasını önlemek için bunların kumanda düzenleri kilitlenmeli, ayrıca kumanda kolları üzerine ikaz levhaları asılmalıdır.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Yüksek gerilim sigortaları, ancak ayırıcısı açılıp gerilimi kesildikten ve sigortanın her iki tarafında gerilim bulunmadığı kontrol edildikten ve kısa devre ve topraklama tedbiri alındıktan sonra değiştirilmelidir. Elektrik hatları yakınında ağaçların budanması ve kesilmesi işleri ancak işletmeden sorumlu olan görevlilerin gözetimi altında yapılmalıdır. Hava hatlarının bakım onarım çalışmalarında mümkün olduğunca bomlu, izole sepetli iş makineleri kullanılmalıdır. Bu makineler, operatörü tarafından her kullanımdan önce kontrol edilmeli, ayrıca yetkili teknik eleman tarafından periyodik kontrolden geçirilmeli ve kontrol belgesi düzenlenmelidir.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Uzun bomlu vinçlerin, yüksek damperli kamyon ve iş makinelerinin, enerji hatları altında çalışmasına izin verilmemelidir. Bu araçların hat telleri yakınında çalıştırılması sırasında tellere temas tehlikesine karşı gerekli tedbirler alınmalı, araç sürücüleri bu hususta bilgilendirilmeli ve uyarılmalıdır. Enerji hattı tesis edilirken mümkün olduğunca bir başka enerji hattı ile kesişmemesi için gerekli tedbirler alınmalı, zorunluluk doğarsa, kesişme yerindeki direkler durdurucu tipinden seçilmelidir. Hat tellerinin birbirine yaklaşması ve emniyet mesafesine girmesi önlenmelidir.

Hat atlatması yapılırken mevcut hattın enerjisi kestirilmelidir. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım Hat atlatması yapılırken mevcut hattın enerjisi kestirilmelidir. Enerji hatlarının bakım, onarım çalışmalarının gündüz yapılması esastır. Gece çalışma yapılması gerekiyorsa projektörler kullanılarak uygun ve yeterli aydınlatma sağlanmalıdır. Fırtınalı, yağmurlu, yüklü havalarda enerji hatlarının bakım ve tamiri yapılacağında atmosferik boşalma tehlikesine, indüksiyon akımına ve izolasyon durumuna azami dikkat edilmeli, gerekli tedbirler alınmalıdır

ELEKTRİK İŞLERİNDE KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım ELEKTRİK İŞLERİNDE KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI Kişisel korunma araçları öncelikle, iyi yalıtılmış olmalı ve yalıtma işlemi, kullanılan gerilim değerine uygun olmalıdır. Alçak gerilimde kullanılan yalıtkan koruyucu yüksek gerilimde kullanılamaz.

ORTA GERİLİM (DAHİLİ) İZOLE SEHPA 36 Kv ‘a kadar olan tesislerde bakım ve temizlik esnasında kullanılır. Personelin toprakla bağlantısını kesen ve yüksekte çalışmayı kolaylaştıran cam elyafdan üretilmiş üst zemini kaymayı önleyici yapıda olan bir  güvenlik malzemesidir

İZOLE SİGORTA ÇIKARMA PENSESİ 36 Kv ‘a kadar olan sigorta korumalı ayırıcılardaki porselen sigortaların güvenle sökülüp takılmasını sağlayan izolasyonlu bir güvenlik  malzemesidir.Yalıtkanlık seviyesi yüksek ahşap ve FİBER kullanılarak imal edilmiştir.

İZOLE (HARİCİ) KULLANIM MANEVRA ISTANKASI 3-36 Kv arası dış ortamda bulunan zamanla korozyona uğramış ve kendi  kumanda mekanizmaları ile açılamayan ayırıcıların açma kapama işlemlerinde kullanılır. Gövdesi FİBER ‘den imal edilmiştir. Ayrıca üzerinde harici ortamlardaki akım sızmaları ve atlamaları engellemek amacıyla 3 Adet atlama eteği 30 cm arayla kullanılmıştır. HARİCİ VE DAHİLİ KULLANIMA UYGUNDUR.

TOPRAKLAMALI ISTANKA 1-36 Kv arası tesislerde arıza bakım işlemleri yapan personeli meydana gelecek elektrik kazalarına karşı korumak amacıyla üretilmiş pratik kullanımlı bir cihazdır. FİBER gövdeli ıstanka,topraklama kablosu ve topraklama maşasından oluşur . Hat üzerinde personelin bakım yapacağı yerle ayırıcı arasında ve bakım yapılacak yerden sonra olmak üzere 2 adet ürünün, çalışma esnasında takılı olması gerekmektedir. Istankalar hatta asılır ve topraklama maşaları sabit topraklamaya bağlanır. Maşaların ve ıstankanın takıldığı yere sağlam bağlanmaları önemlidir. Istanka kafasına topraklama kablosunun bağlandığı yer iyi bir iletken olan alüminyumdan imal edilmiştir.Dikkat çekici olması amacıyla sarı renkte üretilmiştir.

HAT TÜFEĞİ Hat tüfeği enerji nakil hatlarında enerji olup olmadığını ve hatlardaki statik yükleri deşarj etmek için hatların üzerinden ince bir topraklama iletkeninin geçirilmesini sağlayan mekanik bir düzenektir. Hat tüfeğinin içinde 1 adet mekanizma kurma çubuğu (çelik) ve iki adet alüminyumdan imal edilmiş iletkeni hattın üstünden aşırmaya yarayan atma çubuğu bulunmaktadır.Her takımda 1 adet iletkenin bir ucunu yere sabitlemeye yarayan topraklama kazığı ve 30 mt boyunda 1mm çapında özel topraklama iletkeni ve taşıma çantası bulunmaktadır. Hat tüfeğinin arkasında vidalı mekanizma çevrilerek iletkenin atma yüksekliği ayarlanabilir. Tetik mekanizması ve kabze kısmı çok sağlam plastikten enjeksiyonda üretilmiştir. Böylece alüminyum döküme göre çok daha sağlam ve daha dayanıklıdır.

36000 V İZOLASYON HALISI   5 mm KALINLIK GRİ RENK 36000V kadar olan orta gerilim trafo merkezleri ve açık tip hücre önlerinde kullanılır. Personel ve toprak arasındaki bağlantıyı izole etmek için kullanılır.EN 60243-1 standartlarına göre üretilmekte ve 36000 V izole halılar 40000 V delinme testine tabii tutulmaktadır.36000 V izole halılarda yüzeyi deforme etmeyen sıcak transfer etiketlenme kullanılmaktadır ve bu etiket silinme ve sökülmeye çok dayanıklıdır. Her ürün 2MT aralıkla etiketlenmekte ve etiketlerde marka, üretim yılı ve kullanım voltajı basılmaktadır.

10-36 KV KONTROL KALEMİ (Istanka) Orta gerilim merkezlerinde emniyetli çalışabilmek için çalışmaya başlamadan önce gerilimin mevcut olup olmadığını kontrol etmek gereklidir, bu nedenle toprağa göre gerilimin olup olmadığını gösteren cihazların bulunması zorunludur. 10-36 Kv arası gerilimleri kontrol etmekte güvenle kullanılır.

