KISA SÜRELİ FİNANSMAN KAYNAKLARI YARD.DOÇ.DR. DİLEK DEMİRHAN

Kısa Süreli Finansman Kaynakları Finans yöneticisi firmanın sermaye yapısı içinde optimum yabancı kaynak/özsermaye oranının saptanmasının yanısıra finansman kaynaklarının vade dağılımda da optimum sonucu verecek birleşimi sağlamak zorundadır. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Kısa Süreli Finansman Kaynakları Firmanın bir faaliyet dönemi içerisinde (genellikle 1 yıl) geri ödemek yükümlülüğü altında bulunduğu yabancı kaynaklarıdır. Genellikle işletme sermayesi ve özellikle alacak ve stokların finansmanında kullanılmaktadır. Geçici bir süre için duran varlıkların finansmanında da kullanılabilir. Uzun süreli kaynakların sağlanması zaman aldığı için ilk aşamada kısa vadeli kaynaklarla finansmana gidilebilir. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Firmaların Kısa Süreli Finansman Kaynakları Tutarını Etkileyen Faktörler Firmanın varlıklarının yapısı Mevsimlik ve devresel değişmeler hakkında tahminler (durgunluk vb.) Kısa süreli kaynakların maliyeti Faiz oranlarında değişmeye ilişkin beklentiler Likidite ile ilgili risk Kısa süreli borçları konsolide etme veya erteleme olanağı Ekonominin içinde bulunduğu koşullar Kurumsal yapı ve firmanın hukuki şekli Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Başlıca Kısa Süreli Finansman Kaynakları Kısa süreli ticari krediler (satıcı kredileri) Kısa süreli banka kredileri Finansman bonoları Factoring Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (kısa süreli) Diğer kısa süreli kaynaklar Ödenecek vergiler, SSK Primleri ve diğer giderler Müşterilerden alınan avans ve depozitolar Ana kurum veya bağlı kuruluştan sağlanan kısa vadeli fonlar Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

KISA SÜRELİ TİCARİ KREDİLER (SATICI KREDİLERİ) Genellikle her firma stoklarının finansmanında satıcı kredilerinden yararlanır. Özellikle diğer finansman kaynaklarından yararlanma olanakları sınırlı olan küçük ölçekli veya yeni kurulmuş firmalarda, satıcı kredileri en önemli kısa süreli finansman kaynağını oluşturur. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Satıcı Kredilerinin Koşullarını Etkileyen Faktörler Malın ekonomik niteliği (Stok devir hızı) Satıcının mali gücü Alıcının mali gücü Arz-talep dengesi ve piyasadaki rekabet İşkolunda yerleşmiş adetler Nakit iskontosu tutarı Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Finansman Kaynağı Olarak Satıcı Kredilerinin Üstünlükleri Sağlanmasında kolaylık, elverişlilik Esneklik Formalite azlığı Maliyet (tartışmalı) (vade farkı???) Yenilenme, vadelerinin uzatılması Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Satıcı Kredilerinin Sakıncalı Yönleri Maliyet Yüksekliği Yüksek oranda nakit iskontosu tanınması durumunda satıcı kredilerinden yararlanma seçeneğine kıyasla başka kaynaklardan borçlanma maliyet açısından daha elverişli olabilir Aşırı kullanıma elverişli olması Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

KISA SÜRELİ BANKA KREDİLERİ Açık Krediler (İmza karşılığı) İskonto/İştira Kredileri Borçlu Cari Hesap Kredileri Senet Karşılığı Avans Kredileri Emtia Karşılığı Krediler Döviz Kredileri Dövize Endeksli Krediler Spot Krediler Hisse Senedi ve Tahvil Karşılığı Krediler Kefalet Karşılığı Krediler Akreditif Kredisi Teminat Mektubu Kredisi Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN FİNANSMAN BONOLARI Para piyasası araçlarından birisi olan finansman bonosu büyük ve güçlü şirketler tarafından hayat sigortası şirketleri, emekli ve tasarruf sandıkları, menkul kıymet yatırım fonları veya bankalar gibi diğer şirketlere satılmak suretiyle kısa süreli fon sağlamak amacıyla çıkartılan bonolardır. Daha çok belirli iş kollarındaki tanınmış, kredi değerliliği yüksek, büyük şirketler yararlanabilmektedir. