6. İŞLETMENİN PERFORMANSI

PERFORMANS VE İŞLETMENİN PERFORMANS KRİTERLERİ KAYNAK KULLANIMINDA ETKİNLİK, VERİMLİLİK, KÂRLILIK YADA BENZERİ İŞLETME AMAÇLARININ GERÇEKLEŞME DERECESİ, İŞLETMENİN GÖSTERECEĞİ PERFORMANS DÜZEYİ İLE YAKINDAN İLİŞKİLİ OLACAKTIR.

PERFORMANS BİR BİREYİN, GRUBUN YADA ÖRGÜTLENMİŞ BİR SİSTEMİN İŞ YAPMA DÜZEYİDİR. BELİRLENEN KOŞULLARA GÖRE BİR İŞİN YERİNE GETİRİLME DÜZEYİ VEYA ORTAYA KONAN SONUÇLARDIR.

İŞLETME PERFORMANSI İSE İŞLETMENİN SAHİP OLDUĞU KIT EKONOMİK KAYNAKLARINI ETKİN VE VERİMLİ BİR BİÇİMDE KULLANARAK AMAÇLARINA ULAŞMA BECERİSİDİR. BELİRLİ BİR ZAMAN DİLİMİ SONUNDAKİ ÇIKTISI YADA ÇALIŞMASININ SONUCUDUR. İŞLETME MİSYONUNUN VEYA AMACININ YERİNE GETİRİLMESİ DERECESİDİR.

İŞLETMENİN PERFORMANS KRİTERLERİ İŞLETME PERFORMANSININ BELİRLENMESİ VEYA ÖLÇÜLMESİNDE TEMEL ALINAN KRİTERLER ŞUNLARDIR: VERİMLİLİK ÜRETKENLİK ETKİNLİK YETERLİLİK KÂRLILIK

VERİMLİLİK (PRODUCTIVITY) VERİMLİLİK, BELİRLİ BİR ÜRETİM MİKTARI İLE BU ÜRETİMİ ELDE ETMEK İÇİN KULLANILAN FAKTÖRLER ARASINDAKİ ORANDIR. GENELLİKLE UYGULAMADA VERİMLİLİK İLE ÜRETİM KAVRAMLARI BİRBİRLERİYLE KARIŞTIRILIR. ÜRETİM, BİR SİSTEMDE NE KADAR FAYDA YARATILDIĞINI, VERİMLİLİK İSE, ÜRETİM FAKTÖRLERİNİN NE KADAR İYİ KULLANILDIĞINI BELİRTİR.

ÇIKTI VERİMLİLİK = GİRDİ YARATILAN TOPLAM FAYDA VERİMLİLİK = SİSTEME GİREN DEĞERLER TOPLAMI

FAYDA MAL VE HİZMETLERİN İNSAN İHTİYAÇLARINI GİDERME NİTELİĞİNE FAYDA DENİR. FAYDA, BİR TAKIM ÜRETİM EYLEMLERİYLE YARATILMAKTADIR. DEĞER FAYDALI OLAN HER MAL VE HİZMET AYNI ZAMANDA DEĞERLİDİR. DEĞER, PARA İLE ÖLÇÜLÜR. BİR MAL VE HİZMETİN NE KADAR FAYDALI OLDUĞU, ONUN PARA İLE İFADE EDİLEN DEĞERİNDEN ANLAŞILIR.

SİSTEME GİREN DEĞERLER TOPLAMI ÜRETİM FAKTÖRLERİDİR (İŞÇİLİK, SERMAYE, YÖNETİM, TEKNİK BİLGİ).

ANCAK, TÜM BUNLARI İÇEREN BİR VERİMLİLİK ORANINI HESAPLAMAK OLDUKÇA ZORDUR. BU YÜZDEN KISMI VERİMLİLİK HESAPLARI YAPILIR. İŞÇİ VERİMLİLİĞİ, MAKİNA VERİMLİLİĞİ GİBİ.

ÖRNEĞİN YARATILAN FAYDA İŞÇİ VERİMLİLİĞİ = TOPLAM İŞÇİLİK

MÜHENDİSLİK VERİMLİLİĞİ (FİZİKİ VERİMLİLİK) DAHA ÇOK MÜHENDİSLİKTE KULLANILAN BİR VERİMLİLİK TERİMİDİR. ÜRETİMİN FİZİKİ MİKTARI FİZİKİ VERİMLİLİK = ÜRETİM FAKTÖRLERİ FİZİKİ MİKTARI FİZİKİ ÇIKTI FİZİKİ VERİMLİLİK = FİZİKİ GİRDİ

FİZİKİ AÇIDAN HİÇBİRZAMAN FİZİKİ ÇIKTI, FİZİKİ GİRDİYE EŞİT OLAMAZ. ÜRETİM SÜRECİNDEKİ BİR TAKIM SÜRTÜNME VE SICAKLIK KAYBI NEDENİYLE, HER ZAMAN ÇIKTI GİRDİDEN DAHA AZDIR.