GÖZ KORUMA KAFA, YÜZ ve BOYUN KORUMA VÜCUT KORUMA(Ark Koruyucu Giysi) EL KORUMA • İş Eldiveni • Yalıtımlı Kauçuk Eldiven • Deri Koruyucular • Ark Koruma Eldivenleri DİELEKTRİK AYAKKABI ELEKTRİK ÇARPMASI KORUYUCU EKİPMAN • Kauçuk Yalıtım Battaniye • Topraklama Ekipmanları YALITIMLI ARAÇLA

1) Yalıtkan Baret (Kask veya güvenlik şapkası) Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 1) Yalıtkan Baret (Kask veya güvenlik şapkası) Başlıca kullanma yerleri Elektrik santralleri Trafo bakım ekipleri Hat bakım ekipleri

Eldivenler kutular veya koruma torbalarında muhafaza edilmelidir. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 2) Yalıtkan eldiven AG ve YG yalıtkan eldivenleri üzerinde bulunan kullanma gerilim değerleri ile yalıtkanlık özelliklerine dikkat edilmelidir. Çatlama, Yırtılma, Delik olmamalı, Eldivenler kutular veya koruma torbalarında muhafaza edilmelidir. Keskin, sivri eşya ile temas etmesi önlenmelidir.

3) Hat ve trafo bakım ekiplerinde ayrıca Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 3) Hat ve trafo bakım ekiplerinde ayrıca mekanik çalışmalarda kullanılmak üzere deri eldiven, Trafo ve santrallerde akü tesislerinde akü işlerinde lastik eldiven kullanılmalıdır.

Kesik kusurlu olmamalı, perçin ve dikişleri sağlam olmalı Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 4) Emniyet kemeri Emniyet kemerleri, kromlu kösele kayışlardan, veya keten pamuk veya uygun diğer malzemelerden yapılmış olmalıdır. Kesik kusurlu olmamalı, perçin ve dikişleri sağlam olmalı

Elektrik direklerindeki gibi tırmanılan yerlere Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 5) Yalıtkan ayakkabı 6) Tozluk Elektrik direklerindeki gibi tırmanılan yerlere 7) Önlük Trafo istasyonları ve santral merkezlerindeki akü tesislerinde, asit işlerinde çalışan işçilere dayanıklı önlük verilmelidir.

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 8) Gözlük a) Santrallar ve trafo merkezlerindeki akü tesislerinde asit doldurma ve boşaltma işlerinde çalışan işçilere verilecek gözlüğün yan taraflarının da kapalı olması veya tam koruma yapan siperlik olmalı b) Hat bakım ekiplerinde çalışan işçilere kışın karlı yerlerde çalışmaları halinde verilmesi gereken kar gözlüğü verilmeli

Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 9) Kulak Tıkacı Elektrik santrallerinde gaz, buhar ve su türbünlerinin bulunduğu yerlerde kullanılmalıdır. Yada bu kısımda çalışan işçiler, gürültüden belli oranda izole edilmiş çift kapı ve pencereli odalarda bulundurulmalıdır.

10) Koruyucu giyim eşyası Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 10) Koruyucu giyim eşyası İş elbisesi, Gerilimli hücrelere girmede, gerilim altında yapılan çalışmalarda elbiselerin ıslak ve yağlı olmamalarına dikkat edilmelidir.

11) Neon Lambalı Istanka: Her kullanmadan önce, kontrol edilmelidir. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 11) Neon Lambalı Istanka: Her kullanmadan önce, kontrol edilmelidir. Kusursuz olmalı. Rutubetli ve kirli olmamalı, Istanka izolatörü temiz ve çatlaksız olmalıdır.

Dahili ve harici tip olmak üzere iki kısımdır. Kullanmadan evvel; Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 12) Yalıtılmış Tabure Dahili ve harici tip olmak üzere iki kısımdır. Kullanmadan evvel; Tabure ayaklarının yere aynı zamanda bastıklarından, İzolatörlerinin temiz ve iyi durumda bulunduğundan, Tabure üst kısmının, topraktan yeteri kadar uzak bulunduğundan emin olunmalıdır.

Kayış ve tokaları sık sık kontrol edilmelidir. Elektrik İşlerinde Bakım ve Onarım 13) Tırmanma Mahmuzu Kayış ve tokaları sık sık kontrol edilmelidir. 14-Çalışma Alanı Yasaklama işaretleri 15-Uygun Yangın Söndürme Cihazları Kuru kimyevi toz Karbondioksitli söndürücüler Kum vb. 16-Suni Solunum Cihazı (Büyük Tesislerde)

Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik Madde: 3 1. inci Grup: En az 3 veya 4 yıl yüksek teknik öğrenim görenler. 2. inci Grup: En az 2 yıllık yüksek teknik öğrenim görenler ile ortaokuldan sonra en az 4 veya 5 yıl mesleki ve teknik öğrenim görenler. 3. üncü Grup: En az lise dengi mesleki ve teknik öğrenim görenler, lise mezunu olup bir öğrenim yılı süreyle Bakanlıkların açmış olduğu kursları başarı ile tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitimi Kanunu’ nun öngördüğü eğitim sonucu ustalık belgesi alanlar.

Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetkileri   Elk. İç tesisi plan, proje hazırlanması ve imzalanması işleri Elk. iç tesisi yapım işleri İşletme ve bakım işleri Muayene ve kabul işleri 1. Grup 50 KW 1500 KW 400 V 36KV Kendileri tarafından yapılan tesislerin bakım, muayene, bağlantı ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması, 2. Grup 30 KW 1250 KW 1000 KW 36 KV 3. Grup 16 KW 500 KW

İletkenlerin üzerinden geçtiği yer Güvenlik mesafeleri Hava hattı iletkenlerinin en büyük salgı durumunda üzerinden geçtikleri yerlere olan en küçük düşey uzaklıkları: İletkenlerin üzerinden geçtiği yer Hattın izin verilen en yüksek sürekli işletme gerilimi (kV) En küçük düşey uzaklıklar (m) 0-1 (1 dahil) 1-17,5 36 72,5 170 42 Üzerinde trafik olmayan sular (suların en kabarık yüzeyine göre) 4,5* 5 6 8,5 Araç geçmesine elverişli çayır, tarla, otlak vb. 5* 7 9,5 Araç geçmesine elverişli köy |ve şehir içi yolları 5,5* 8 12

Şehirlerarası karayolları 7 9 12 Güvenlik mesafeleri Şehirlerarası karayolları 7 9 12 Ağaçlar 1,5 2,5 3 5 Üzerine herkes tarafından çıkılabilen düz damlı yapılar 3,5 4 8,7 Üzerine herkes tarafından çıkılmayan eğik damlı yapılar 2 Elektrik hatları 4,5 Petrol ve doğal gaz boru hatları Üzerinde trafik olan sular ve kanallar (bu uzaklıklar suların en kabarık düzeyinden geçebilmeli taşıtların en yüksek noktasından ölçülmelidir.) 6 İletişim (haberleşme) hatları 1 Elektriksiz demiryolları (ray demirinden ölçülmelidir) 8 10,5 Otoyollar 14