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Finansman Bonosu Türleri A Tipi: Garanti kaydı taşımayan finansman bonoları B Tipi: Ortaklığa karşı taahhüt edilmiş banka kredisi ile desteklenmiş finansman bonoları C Tipi: Banka garantisi taşıyan finansman bonoları E Tipi: Hazine Garantisi Taşıyan Finansman Bonoları F Tipi: Bir anonim ortaklığın müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatıyla ödeme taahhüdünü taşıyan finansman bonoları. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Finansman Bonoları Finansman Bonoları ilgili ortaklıklarca iki şekilde çıkartılabilir: Halka Arz Yolu ile Satış (izahname ve sirküler) Halk Arz Edilmeksizin Finansman Bonosu Çıkarılması Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Finansman Bonolarının Satış Fiyatı Finansman bonoları satış süresi içinde her gün hesaplanan değerleri üzerinden satılmaktadır: Satış Fiyatı :Bononun Nominal Değeri (1+iskonto oranı) (vade bitimine kalan gün sayısı/vade) Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Finansman Bonolarının Vadesi ve Geri Ödeme Şekli Finansman bonolarının vadesi 60 günden az 720 günden çok olmamak üzere ihraçcı tarafından belirlenebilir. Satış süresi bononun vadesinin ¼’ünü geçemez. Finansman bonolarının ödenmesi vadeleri sonunda bunları çıkaran ortaklık tarafından yapılabildiği gibi satışa aracılık eden banka veya aracı kurum tarafından yapılabilir. Finansman bonolarının ciro ve teslim yoluyla el değiştirmeleri mümkün olduğundan ikinci el piyasaları da mevcuttur. Emre yazılı olan finansman bonolarının dolanımı için ‘beyaz ciro’ yapılmış olması ve teslimi yeterlidir. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Finansman Bonosu Çıkarılması Yoluyla Fon Sağlanmasının Avantajları Firma bu şekilde diğer yöntemlere göre daha ucuz maliyetle fon sağlayabilir. Banka kredisi kullanması durumunda kredi faizlerine ek olarak ödenen komisyonlar, bankada bulundurulması talep edilen mevduat, faiz ödemelerinin üç ayda bir oluşu gibi nedenlerle maliyet daha yüksek olmaktadır. Bu yolla fon sağlama zaman kaybı gerektirmeden daha kısa sürede gerçekleşmektedir. Finansman kurumlarından kredi alınması durumlarında olduğu gibi uzun formaliteler yoktur. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Finansman Bonosu Çıkarılması Yoluyla Fon Sağlanmasının Avantajları Bankalardan kredi alınması durumunda kredilerin limiti konusunda yasaların veya banka yöneticilerinin koyduğu birtakım sınırlamalar varken finansman bonosuyla fon sağlamada bu sınırlar ya yoktur ya da oldukça esnektir. Bu nedenle özellikle banka kredilerinin daraldığı dönemlerde başvurulur. Bonoların para piyasasında dolanımı, bonoyu çıkaran şirkete ismini yaygın şekilde duyurma olanağı ve prestij sağlamaktadır. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Finansman Bonosu Çıkarılması Yoluyla Fon Sağlanmasının Dezavantajları Bunu ancak belirli iş kollarında çok tanınmış, itibarı yüksek büyük şirketler gerçekleştirebilir. Bu özellikler dışındaki şirketlerin finansman bonosu yoluyla kısa süreli fon sağlamaları olanağı yoktur. Finansman bonolarının geniş bir piyasası bulunmayıp alıcıları sınırlıdır. Bonoları elinde bulunduranlar ile çıkaran şirket arasındaki ilişki kişisel nitelikte olmadığı için bonoların sürelerinde ödenmeleri kesinlikle zorunludur. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN FACTORING Kredili satış yapan firmaların bu satışlardan doğan alacak haklarını faktör adı verilen finansal kurumlara satmak yoluyla kısa süreli fon sağladıkları bir finansman tekniğidir. