Henry Ford dindar bir adam Fordizm Henry Ford dindar bir adam Fabrikasında ilk insan kaynakları departmanı var «sosyoloji departmanı» Çalışanların özel hayatları ile ilgileniyor bu departman Taylorizmin tamamlayıcısı Üretim alanında yeni olan: hareket halinde montaj hattı (mezbahadan esinlenmiş) Zaman kaybını minimize ediyor (728 dkdan 93 dk ya düşüyor) Vasıfsız işçi

Sendikalaşmanın öncülü Bir birikim rejimi (accumulation regime) Fabrika içi düzenlemelerin ötesinde, iktisadi ve siyasi yönleri var ABD’de, talep yoğun, fiyatlar yüksek o dönemde Mass production, mass consumption; standart ürün Ford da yüksek ücret veriyor Tam kapasite ve tam istihdam ile karlılık devamlı Sendikalaşmanın öncülü 1929 buhranı sonrasında Keynes’in talep yanlı politikalarının hayata geçirilmesinde araç oluyor (II. Savaş sonrası dönemde Fordist Refah Devleti ortaya çıkıyor) 1950-1975 arasında kapitalizm altın çağını yaşıyor Kirz atlatılmış, işçiler örgütlü, sermaye birikimi devam ediyor, bir tür konsensüs söz konusu

Klasik teorinin ortaya çıkışı Klasik firma teorisinin etkisi Ekonomik insan varsayımı Işbölümü yoluyla verimlilik artışı Karar verici konumundaki girişimci rolü Işletme yönetiminde rekabet ve kar odaklılık Çağdaşlık (aynı sosyo-ekonomik koşulların etkisi altında)

Özetle üç sorunun yanıtı: Yönetimin temel fonksiyonları nelerdir? Örgütün verimli ve etkili işleyişi için davranışlar nasıl kontrol edilmelidir? Örgüt yapısı nasıl düzenlenmelidir? Klasik yönetim düşüncesinin felsefesi verimlilik ve evrensellik normatif (açıklayıcı ya da betimleyici değil); bilimsel yönetim mikro, diğerleri makro

Klasik teorinin varsayımları Üretim: üretilen herşey satılır Kaynaklar: Kaynaklar kullanıma hazır ve benzer nitelikte Örgütün amaçları: amaçlar önceden belirli; kişisel amaçlar ile örgütün amaçları arasında çelişki bulunmaz Yapı: Planlama ve kontrol temelli biçimsel örgüt; “mekanik”, “kapalı” bir sistem (önceden rasyonel temelde düzenlenmiş) Kapalı sistem, klasik firma teorisi etkisinde Belirlilik esas: tüm değişkenler biliniyor, örgütün yönelimi tahmin edilebilir Çevresel değişkenler “veri” olarak kabul ediliyor

Insan modeli: makinenin parçası olarak insan (standartlaştırılmış, bir diğerinin yerine geçebilir; insansız örgüt) akılcı iktisadi davranış Çıkar maksimizasyonuna yönelik hesaplı davranış (alternatifleri bilir, hesaplar, seçer) Kişisel çıkar peşinde Çalışanların davranışları kurallarla belirlenmiş (Primle motivasyon, hiyerarşik kontrol, kararların yukarıda alınması, detaylı planlama, sıkı kontrol vb.)

Klasik yönetim teorisinin özellikleri Geleneksel yönetim uygulamalarına karşı (israf ve kayıplar; patrimonyal aile işletmesinin sanayileşmeyi engellediği fikri;evrensel ilkelerin yokluğu) akılcı yaklaşımlar Başarı ölçütü: Ekonomik-teknik verimlilik (üretim sürecinin akılcılaştırılması) Otoritenin kaynağı dışsal: bilimsel yöntemler; ussal yetkinin toplumsal meşruluğu; evrensel ilkeler

Eleştiriler Akılcı iktisadi insan Makine örgüt, makinenin parçası insan Sadece biçimsel örgüt odaklılık Insansız örgüt: insan davranışları veri, etkisiz Insan tabiatı ve motivasyon ile ilgili kabuller Normatiflik (ilke ve varsayımların ampirik olarak denenmemiş olması) Kapalı sistem (çevre?)