Yatay uzaklık m 1 1-170 (170 hariç) 2,5 170 3,0 170-420 (420 dahil) Güvenlik mesafeleri Hava hattı iletkenlerinin ağaçlara olan en küçük yatay uzaklıkları Hattın izin verilen en yüksek sürekli işletme gerilimi KV Yatay uzaklık m 0-1 (1 dahil) 1 1-170 (170 hariç) 2,5 170 3,0 170-420 (420 dahil) 4,5

Hattın izin verilen en yüksek sürekli işletme gerilimi KV Güvenlik mesafeleri Hava hattı iletkenlerinin en büyük salınımlı durumda yapılara olan en küçük yatay uzaklıkları Hattın izin verilen en yüksek sürekli işletme gerilimi KV Yatay uzaklık m 0-1 (1 dahil) 1 1-36 (36 dahil) 2 36-72,5 (72,5 dahil) 3 72,5-170 (170 dahil) 4 170-420 (420 dahil) 5

Güvenlik mesafeleri Gerilim altındaki iletkenlere mutlak yaklaşma mesafesi; Volt Santimetre (cm.) 650 1.500 30 50.000 50 150.000 120 250.000 200 420.000 350

Voltaj Ark mesafesi 1000 Birkaç mm 5000 1 cm 20000 6 cm 40000 13 cm İki iletken arasındaki ark mesafeleri Voltaj Ark mesafesi 1000 Birkaç mm 5000 1 cm 20000 6 cm 40000 13 cm 100000 35 cm

Elektrik İç Tesislerinde Güvenlik ve Patlayıcı Ortamlar

Parlayıcı - Patlayıcı Ortamlar Elektrik motorları: Parlayıcı, patlayıcı maddelerin üretildiği, kullanıldığı ya da elden geçirildiği yerlerle, çalışmalar sırasında parlayabilen ve patlayabilen gaz, buhar, toz veya benzerlerinin çıktığı yerlerde bulunan elektrik motorlarının besleme kablolarının başlıca kumanda tertibatı ile termik starterleri, akım kesicileri, komütatörleri, röleleri, dirençleri ve benzeri tertibatı ateşe dayanıklı ve izole edilmiş oda veya hücreler içine yerleştirilmelidir.

Parlayıcı - Patlayıcı Ortamlar Transmisyon tertibatındaki miller ve yataklar statik elektriğe karşı topraklanmalı, kayışla kasnak arasına ve kayışın kasnağı terk ettiği kısmın her iki tarafına topraklanmış metal taraklar uygun şekilde konmalıdır. Ark veya kıvılcım çıkaran elektrik motorları parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı madde bulunan ortamlarda kullanılmamalıdır.

Parlayıcı - Patlayıcı Ortamlar ZON 0 : Normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşan (ve oluşma ihtimali yüksek olan) ve oluştuğu an uzun süren yerler ZON 0 kapsamına girer. ZON 1 : Normal çalışma icabı patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali az olan (veya hiç olmayan), yalnızca arıza ve anormal çalışma koşullarında ve tesadüfen patlayıcı ortam oluşabilen veya oluşma ihtimali olan ve yine oluştuğunda da kısa süren yerler bu gruba girer.

Parlayıcı - Patlayıcı Ortamlar PATLAMA GRUBU I : METAN PATLAMA GRUBU II A : Propan, bütan, aseton, kereson, hexan, trimat,, vs.. PATLAMA GRUBU II B : Etilen, karbon monoksit, hidrojen sülfit, etil-, -metil, -eter, vs.. PATLAMA GRUBU II C : Hidrojen, Asetilen ve karbon di sülfit Yukarıdaki gibi patlama guruplarında yer alan gazların bulunduğu ortamlarda EX PROOF elektrik malzemeleri kullanılır . Bu tip malzemeler dış ortamdan yalıtılmışlardır . Bu nedenle gaz ve gaz buharlarını içine almazlar ,cihaz içindeki kontak arkları patlamaya neden olmaz EX PROOF malzemenin sembolü yandaki gibidir

Parlayıcı - Patlayıcı Ortamlar Projektör Start –Stop buton Pako şalter Fiş -Piriz Fiş Piriz Kontrol panosu EX PROOF MALZEMELER

STATİK ELEKTRİK

Bu da tehlike oluşturabilmektedir. Statik elektrik Bir çok plastik yalıtkan olmasına rağmen yüksek sürtünmeye maruz kaldıkların da yüzeylerinde elektrik akım dalgalarını biriktirerek statik elektrik oluştururlar. Plastikler yalıtkan olduğundan üzerlerinde ki yükü atamaz ve bünyesinde biriktirir. Biriken yükler uygun ortam bulduğunda sıçrama ve ya kıvılcımlar ile üzerindeki yükü boşaltır. Bu da tehlike oluşturabilmektedir.

Statik elektrik Elektrikle yüklü bir cisimle, yüksüz bir cisim birbirine dokundurulursa, yüksüz cisimde yüklü hale gelir. Buna dokunma ile elektriklenme denir. Dokunmayla elektriklenmede elektrik yükleri cisimler tarafından paylaşılır. Yüklü bir cisim iletken bir telle topraklandıgında, bütün yükünü kaybederek nötr hâle geçer. Bu olaya, topraklama denir.

Statik elektrik Biri yüklü diğeri yüksüz iki cisim birbirine yaklaştırıldığında, yüklü cisim, nötr cismin içindeki elektrik yüklerinin yerini değiştirir. Yüklerin ayrılmasıyla oluşan bu şekildeki elektriklenmeye etki ile elektriklenme denir. Yüklü cisim çekildiğinde, hareket hâlindeki eksi (-) yükler tekrar yerine döner ve cisim tekrar nötr olur.yere akmasını sağlamaktır

Statik elektrikten korunmak için anti statik malzemeler kullanılır. Cam ve plâstik çubuk gibi maddeler elektrik yükünü olduğu gibi tutarak iletemezler. Bu tür maddelere yalıtkan maddeler denir Bu tür maddeler sürtünmeyle elktrik yükünü toplarlar ve bu olaya sürtünmeyle elektriklenme diyoruz. Statik elektrikten korunmak için anti statik malzemeler kullanılır.

Statik elektrik Bilim adamlarına göre, günümüzdeki tüm elektronik malzeme arızalarının %25’i ESD (Electro Static Decharge) hasarlarından oluşmaktadır. Çalışır durumdaki malzemelerin %50’ sinin hasar görmesinin sebebi de ESD olayıdır. Dünyadaki ESD malzeme arızalarının maliyeti günümüze kadar yaklaşık olarak toplam 25 trilyon dolar olarak tespit edilmiştir.

Anti statik eldiven yüzey direnci 106Ω Statik elektrik Anti statik bileklik Statik elektrikten etkilenir gerekli önlemler aldıktan sonra tutula bilir Anti statik malzeme Anti statik döşeme Anti statik fırça Statik elektrik deşarj dokunma butonu Anti statik önlük Anti statik eldiven yüzey direnci 106Ω Anti statik poşet Anti statik ayakkabı

Statik elektrik Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu yerlerle bu maddelerin yakınındaki yerlerde statik elektrik yüklerinin meydana gelmesine karşı nemlendirme, topraklama, iyonizasyon, vb. gibi uygun tedbirler alınmalıdır. Statik elektriği iletmeyen malzemelerin kullanılmasından mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır. Sıvı parlayıcı ve patlayıcı maddelerin çok büyük akma hızları ile doldurulup boşaltılmasından, sıçrama ve yüksek basınçla doldurulmalarından kaçınılmalıdır

Statik elektrik Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar ve boru donanımları, boru bağlantıları statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanmalıdır. Depoların parlayıcı sıvılarla doldurulması ve boşaltılmasında araç ile depo arasında topraklama hattı bağlantısı yapılmalı statik elektriğe karşı tedbirler alınmalıdır. Lastik tekerlekler üzerinde hareket eden tankerler yüklü oldukları statik elektrikten tamamen arındırılmadıkça dolum yerlerine sokulmamalıdır.