EKONOMİK VERİMLİLİK (İKTİSADİLİK) İŞ İDARESİNDE ÖNEMLİ OLAN EKONOMİK VERİMLİLİKTİR. EKONOMİK VERİMLİLİK, İŞLETMENİN ÜRETİM SÜRECİ SONUCUNDA ELDE ETTİĞİ MAL VE HİZMET DEĞERLERİNİN, SÖZ KONUSU MAL VE HİZMETLERİN ELDE EDİLMESİNDEKİ MALİYET DEĞERLERİNE ORANLANMASIDIR.

ÜRETİMİN DEĞERİ EKONOMİK VERİMLİLİK = ÜRETİMİN MALİYET GİDERLERİ TOPLAMI ÇIKTININ DEĞERİ EKONOMİK VERİMLİLİK = GİRDİNİN DEĞERİ

ÖRNEĞİN; İŞLETME TOPLAM OLARAK 5.000 TL HARCAYARAK 2.000 BİRİM OKUL ÇANTASI ÜRETMİŞTİR. ÜRETİLEN ÇANTALARIN PAZARDAKİ FİYATI 4 TL OLSUN. EKONOMİK VERİMLİLİĞİ NEDİR?

EKONOMİK VERİMLİLİK NASIL ARTIRILABİLİR? ÜRETİM DEĞERİ NASIL ARTIRILABİLİR? ÜRETİM MALİYET GİDERLERİ NASIL DÜŞÜRÜLEBİLİR?

ÜRETKENLİK ÜRETKENLİK, ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ EN UYGUN BİÇİMDE KULLANARAK GERÇEKLEŞTİRİLEN FİZİKİ ÜRETİM DÜZEYİDİR. VERİMLİLİK İLE ÜRETKENLİK FARKLI KAVRAMLARDIR. VERİMLİ ÇALIŞAN İŞLETMELERDEN OLUŞAN BİR EKONOMİDE ÜRETKENLİK DE YÜKSEK OLUR. ANCAK YÜKSEK ÜRETKENLİK, HER ZAMAN VERİMLİ ÜRETİM YAPILDIĞI ANLAMINA GELMEZ.

ÖRNEĞİN İŞLETME OTOMASYONA GİDEREK ÜRETİM DÜZEYİNİ ESKİSİNE ORANLA BÜYÜK ÖLÇÜDE ARTIRABİLİR. ANCAK, ÜRETİLEN FAZLA MAL SATILAMAZ VEYA OTOMASYONA YAPILAN YATIRIM MASRAFLARI KARŞILANMAZSA, ÖNCEKİ DURUMA ORANLA İŞLETMENİN VERİMLİLİĞİ VE KÂRI AZALMIŞ OLUR.

ÜRETKENLİK ARTIŞI (2007-2008) = İLK DÖNEM ÜRETİ DÜZEYİ SON DÖNEM ÜRETİM DÜZEYİ- İLK DÖNEM ÜRETİ DÜZEYİ ÜRETKENLİK ARTIŞI (2007-2008) = İLK DÖNEM ÜRETİ DÜZEYİ

ETKİNLİK (ETKENLİK, EFFECTIVENESS) BİR İŞLETMENİN AMACINA ULAŞMA DERECESİ OLARAK ADLANDIRILMAKTADIR.

İŞLETME AÇISINDAN ETKİNLİK, İŞÇİLİK, HAMMADDE, MALZEME VE DİĞER GİRDİLERİN İŞLETME İÇİNDE SAPTANAN AMAÇLAR DOĞRULTUSUNDA NE DENLİ ETKİN YADA YETERLİ KULLANILDIĞINI GÖSTEREN BİR DEĞERLENDİRME KRİTERİDİR.

