Linux Paket ve Kabuk Yönetimi Aslı Ergün

Linux Paket Yöneticisi Kullanıcıların sonradan yazılım ekleyebildiği bütün işletim sistemlerinde programları kolayca yönetebildiğimiz araçlar bulunur. Bunlara paket yönetici denir.

Paket Yöneticiler sayesinde: Paket yükleme işlemleri kolaylaşır. Paket kaldırma işlemleri kolaylaşır. Var olan paketlerin güncelleme işlemleri kolaylaşır. Sistemde yüklü olan/olmayan paketleri listeleme işi kolaylaşır. Programların çalışması için gerekli olan diğer programların yönetimi kolaylaşır.

Grafiksel Olarak

Komut arayüzü kabuktan Paketi internetten yüklemek için: apt-get install <paket ismi> Paketi yerel kaynaktan yüklemek için: dpkg -i <paket adresi ve ismi> Paketi kaldırmak için: apt-get remove <paket ismi> Sistemin paket listesini güncellemek için: apt-get update Sistemi güncellemek için: apt-get upgrade

Farklı Sistemler İçin Paket Yöneticileri Operating System Format Tool(s) Debian .deb apt, apt-cache, apt-get, dpkg Ubuntu CentOS .rpm yum Fedora dnf FreeBSD Ports, .txz make, pkg

Sudo Komutları Sudo komutu normal sistem kullanıcılarının çeşitli komutları kullanabilmek için geçici olarak Root yetkisi kazanmasını sağlar. Temeli: ” sudo her ihtiyacınıza yeter, boşuna root oturumu açıp sisteminizi kararsız hale getirme riskine girmeyin. Normal zamanda, normal yetkilerle çalışın. root yetkierine ihtiyaç duyarsanız sudo komutunu kullanarak istediğinizi yapabilirsiniz” Orn: sudo apt-get install paket-adı

Ubuntu Linuxde PATH ayarları echo "$PATHˮ echo $SHELL BASH,SH,KSH için export PATH=$PATH:/path/to/dir1 veya PATH=$PATH:/path/to/dir1; export PATH TCSH,CSH set path = ($path /path/to/dir1) veya setenv PATH $PATH:/path/to/dir1

Hangi Kabuk(Shell) Ubuntu Bash shell ile gelir. Ama istenirse değiştirilebilir. $ echo $SHELL yazarsanız şunları görebilirsiniz: /bin/sh : This is the Bourne shell. /bin/ksh93 : This is the Korn shell. /bin/bash : This is the Bash shell. /bin/zsh : This is the Z shell. /bin/csh : This is the C Shell. /bin/tcsh : This is the TC Shell.

Kabuk Değiştirmek Başka bir shell’e(orneğin csh’e) geçiş için, yüklenmediyse: $ sudo apt-get install csh Nerde olduğunu öğrenmek için: which csh Nasıl kullanıldığı için: man csh Giriş için: csh

.Bashrc ve .bash_profile dosyası İkiside ayarlarının bulunduğu gizli dosyadır. Bashrc Terminal açıldığında çalıştırılır, .bash_profile başka bir user ile login olunduğunda çalışır. $ cat .bashrc yazıp içini görebiliriz. Değişen eklenebilir: export APP="/opt/tinyos-2.x/apps" PATH değiştirilebilir: export PATH=$PATH:~/opt/bin

Ls komutu ve []wildcard kullanımları: $ ls doc[1A] doc1 docA $ ls doc[1-3] doc1 doc2 doc3 $ ls doc[B-E] docB docD $ ls *.[co] main.c main.o calc.c $ ls doc[!1] doc2 doc3 ls [!a-zA-Z]* İlk karakteri büyük veya küçük harf olmayan dosyaları listeler.

Yazıcı Kullanımı lpr Dosya_adı veya lpr -p Yazıcı_adı Dosya_adı lprm komutu yazma kuyruğuna girmiş işleri siler. lpq komutu yazıcı kuyruğu listeler Opsiyon Amacı -p Yazma işlemini default yazıcı dışında adı belirtilen bir yazıcıya gönder. -m İşin tamamlanması üzerine bir mail gönder. -r Yazma amacı ile kuyruğa girmiş dosyayı sil. -s Yazıcı kuyruğuna dosyanın orijinal bir kopyasını yerleştirmek yerine bir sembolik linkkullan. -#n Listelenen her dosyadan kaçar kopya istendiğini belirler, n burada kopya sayısıdır. -in Yazılacak bilgiyi i adet sütünü atlayarak yaz. Burada n parametresi atlanacak sütunsayısını belirtiyor.

Klasör Silme İçi dolu klasör şu şekilde silinir: rm -fr klasoradi f: force (silme işlemi için emin misiniz diye sormaz) r: recursive (içindeki klasor, dosya) hepsini siler Bir alt klasörde belli bir uzantılı dosyalar şu şekilde silinir:

Alt kalsörler ile kopyalama silme(recursively) Dosyalar recursively şu şekilde kopyalanır: cp –R kaynakdizin hedefdizin İçi dolu klasör recursively şu şekilde silinir: rm -fr klasoradi f: force (silme işlemi için emin misiniz diye sormaz) r: recursive (içindeki klasor, dosya) hepsini siler

TAR komutu tar [options] [tar-archive-name] [other-files-names] -c Create: tar dosyasının yaratılacağını belirtir. -x Extract: bir tar dosyasının açılacağını belirtir. -t Tabel of contents: bir tar dosyasının iceriğinin listeleneceğini belirtir. -v Verbose: bir tar dosyasının yaratılırken ya da açılırken elden geçen dosyaların isimlerini ekrana listelemek icin kullanılır. -z tar dosyasinin sıkıştırılmış bir dosya olarak kullanılacağını belirtir.Gunzip kullanılacaktır. -f File: yaratılacak,açılacak ya da içindekiler tablosu listelenecek tar dosyasının adının komut satırında verileceğini belirtir. Sıkıştırmak için: tar -cvf d.tar d1.doc d2.doc d3.doc d4.doc Açmak için: tar –xvf d.tar veya tar –xvf d.tar -C /tmp/yeni_dizin

Gzip gunzip Yüklenmediyse: Sıkıştırmak için: gzip -d myfilename.gz apt-get install gzip gunzip Sıkıştırmak için: gzip -d myfilename.gz Açmak için: gunzip myfilename.gz

Kullanıcı İzinleri U= kullanıcı G=grup O=diğerleri A=Herkes R= read-okuma w=write-yazma x=execute-çalıştırma chmod a-x directory Tüm kullanıcıların directory dizinine konuk olma izinlerini kaldırır. chmod u+rw my Kullanıcıya my dosyasına okuma ve yazma hakkı verir.