Statik elektrik Öğütülerek toz haline getirilmiş maddelerin pnömatik konveyörlerle taşındığı hallerde, statik elektriğe karşı konveyörün metal boruları bütün hat boyunca birbirine iletken bağlantılı olmalı ve topraklanmalı, Titan, Alüminyum ve Magnezyum ince tozlarının taşındığı yerlere statik elektrik detektörleri veya benzeri uygun tertibat konulmalıdır. Statik elektik birikmelerine karşı, gerekli yerlere statik elektrik yük gidericileri ve nötralizatörler konulmalı veya uygun diğer tedbirler alınmalıdır.

Tabanca boyası yapılan tesislerde boyanacak veya verniklenecek metal parçalar, boyama hücrelerinin bütün metal kısımları ile davlumbazlar, kaplar, emme tertibatı ve boya tabancaları uygun şekilde topraklanmış olmalıdır. Sentetik akaryakıt kapları iletken maddelerle kaplanmalı, metal boyalarla boyama ya da iletken ağ geçirme işlemleri uygulanmalı yahut bu cins kaplar toprak içine yerleştirilmelidir. Sentetik kaplara iletken yüzeyler kazandırılması halinde bu yüzeyler doldurma ve boşaltmadan önce topraklanmalıdır.

Yıldırımdan Korunma

Havadaki bulutlar birbirine sürtünerek elektrik yükü kazanırlar. Yıldırımdan Korunma Havadaki bulutlar birbirine sürtünerek elektrik yükü kazanırlar. Elektriklenmiş su zerreciklerinden oluşan bulut, yakında bulunan başka bir bulutu, etki ile elektrikler. Birbirine yeterince yaklaşan zıt yüklü bulutların elektrik yüklerinin bir buluttan diğerine akmasına şimşek denir. Bazen, yük miktarı fazla olan bulut yeryüzüne yakın bir yerden geçerken yeryüzünü de etki ile elektrikler. Yüklü bulutla yer arasındaki elektrik boşalmasına yıldırım denir.

Isınan havanın hareketi sırasında olaşan sese de gök gürültüsü denir. Yıldırımdan Korunma Isınan havanın hareketi sırasında olaşan sese de gök gürültüsü denir. Minareler, kuleler, fabrika bacaları, tepeler, yüksek binalar ve ağaçlara yıldırım düşme olasılığı daha fazladır. Bulutta oluşan büyük miktardaki elektrik yükü bir iletkenle toprağa akıtılırsa, yıldırımın zararından korununmuş olur. Bunu sağlamak için kullanılan araca yıldırımsavar (paratoner) denir.

Yıldırımdan Korunma

Elektrik Tesisatının Kontrolü Paratoner Kontrolü: Tamamen çelik konstrüksiyon binalarla saç ve borulardan imal edilmiş tank ve benzeri çelik depoların yeterli bir topraklamaya tabi tutulması bu hususun yetkili teknik eleman tarafından kontrol edilerek yeterliliğinin belgelendirilmesi zorunludur. Paratonerler ve yıldırıma karşı alınan diğer koruyucu tertibat en az yılda 1 defa ehliyetli elektrikçiye kontrol ettirilmeli, düzenlenen belge işyerinde bulundurulmalıdır.

Parlayıcı, patlayıcı, yanıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı yerler, yağ, boya veya diğer parlayıcı sıvıların bulunduğu binalar, yüksek bacalar, yüksek binalar ile üzerinde direk veya sivri çıkıntılar yahut su depoları gibi yüksek yerler bulunan binalar, yıldırıma karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü sistemlerle donatılmalıdır. Çıplak hava hatları tehlike alanına girmeden son bulmalı ve bu uçlarda dış aşırı gerilim yükselmelerine karşı uygun koruyucu parafudur gibi cihazlar bulundurulmalıdır.

Enerji iletim hatlarında kullanılan Parafudur Yıldırımdan Korunma Enerji iletim hatlarında kullanılan Parafudur

TOPRAKLAM

Topraklam yönetmeliği Madde 5-a) Topraklama tesislerinin kurulması için temel koşullar: Topraklama tesislerinin kurulmasında dört koşul yerine getirilmelidir. 1) Mekanik dayanım ve korozyona karşı dayanıklılığın sağlanması, 2) Isıl bakımdan en yüksek hata akımına (hesaplanarak bulunan) dayanıklılık, 3) İşletme araçları ve nesnelerin zarar görmesinin önlenmesi, 4) En yüksek toprak hata akımı esnasında, topraklama tesislerinde ortaya çıkabilecek gerilimlere karşı insanların güvenliğinin sağlanması.

TOPRAKLAM Topraklama iletkenlerinin mekanik dayanım ve korozyona karşı dayanıklılık bakımından en küçük kesitleri aşağıda verilmiştir: Bakır 16 mm2 Alüminyum 35 mm2 Çelik 50 mm2

TOPRAKLAM Alternatif ve doğru akımlı çalışan çıplak metal kısımlı elektrik cihazları uygun şekilde topraklanmalıdır. Topraklama tesisatı, yürürlükteki Topraklamalar Yönetmeliği ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak yapılmalı ve işletilmelidir. Topraklama devresi bir hata gerilimi sonucu cihaz gövdesinde tehlikeli gerilim oluşturmayacak şekilde ve bağlandığı cihazın izolesinde meydana gelebilecek en büyük kaçağı toprağa iletecek kapasitede olmalıdır. Elektrik iletkenlerinin mahfazaları, metal mahfaza boruları, elektrik teçhizatının metal koruyucuları ve diğer gerilim altında bulunmayan yalıtılmış kısımları uygun şekilde topraklanmalıdır.

TOPRAKLAM

Topraklama tesisatı periyodik olarak en az yılda bir, yer değiştirebilen işletme elemanları için altı ayda bir defa yetkili teknik elemanlar tarafından muayene ve ölçümleri yapılmalıdır. Elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin topraklama tesisatı, hatlar hariç 2 yılda bir, enerji nakil ve dağıtım hatlarının topraklamaları ise en geç 5 yılda bir muayene, ölçme ve denetlemeye tabi tutulmalı, ölçüm sonuçları kaydedilmelidir.

Kontrol, ölçüm ve muayeneler, Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği’nin Madde 7/Ek-P hükümleri çerçevesinde yapılmalıdır. Yapılan muayene, ölçüm ve kontrol sonucu düzenlenecek belge, işyerinde bulundurulmalıdır. Kontrol, ölçüm ve muayenelerde ölçüm noktaları, ölçülen topraklama direnci, hesaplanan topraklama direnci ve sonuçlar belgede açıkça belirtilmelidir.