ETKİNLİK, BİR İŞLETMENİN ÜRETİM FAKTÖRLERİ YADA ÜRETİMİN KENDİSİ İÇİN ÖNCEDEN SAPTADIĞI PROGRAMIN GERÇEKLEŞTİRİLME DERECESİNİ GÖSTERİR. STANDART PERFORMANS (DEĞER) ETKİNLİK = GERÇEKLEŞEN PERFORMANS

GENELLİKLE İŞLETMEDEKİ DEĞİŞİK TÜR FAALİYETLER, YADA İŞLER DENETLENİRKEN YETERLİK KAVRAMINDAN YARARLANILIR. OYSA, İŞLETME KURULURKEN VE İŞLETMEDEKİ ÜRETİM SÜRECİ PLANLANIRKEN ETKİNLİK KAVRAMINA GÖRE HAREKET EDİLİR. İŞLETMEDE ETKİN BİR ÇALIŞMA GÖSTERECEK KOŞULLARIN YOKLUĞU DURUMUNDA, DİĞER VERİMLİLİK KAVRAMLARI OLUMSUZ BİÇİMDE ETKİLENİR.

ÖRNEĞİN; MAKİNA YERLEŞİMİNİN YANLIŞ YAPILMASI ÇALIŞMA KOŞULLARININ OLUMSUZLUĞU YETERSİZ ÜCRET SİSTEMİ GİBİ

YETERLİLİK ÜRETİM SÜRECİNDEKİ BELİRLİ BİR İŞİN NORMAL ÇALIŞMA KOŞULLARINDA BİR İŞÇİ TARAFINDAN NORMAL BİR YAPILIŞ SÜRESİ VARDIR. BU SÜRE GENEL OLARAK AYNI İŞLER İÇİN AYNI YÖNTEMLERLE TÜM ENDÜSTRİ KOLUNDA, TÜM ÜLKEDE, HATTA BÜTÜN DÜNYADA HEMEN HEMEN AYNIDIR. İŞTE BU SÜREYE, İŞ STANDARDI ADI VERİLİR.

ÖNCEDEN BELİRLENMİŞ STANDART ÜRETİM MİKTARININ UYGULAMAYLA OLUŞAN GERÇEK ÜRETİM MİKTARINA BÖLÜNMESİYLE ELDE EDİLEN ORANA YETERLİK ADI VERİLİR. YETERLİK ORANI DÜŞÜK OLURSA, MALİYET GİDERLERİ YÜKSELİR, VERİMLİLİK VE KÂRLILIK AZALIR.

STANDART MİKTAR YETERLİLİK = GERÇEK MİKTAR

KÂRLILIK (RANTABILITE) İŞLETMENİN BELİRLİ BİR DÖNEMDE ELDE ETTİĞİ KÂRIN O DÖNEMDE İŞLETMEDE KULLANILAN SERMAYEYE ORANIDIR.

KÂRLILIĞIN YÜKSEK OLMASI NASIL SAĞLANIR? KÂRLILIK = SERMAYE (ÜRETİM MİKTARI X FİYAT) – ÜRETİM MALİYETİ KÂRLILIK = SERMAYE

PERFORMANS KRİTERİ OLARAK VERİMLİLİĞİN İŞLETME VE ULUSAL EKONOMİ AÇISINDAN ÖNEMİ İŞLETMEDE VERİMLİLİK KONUSU ÇOK ÖZEL BİR ÖNEME SAHİPTİR.

BİR İŞLETMEDE ÜRETİM SÜRESİNİN, ÜRETİM MİKTARININ, KALİTESİNİN, ÜRETİM MALİYETİNİN VE SATIŞ FİYATININ DENETİM ALTINA ALINMASIYLA VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASI, ÜLKE İÇİNDE VE DIŞINDA İŞLETMEYE VE ULUSAL EKONOMİYE BÜYÜK ÜSTÜNLÜKLER SAĞLAR.

KATMA DEĞER VE İŞLETMENİN ULUSAL EKONOMİYE KATKISI HER ÜRETİM, TOPLUMUN GELİRİNE BİR KATKIDA BULUNUR. ANCAK TOPLUMUN GELİRİ, DİĞER BİR İFADEYLE MİLLİ GELİR HESAPLANIRKEN ÜRETİMİN TÜM DEĞERİ ALINMAZ.

BİR İŞLETMENİN ULUSAL EKONOMİYE KATKISI, O İŞLETMENİN ÜRETECEĞİ MAL VE HİZMETLERİN DEĞERLER TOPLAMINDAN DİĞER TEŞEBBÜSLERDEN VE ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARDAN ALDIĞI GİRDİLERİN (HAMMADDE, ARA MADDE VE MALZEME) DEĞERLERİNİN İNDİRİLMESİ SURETİYLE ORTAYA ÇIKAN VE KATMA DEĞER DİYE BİLİNEN DEĞERİN BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE HESAPLANIR. BU DEĞER NE DENLİ BÜYÜK OLURSA, İŞLETMENİN ULUSAL EKONOMİ İÇİNDEKİ YER VE ÖNEMİ DE O DENLİ BÜYÜK OLACAKTIR.