Elektrik Tesisatının Kontrolü

İnşaat Şantiyelerinde Elektrik Elektrik Tesisatının Kontrolü İnşaat Şantiyelerinde Elektrik İnşaat şantiyeleri ile diğer açık çalışma yerlerinde kullanılan elektrikli el aletleri küçük gerilim veya 1/1 oranlı, sargıları birbirinden ayrı güvenlik transformatöründen (yalıtım transformatör) elde edilen gerilimle çalıştırılmalı veya özel olarak imal edilmiş çift yalıtkanlı olmalıdır. Güvenlik transformatörü kullanılması halinde çıkış devresine yalnız 1 adet elektrikli el aleti bağlanmalıdır. Şantiyelerde elektrik bağlama tesisleri ve tabloları kapalı tipte, kilitli ve dış etkenlere karşı yalıtılmış ve korunmuş olmalıdır

Elektrik Enerji Tesisleri Proje Yönetmeliği ( 09.12.1978/16484 ) Elektrik İç Tesisler Yönetmeliği Resmi Gazete Tarihi: 16.12.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27434 Elektrik ile ilgili Fen Adamlarının Yetki ve Sorumlulukluları Hakkında Yönetmelik ( 11.11.1989/20339 ) Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ( 30.11.2000/24246 ) Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği (21.08.2001/24500

Elektrik ile ilgili çıkmış sorular

2 Temmuz 2011 46. Elektrik çarpması olaylarında ölümcül riski etkileyen (arttıran) faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Akımın şiddeti B) Elektriğe çarpılan kimsenin vücudunun iç direnci C) Elektriğe çarpılan kimsenin bulunduğu odanın tabanının ne ile kaplanmış olduğu D) Elektriğe çarpılma olayının olduğu ortamın yağmurlu ve iyonlu olması

2 Temmuz 2011 46. Elektrik çarpması olaylarında ölümcül riski etkileyen (arttıran) faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Akımın şiddeti B) Elektriğe çarpılan kimsenin vücudunun iç direnci C) Elektriğe çarpılan kimsenin bulunduğu odanın tabanının ne ile kaplanmış olduğu D) Elektriğe çarpılma olayının olduğu ortamın yağmurlu ve iyonlu olması

2 Temmuz 2011 47. Dokunma gerilimi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Dokunma gerilimi, üzerinde elektrik olan bir iletkene elle veya herhangi bir organ ile dokunulduğu zaman el veya bu organ ile ayakların yere temas ettiği nokta arasındaki gerilimdir. B) Dokunma gerilimi hem AC hem de DC devrelerde kullanılan bir teknik terimdir. C) AC devrelerde dokunma gerilimi rms (etkin şiddet) olarak ölçülür ve değeri 220 volttur. D) DC devrelerde dokunma geriliminin değeri 120 volttur.

2 Temmuz 2011 47. Dokunma gerilimi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Dokunma gerilimi, üzerinde elektrik olan bir iletkene elle veya herhangi bir organ ile dokunulduğu zaman el veya bu organ ile ayakların yere temas ettiği nokta arasındaki gerilimdir. B) Dokunma gerilimi hem AC hem de DC devrelerde kullanılan bir teknik terimdir. C) AC devrelerde dokunma gerilimi rms (etkin şiddet) olarak ölçülür ve değeri 220 volttur. D) DC devrelerde dokunma geriliminin değeri 120 volttur.

2 Temmuz 2011 47. Dokunma gerilimi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Dokunma gerilimi, üzerinde elektrik olan bir iletkene elle veya herhangi bir organ ile dokunulduğu zaman el veya bu organ ile ayakların yere temas ettiği nokta arasındaki gerilimdir. B) Dokunma gerilimi hem AC hem de DC devrelerde kullanılan bir teknik terimdir. C) AC devrelerde dokunma gerilimi rms (etkin şiddet) olarak ölçülür ve değeri 220 volttur. D) DC devrelerde dokunma geriliminin değeri 120 volttur.

2 Temmuz 2011 48. Bir iletkenden akan elektrik akımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Elektronlar, kaynağın (pilin) (+) ucundan (-) ucuna doğru akarlar. B) Elektrik akımı, birim sürede iletkenden akan elektronların sayısı ile ölçülür. C) Elektrik akımı, elektronların iletkenlerin içinden akması ile oluşur. D) Elektronlar, (+) değil, (-) elektrik ile yüklüdürler.

2 Temmuz 2011 48. Bir iletkenden akan elektrik akımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Elektronlar, kaynağın (pilin) (+) ucundan (-) ucuna doğru akarlar. B) Elektrik akımı, birim sürede iletkenden akan elektronların sayısı ile ölçülür. C) Elektrik akımı, elektronların iletkenlerin içinden akması ile oluşur. D) Elektronlar, (+) değil, (-) elektrik ile yüklüdürler.

2 Temmuz 2011 58. Elektrik yangınlarının söndürülmesi için aşağıdaki söndürücülerden hangisi kesinlikle kullanılmamalıdır? A) Karbondioksitli söndürücüler B) Kum ve benzer malzemeler C) Kuru kimyasallar D) Su

2 Temmuz 2011 58. Elektrik yangınlarının söndürülmesi için aşağıdaki söndürücülerden hangisi kesinlikle kullanılmamalıdır? A) Karbondioksitli söndürücüler B) Kum ve benzer malzemeler C) Kuru kimyasallar D) Su

13 Mayıs 2012 55. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Etkin değeri 50 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 50 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. B) Etkin değeri 220 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 220 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. C) Etkin değeri 250 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 250 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. D) Etkin değeri 1000 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 1000 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır

13 Mayıs 2012 55. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Etkin değeri 50 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 50 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. B) Etkin değeri 220 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 220 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. C) Etkin değeri 250 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 250 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. D) Etkin değeri 1000 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 1000 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır

13 mayıs 2012 I-Elektrik aletinin koruma sınıfı II (çift yalıtımlı) olması II- Elektrik aletini besleyen elektrik hattı üzerinde toprak kaçak akım şalteri bulunması III- Elektrik aletini besleyen elektrik hattı üzerinde aşırı akım sigortası bulunması Yukarıdaki durumlardan hangisinde/hangilerinde elektrik aletleri kullanılırken topraklamaya gerek yoktur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III

13 mayıs 2012 I-Elektrik aletinin koruma sınıfı II (çift yalıtımlı) olması II- Elektrik aletini besleyen elektrik hattı üzerinde toprak kaçak akım şalteri bulunması III- Elektrik aletini besleyen elektrik hattı üzerinde aşırı akım sigortası bulunması Yukarıdaki durumlardan hangisinde/hangilerinde elektrik aletleri kullanılırken topraklamaya gerek yoktur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III

13 Mayıs 2012 57. Makine ve tezgâhların elektrik şalterleri ile ilgili aşağıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır? A) Çalıştırma düğmeleri yeşil, durdurma düğmeleri kırmızı renkte olacaktır. B) Bir işçinin bir makine veya tezgâhın çeşitli kısımlarında çalışması gerektiği hâllerde, bu tezgâhın birden fazla durdurma ve birden fazla çalıştırma düğmesi bulunacaktır. C) Bir atölyede bulunan makine ve tezgâhların ayrı ayrı durdurma tertibatından başka, atölyedeki veya kısımdaki makine ve tezgâhları tamamen durduracak bir ana şalteri veya başka bir tertibatı bulunacaktır. D) Şalter ve kumanda düğmeleri, kendiliğinden veya herhangi bir çarpma ile makineyi hareket ettirmeyecek şekil ve özellikte yapılmış olacak ve işçinin kolayca kullanabileceği yerde bulunacaktır.

13 Mayıs 2012 57. Makine ve tezgâhların elektrik şalterleri ile ilgili aşağıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır? A) Çalıştırma düğmeleri yeşil, durdurma düğmeleri kırmızı renkte olacaktır. B) Bir işçinin bir makine veya tezgâhın çeşitli kısımlarında çalışması gerektiği hâllerde, bu tezgâhın birden fazla durdurma ve birden fazla çalıştırma düğmesi bulunacaktır. C) Bir atölyede bulunan makine ve tezgâhların ayrı ayrı durdurma tertibatından başka, atölyedeki veya kısımdaki makine ve tezgâhları tamamen durduracak bir ana şalteri veya başka bir tertibatı bulunacaktır. D) Şalter ve kumanda düğmeleri, kendiliğinden veya herhangi bir çarpma ile makineyi hareket ettirmeyecek şekil ve özellikte yapılmış olacak ve işçinin kolayca kullanabileceği yerde bulunacaktır.

25 Aralık 2010 42. Elektrikli el aletlerinin üzerinde bulunan aşağıdaki şekil ne anlam taşımaktadır? A) El aletinin çift yalıtımlı olduğunu gösterir. B) El aletinin 220 volt ile çalıştığını gösterir. C) El aletinin topraklı olarak kullanılması gerektiğinigösterir. D) El aletinin iş sağlığı ve güvenliği yönünden güvenli olduğunu gösterir.

25 Aralık 2010 42. Elektrikli el aletlerinin üzerinde bulunan aşağıdaki şekil ne anlam taşımaktadır? A) El aletinin çift yalıtımlı olduğunu gösterir. B) El aletinin 220 volt ile çalıştığını gösterir. C) El aletinin topraklı olarak kullanılması gerektiğinigösterir. D) El aletinin iş sağlığı ve güvenliği yönünden güvenli olduğunu gösterir.

25 Aralık 2010 43. Şebeke geriliminde, tehlikeli gerilim sınırı kaç volt olarak kabul edilmektedir? A) 50 B) 110 C) 180 D) 220

25 Aralık 2010 43. Şebeke geriliminde, tehlikeli gerilim sınırı kaç volt olarak kabul edilmektedir? A) 50 B) 110 C) 180 D) 220

25 Aralık 2010 44. Aşağıdakilerden hangisinin yüksek gerilim hücrelerinde bulunması zorunlu değildir? A) Kısa devre ve topraklama teçhizatı B) Yangın söndürme cihazı C) Deri eldiven D) Istaka

25 Aralık 2010 44. Aşağıdakilerden hangisinin yüksek gerilim hücrelerinde bulunması zorunlu değildir? A) Kısa devre ve topraklama teçhizatı B) Yangın söndürme cihazı C) Deri eldiven D) Istaka

25 Aralık 2010 45. Kazan içinde veya buna benzer dar ve iletken kısımları bulunan yerlerle, ıslak yerlerde, alternatif akımla çalışan lambalar kullanıldığı takdirde, aşağıdaki şartlardan hangisinin tam olarak sağlanması gerekir? A) Lambaların beslendiği elektrik kablolarının çift izolasyonlu olması yeterlidir. B) Seyyar lambaların elle tutulan kısımlarının yalıtkan olması yeterlidir. C) Bu lambaların 50 voltluk tehlikesiz gerilim ile kullanılması yeterlidir. D) Bu lambalarda çalışma yerinin dışında bulunan ve sargıları birbirinden ayrı olan transformatör yardımı ile elde edilen en çok 42 volt küçük gerilim kullanılması yeterlidir.

26 Haziran 2005 4. Aşağıdakilerden hangi durumda statik elektrik oluşmaz? A) Akışkan sıvının yalıtılmış boru içinde hızla nakli B) Tozların yalıtkan boru içinde hava ile hızla nakli C) Toz malzemenin bant konveyörlerle nakli D) Yoğunluğu yüksek sıvının boru içinde düşük hızla nakli

26 Haziran 2005 4. Aşağıdakilerden hangi durumda statik elektrik oluşmaz? A) Akışkan sıvının yalıtılmış boru içinde hızla nakli B) Tozların yalıtkan boru içinde hava ile hızla nakli C) Toz malzemenin bant konveyörlerle nakli D) Yoğunluğu yüksek sıvının boru içinde düşük hızla nakli

26 Haziran 2005 38. Aşağıdakilerden hangisi izin verilen en yüksek işletme gerilimi 1kV ile 36 kV (36 dahil) olan hava hattı iletkenlerinin en büyük salınımlı durumda yapılara olan en küçük yatay uzaklıkları kaç metredir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

26 Haziran 2005 38. Aşağıdakilerden hangisi izin verilen en yüksek işletme gerilimi 1kV ile 36 kV (36 dahil) olan hava hattı iletkenlerinin en büyük salınımlı durumda yapılara olan en küçük yatay uzaklıkları kaç metredir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

26 Haziran 2005 40. Aşağıdakilerden hangisi şebekeden beslenen tesislerde, kullanılan yedek elektrik üretim aygıtı (jeneratör) ile şebekeyi ayıran işletme elemanıdır? A) Kesici B) Sigorta C) Enversör şalter D) Termik şalter

26 Haziran 2005 40. Aşağıdakilerden hangisi şebekeden beslenen tesislerde, kullanılan yedek elektrik üretim aygıtı (jeneratör) ile şebekeyi ayıran işletme elemanıdır? A) Kesici B) Sigorta C) Enversör şalter D) Termik şalter

26 Haziran 2005 41. Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev Ve Sorumlulukları Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre 2. grup elektrikçilerin işletme ve bakım yetkileri aşağıdakilerden hangi güç ve gerilim değerlerine kadardır? A) 2000kW, 35kV B) 1500kW, 35k C) 1000kW, 35kV D) 500kW, 400V  

26 Haziran 2005 41. Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev Ve Sorumlulukları Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre 2. grup elektrikçilerin işletme ve bakım yetkileri aşağıdakilerden hangi güç ve gerilim değerlerine kadardır? A) 2000kW, 35kV B) 1500kW, 35k C) 1000kW, 35kV D) 500kW, 400V  

Ekim 2012 57. I- Kilitilemeyi gerçekleştiren personelin adı II- Kilidi kaldırmak isteyen bir kimsenin yedek bir anahtarı nereden temin edebileceğine dair bilgi III- Devre üzerinde onarım yapan personel olduğunu ve devreye akım verilmemesi gerektiğini belirten uyarı Onarımı yapılacak elektrik devrelerinin akımı kesilmeli ve akımı kesen şalterler kilitlenmeli ve (uygun levhalarla) etiketlenmelidir. Bu iş için kullanılan etiketlerde yukarıdakilerden hangileri yazılı olmalıdır? A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

Ekim 2012 57. I- Kilitilemeyi gerçekleştiren personelin adı II- Kilidi kaldırmak isteyen bir kimsenin yedek bir anahtarı nereden temin edebileceğine dair bilgi III- Devre üzerinde onarım yapan personel olduğunu ve devreye akım verilmemesi gerektiğini belirten uyarı Onarımı yapılacak elektrik devrelerinin akımı kesilmeli ve akımı kesen şalterler kilitlenmeli ve (uygun levhalarla) etiketlenmelidir. Bu iş için kullanılan etiketlerde yukarıdakilerden hangileri yazılı olmalıdır? A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

Ekim 2012 49. “İnsan vücudu üzerinden geçerek ... Şiddetindeki bir akım, yaşam için tehlike sınırıdır. Daire girişlerinde, kaçak akımların bu değeri geçmesi hâlinde elektriği keserek koruma yapan kaçak akım koruma şalteri kullanılmalıdır.” ifadesindeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) 30 mA B) 1 A C) 500 mA D) 300 mA

Ekim 2012 49. “İnsan vücudu üzerinden geçerek ... Şiddetindeki bir akım, yaşam için tehlike sınırıdır. Daire girişlerinde, kaçak akımların bu değeri geçmesi hâlinde elektriği keserek koruma yapan kaçak akım koruma şalteri kullanılmalıdır.” ifadesindeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) 30 mA B) 1 A C) 500 mA D) 300 mA

Ekim 2012 51. I- Vücuttan geçen akımın miktarı II- Akımın vücutta izlediği yol III- Akıma maruz kalma süresi IV- Vücut direnci Yukarıdakilerden hangileri elektrik çarpmalarının insan organizmasına vereceği zararları belirleyicidir? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III D) I, II, III ve IV

Ekim 2012 51. I- Vücuttan geçen akımın miktarı II- Akımın vücutta izlediği yol III- Akıma maruz kalma süresi IV- Vücut direnci Yukarıdakilerden hangileri elektrik çarpmalarının insan organizmasına vereceği zararları belirleyicidir? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III D) I, II, III ve IV

Ekim 2012 50. Aşağıdakilerden hangisi elektrikle çalışmalarda elektrik kaynaklı tehlikelerden biri değildir? A) Zeminin yalıtılmaması B) Topraklaması yapılmamış tezgâhlar C) Preslerde ayak pedalı koruyucusu olmaması D) Periyodik kontrolleri yapılmamış elektrikli cihazlar/tesisatlar

Ekim 2012 50. Aşağıdakilerden hangisi elektrikle çalışmalarda elektrik kaynaklı tehlikelerden biri değildir? A) Zeminin yalıtılmaması B) Topraklaması yapılmamış tezgâhlar C) Preslerde ayak pedalı koruyucusu olmaması D) Periyodik kontrolleri yapılmamış elektrikli cihazlar/tesisatlar

Mayıs 2013© 50. Aşağıdakilerden hangisi bir Orta Gerilim (OG) havai hattında bakım ve onarım çalışmasında İş Sağlığı ve Güvenliği için gerekli değildir? A) Orta Gerilim (OG) hattın elektriği hattı besleyen trafo merkezindeki OG kesici açılarak kesilmelidir. B) Trafo merkezinin kesici tarafından açılan Orta Gerilim (OG) hattı seksiyoner kolu topraklama tarafına doğru kapatılarak topraklanmalıdır. C) Bakım onarımı yapılacak hattı taşıyan direğe çıkmadan hatta gerilimin olmadığı kontrol edilmelidir. Gerilimin yokluğu, direğe çıkılmadan bomlu bir araç üzerinden neon lambalı bir Orta Gerilim (OG) ıstakası vasıtası ile kontrol edilmelidir. D) Bakım onarımı yapılacak hattın gerilimi kesildikten sonra hattın trafo merkezi tarafındaki ucundaki seksiyoner kolu açılmalı ve bunun ardından da trafo merkezinden beslenen diğer köy ve kasaba fiderlerine elektriğinin tekrar verilebilmesi için trafo merkezindeki OG kesici tekrar kapatılmalıdır.

Mayıs 2013© 50. Aşağıdakilerden hangisi bir Orta Gerilim (OG) havai hattında bakım ve onarım çalışmasında İş Sağlığı ve Güvenliği için gerekli değildir? A) Orta Gerilim (OG) hattın elektriği hattı besleyen trafo merkezindeki OG kesici açılarak kesilmelidir. B) Trafo merkezinin kesici tarafından açılan Orta Gerilim (OG) hattı seksiyoner kolu topraklama tarafına doğru kapatılarak topraklanmalıdır. C) Bakım onarımı yapılacak hattı taşıyan direğe çıkmadan hatta gerilimin olmadığı kontrol edilmelidir. Gerilimin yokluğu, direğe çıkılmadan bomlu bir araç üzerinden neon lambalı bir Orta Gerilim (OG) ıstakası vasıtası ile kontrol edilmelidir. D) Bakım onarımı yapılacak hattın gerilimi kesildikten sonra hattın trafo merkezi tarafındaki ucundaki seksiyoner kolu açılmalı ve bunun ardından da trafo merkezinden beslenen diğer köy ve kasaba fiderlerine elektriğinin tekrar verilebilmesi için trafo merkezindeki OG kesici tekrar kapatılmalıdır.

Mayıs 2013 (B) 51. Alternatif akım elektrik çarpması tehlike sınırı aşağıdakilerden hangisidir? A) 30 V B) 40 V C) 50 V D) 60 V

Mayıs 2013 (B) 51. Alternatif akım elektrik çarpması tehlike sınırı aşağıdakilerden hangisidir? A) 30 V B) 40 V C) 50 V D) 60 V

Mayıs 2013 (B) 52. Aşağıdakilerden hangisi alternatif akım devreleri için yanlıştır? A) Alternatif akım DC akım gibi sabit olmadığı ve zamana göre sinüosidal (bazen (+) bazen (-)) olarak değiştiği için toplam enerji kaybı sıfırdır. Bu nedenle de DC akıma göre daha fazla tercih edilir. B) Aynı miktarda gücün üretilebilmesi ve taşınabilmesi için alternatif akımın güç kayıpları daha azdır. C) Alternatif akım jeneratörleri ve motorları daha basit, daha hafif, daha sağlam ve daha ucuzdur. D) Alternatif akımın daha uzak mesafelere yüksek gerilim kullanılarak iletilmesi mümkündür.

Mayıs 2013 (B) 52. Aşağıdakilerden hangisi alternatif akım devreleri için yanlıştır? A) Alternatif akım DC akım gibi sabit olmadığı ve zamana göre sinüosidal (bazen (+) bazen (-)) olarak değiştiği için toplam enerji kaybı sıfırdır. Bu nedenle de DC akıma göre daha fazla tercih edilir. B) Aynı miktarda gücün üretilebilmesi ve taşınabilmesi için alternatif akımın güç kayıpları daha azdır. C) Alternatif akım jeneratörleri ve motorları daha basit, daha hafif, daha sağlam ve daha ucuzdur. D) Alternatif akımın daha uzak mesafelere yüksek gerilim kullanılarak iletilmesi mümkündür.

MAYIS 2013 (A) 52. Bir elektrik kaynak makinesinin boşta çalıştırılması esnasında oluşan voltaj aralığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 20-30 V B) 45-75 V C) 55-120 V D) 65-100 V

MAYIS 2013 (A) 52. Bir elektrik kaynak makinesinin boşta çalıştırılması esnasında oluşan voltaj aralığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 20-30 V B) 45-75 V C) 55-120 V D) 65-100 V

MAYIS 2013 (A) 61. I- Gerilimin kesilmesi II- Tekrar gerilim verilmesinin önlenmesi III- Gerilimin, tehlikeli gerilim değerinin altına düşürülmesi IV- Çalışılacak yerde gerilim olmadığının kontrolü V- Topraklama VI- Kısa devre etme Yukarıdakilerden hangileri kuvvetli akım tesislerinde yapılacak bakım-onarım çalışmaları sırasında çalışanların hayatının korunması açısından alınması gereken önlemlerdendir? A) I, II ve V B) I, II, IV, V ve VI C) I, II, III, IV ve V D) I, II, III, IV, V ve VI

MAYIS 2013 (A) 61. I- Gerilimin kesilmesi II- Tekrar gerilim verilmesinin önlenmesi III- Gerilimin, tehlikeli gerilim değerinin altına düşürülmesi IV- Çalışılacak yerde gerilim olmadığının kontrolü V- Topraklama VI- Kısa devre etme Yukarıdakilerden hangileri kuvvetli akım tesislerinde yapılacak bakım-onarım çalışmaları sırasında çalışanların hayatının korunması açısından alınması gereken önlemlerdendir? A) I, II ve V B) I, II, IV, V ve VI C) I, II, III, IV ve V D) I, II, III, IV, V ve VI

MAYIS 2013 (A) 54. Aşağıdakilerden hangisi bir transformatör için her zaman doğru değildir? A) Transformatörün giriş ve çıkış güçleri, kayıpları ihmal edilirse birbirine eşittir. B) Transformatörün sekonder gerilimi, primer geriliminden daha küçüktür. C) Transformatörün sekonder akımı, demir kayıpları ihmal edilirse primer akımı ile doğru orantılıdır. D) Transformatörün sekonder gerilimi, demir kayıpları ihmal edilirse, primer gerilimi ile doğru orantılıdır.

MAYIS 2013 (A) 54. Aşağıdakilerden hangisi bir transformatör için her zaman doğru değildir? A) Transformatörün giriş ve çıkış güçleri, kayıpları ihmal edilirse birbirine eşittir. B) Transformatörün sekonder gerilimi, primer geriliminden daha küçüktür. C) Transformatörün sekonder akımı, demir kayıpları ihmal edilirse primer akımı ile doğru orantılıdır. D) Transformatörün sekonder gerilimi, demir kayıpları ihmal edilirse, primer gerilimi ile doğru orantılıdır.

MAYIS 2013 (A) 55. Doğru akım elektrik çarpması tehlike sınırı aşağıdakilerden hangisidir? A) 15 V B) 20 V C) 25 V D) 30 V

MAYIS 2013 (A) 55. Doğru akım elektrik çarpması tehlike sınırı aşağıdakilerden hangisidir? A) 15 V B) 20 V C) 25 V D) 30 V

Ekim 2012 (A) 49. I- Reaktif güç kompanzasyonu için kullanılan kondansatörler II- Uzun yüksek gerilim kabloları III- Yüksek gerilim trafolarının nötr topraklama dirençleri Bakım ve onarım gibi işlemler yapılmadan önce, enerji depolayan tüm cihaz ve bileşenlerin enerjisi boşaltılmalıdır. Yukarıdakilerden hangileri enerji depolar? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III

Ekim 2012 (A) 49. I- Reaktif güç kompanzasyonu için kullanılan kondansatörler II- Uzun yüksek gerilim kabloları III- Yüksek gerilim trafolarının nötr topraklama dirençleri Bakım ve onarım gibi işlemler yapılmadan önce, enerji depolayan tüm cihaz ve bileşenlerin enerjisi boşaltılmalıdır. Yukarıdakilerden hangileri enerji depolar? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III

Ekim 2012 (A) 50. I- Büyüklüğü 20 mA’den fazla olan akımlar kalpte elektrik dengesinin bozulmasına yol açabilir. II- İnsanın hissedebileceği akım, 0,01 mA’dan başlamaktadır. III- Büyüklüğü 5 mA’e kadar olan akımlar hiçbir tehlike oluşturmamaktadır. Elektrik akımının insan vücuduna etkileri açısından yukarıdakilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III

Ekim 2012 (A) 50. I- Büyüklüğü 20 mA’den fazla olan akımlar kalpte elektrik dengesinin bozulmasına yol açabilir. II- İnsanın hissedebileceği akım, 0,01 mA’dan başlamaktadır. III- Büyüklüğü 5 mA’e kadar olan akımlar hiçbir tehlike oluşturmamaktadır. Elektrik akımının insan vücuduna etkileri açısından yukarıdakilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III

Ekim 2012 (A) 51. I- Elektriksel yalıtım hatası nedeniyle çıkan yangınlar II- Elektriksel yalıtım hatası nedeniyle meydana gelen elektrik çarpmaları III- Statik elektrik yükleri nedeniyle meydana gelen patlamalar Toprak kaçan akım şalterleri yukarıdaki risklerden hangilerine karşı doğrudan etkilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III

Ekim 2012 (A) 51. I- Elektriksel yalıtım hatası nedeniyle çıkan yangınlar II- Elektriksel yalıtım hatası nedeniyle meydana gelen elektrik çarpmaları III- Statik elektrik yükleri nedeniyle meydana gelen patlamalar Toprak kaçan akım şalterleri yukarıdaki risklerden hangilerine karşı doğrudan etkilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III

Ekim 2012 (B) 49. Aşağıdakilerden hangileri kuvvetli akım tesislerinde yapılacak bakım-onarım çalışmaları sırasında çalışanların hayatının korunması açısından alınması gereken önlemlerden değildir? A) Gerilimin kesilmesi B) Kısa devre etme ve topraklama C) Tekrar gerilim verilmesinin önlenmesi D) Gerilimin tehlikeli gerilim değerinin altına düşürülmesi

Ekim 2012 (B) 49. Aşağıdakilerden hangileri kuvvetli akım tesislerinde yapılacak bakım-onarım çalışmaları sırasında çalışanların hayatının korunması açısından alınması gereken önlemlerden değildir? A) Gerilimin kesilmesi B) Kısa devre etme ve topraklama C) Tekrar gerilim verilmesinin önlenmesi D) Gerilimin tehlikeli gerilim değerinin altına düşürülmesi

Ekim 2012 (B) 50. Aşağıdakilerden hangisi elektrikle çalışmalarda tehlike oluşturabilecek durumlardan değildir? A) Yıpranmış elektrikli el aletleri B) Preslerde çift el kumanda kullanılmaması C) Topraklaması yapılmamış tezgâhlar veya el aletleri D) Topraklamanın belirli periyotlarla kontrolünün yapılmaması

Ekim 2012 (B) 50. Aşağıdakilerden hangisi elektrikle çalışmalarda tehlike oluşturabilecek durumlardan değildir? A) Yıpranmış elektrikli el aletleri B) Preslerde çift el kumanda kullanılmaması C) Topraklaması yapılmamış tezgâhlar veya el aletleri D) Topraklamanın belirli periyotlarla kontrolünün yapılmaması