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN FACTORINGIN İŞLEYİŞİ İlk olarak, satıcı firma ile factoring şirketi (faktör) arasında bir sözleşme imzalanarak iki tarafın yükümlülükleri ve ne tür işlemler yapılacağı belirlenmektedir. Satıcı firma bir sipariş aldığı zaman bunun faktör tarafından onaylanması gerekmektedir. Alıcıların kredibilitelerini tespit etmek ve gerekli satış onayını verebilmek için, faktör satıcılardan şu bilgileri ister: Satıcının son durumu gösteren finansal tablolar. Alıcının adı ve adresi Alıcı ile olan yıllık ticaret hacmi Alıcının bankası Vade Vadeye göre garanti limiti ihtiyacı Alıcı ile temas kurma izni Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN FACTORINGIN İŞLEYİŞİ Bu bilgiler yardımı ile faktör borçlunun kredi değerliliğini belirler. Faktörün satış sözleşmesini onaylaması durumunda satıcı, malları müşteriye gönderdikten sonra faturaları veya çekleri de faktöre göndermektedir. Faturanın üzerine bir temlik notu düşülerek faturadan doğan alacağın faktöre ödenmesi gerektiği bildirilir. Factoring şirketleri şu hususlarla ilgili sorumlulukları kabul etmezler: Düzenlenen faturaların ve alacakların doğruluğu Malların veya hizmetlerin alıcı tarafından kabul edilip edilmediği Satıcının alıcıya karşı sorumluluklarına uyup uymadığı Ayrıca, kendilerine satılan borçların üzerinde başkalarının alacak ve mahsup haklarının da bulunmamasını isterler. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Factoring Sözleşmesi Bir factoring sözleşmesinde yer alan hususlar genellikle aşağıdaki şekildedir : Factoring’in türü ve faktör tarafından hangi hizmetlerin sunulacağı Faktörün müşterisine ödeme yapma koşulları Finansman öngörülüyorsa, müşteriye yapılacak peşin ödeme oranı Müşteriye tanınan kredi sınırı, bu sınırın tesis ve iptal yolları Mala ilişkin uyuşmazlıkların ne şekilde çözüleceği Komisyon ve faiz oranı Borcu yerine getirmeye zorlayıcı, yasal uyuşmazlıklara ilişkin yöntemler. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Factoring ile Sunulan Hizmetler Dış pazarlarda tanıtım Bölgesel gelişmeleri izleme Alıcının kredi istihbaratını yapma Ticari riski üstlenme Müşteri hesaplarını tutma Tahsilat İzleme ve gerektiğinde takip yollarına başvurma Finansal ve ticari istatistiki bilgileri toplama Ön ödeme yaparak finansman sağlama Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Factoring Türleri Ülke İçi Factoring (Domestic Factoring) : Yurt içi satışlar için uygulanan bu türde satıcı,alıcı ve faktör olmak üzere üç taraf bulunur. Uluslararası Factoring (International Factoring) : Alıcı veya satıcıdan birinin başka bir ülkede bulunduğu bu türde satıcı(ihracatçı), alıcı(ithalatçı), export factor (satıcının ülkesindeki faktör), import factor (alıcının ülkesindeki faktör) olmak üzere dört taraf bulunur. Import factor genelde ödememe riskine de üstlenir. Export factor ise yurt dışındaki muhabiri sayesinde müşterisine tahsilat garantisi verebilir. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Factoring Türleri Tam Hizmet Factoringi (Geri Dönülemez Factoring/ Non Recourse Factoring): Faktör, müşterinin mal ve hizmet satımından doğan alacakları satın alır. Satıcı belirli bir komisyon ve faiz ödeyerek, satışla ilgili kayıtları tutmak, alacakları takip ve tahsil etmek, alıcının borçlarını ödeyememesi durumunda oluşabilecek zarar, alıcıya kendi kaynağını kullanarak kredili satış yapmak gibi iş yükünden ve risklerden kurtulmuş olur. Satıcı istediği halde, alacaklarının %80’e kadar olan kısmını hemen nakit olarak alabilir. Tahsilatın takip zorunluluğu tamamen faktörde olup, alacakların tahsil edilmemesi halinde satıcıya rücu hakku yoktur. Geri Dönülebilir Factoring (Gerçek Olmayan Factoring/Wıth Recourse Factoring): Faktör, tam hizmet factoringde belirtilen, alıcının borçlarını ödeyememesi durumunda uğranılan zarar haricindeki bütün hizmetleri ve riskleri üstlenir. Alacakların vadede tahsili faktör tarafından yapılır fakat, tahsil edilemeyen alacaklar için faktörün satıcıya rücu hakkı saklıdır. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Factoring Türleri Açık Factoring (Bildirimli Factoring/Disclosed Factoring): Burada satıcı alacağın faktöre temlik edildiğini ve ödemenin faktöre yapılması gerektiğini açıkça bildirir. Böylece borçlu, borç tutarını yeni alacaklı durumunda olan faktöre göndermek zorunda kalır, eski alacaklısına ödemede bulunduğu gerekçesiyle borçtan kurtulamaz. Daha çok Tam Hizmet Factoring’inde uygulanmaktadır. Örtülü Factoring (Bildirimsiz Factoring/Undisclosed Factoring): Daha çok Geri Dönülebilir Factoring’de uygulanan bu türde, alacakların devralındığı borçluya bildirilmez ve dolayısıyla faktör alacağı bizzat tahsil edemez. Fakat, müşteri kendisine yapılan tüm ödemeleri faktöre devretmekle zorunludur. Alacakların tahsil edilememesi halinde faktörün satıcıya rücu etme hakkı bulunmaktadır. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Factoring Türleri Ön Ödemeli Factoring : Faktör’ün devraldığı alacakların belli bir limite kadar olan kısmını (genelde %80’e kadar) nakit olarak satıcıya peşinen ödediği bir türdür. Ön Ödemesiz Factoring: Bu türde devralınan alacak için faktör, müşteriye herhangi bir ön ödeme yapmamaktadır. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Factoring Türleri Vade Factoringi: Uygulama Tam Hizmet Factoring’inde olduğu gibi olup, ön ödeme kolaylığı yoktur. Satıcının avantajı, faktörün onayladığı müşterilerine yaptığı satışlardaki nakit akışını önceden hesaplayabilmesidir. Faktör satıcıya, fatura tarihinden veya borçların faktöre devir ve kopya faturaların teslim tarihinden belirli bir süre sonra veya her bir borçludan ödeme alındığında veya onaylı borçlar için borçlunun süre bitiminden önce acze düşmesi durumunda ödeme yapar. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Factoring Türleri Toplu İskonto: Burada, borçlulara ödemeyi faktöre yapmaları bildirilmesine karşın işlem Geri Dönülebilir Factoring esasına göre yürütülür. Faktör borç tahsilatından veya alıcı riskinden sorumlu olmadığı gibi, idari hizmet de vermemektedir. Fatura İskontosu: Toplu iskontodan farklı olarak borçlulara bildirimde bulunulmaz. Satış kayıtlarını kendisi tutan satıcı faktöre devrettiği borçlar karşılığında ‘Geri Dönülebilir’ esasa dayalı olarak faktörden finansman sağlamakta ve alacakların tahsilatını faktör adına yapmaktadır. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Factoring İşleminin Sağladığı Avantajlar Kredili satış yapan firmaların tahsilat ve alacak yönetimini üstlenerek onların esas faaliyet konuları olan üretim ve satış üzerinde yoğunlaşabilmelerini sağlamakta, ve onları tahsilat servisi kurma ve bu amaçla personel çalıştırma yükünden kurtarmaktadır. Factoring yolu ile firma faaliyet hacmi arttıkça, spontane bir finansman kaynağı sağlar ve bu oldukça esnek bir finansman kaynağıdır. Bu yolla firma, alacaklara bağladığı fonları vadesinden önce çözebilmekte ve bu fonları özellikle hammadde alımı ve üretimde kullanmak suretiyle hammadde alımlarında nakit ve peşin ödeme iskontolarından yararlanabildiği gibi vade farkı ödemekten de kurtulur. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Factoring İşleminin Sağladığı Avantajlar Satıcının sorumluluğu olan durumlar dışında factoring firmaları ödenmeme riskini de üstlenebildiğinden, satıcı firma kredili satışlarda alacakların tahsil edilememe riskini en düşük düzeye indirmektedir. Firmalar nakit akış planlarını daha gerçekçi bir şekilde hazırlayabilmektedir. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Factoring İşleminin Dezavantajları Factoring kuruluşları kredilendirmenin yanısıra firmaya alacak ve tahsilat yönetimi gibi hizmetler de sunduğundan, bu şekilde sağlanan fonların maliyeti senet iskontosu veya senet karşılığı kredi işlemlerine kıyasla daha yüksek olmaktadır. Bazı firmalar, alacak hakkını satan firmaları riskli görüp, bunlara mal satışından kaçınabilir. Factoringin diğer bir sakıncası, uluslararası factoringde uygun muhabir faktör seçilmeyişi ya da bulunamayışıdır. Muhabir faktör kredi limitlerinin belirlenmesinde, alacaklarının tahsilat ve takibinde gecikiyorsa, bu tür gecikmeler riski arttırabilmektedir. Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

DİĞER KISA SÜRELİ FİNANSMAN KAYNAKLARI Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler Ödenecek Giderler Ödenecek Vergi, Resim ve Sigorta Primleri Müşterilerden Alınan Avanslar ve Peşin Alıntılar Depozito ve Teminat Alınması Teşvik Fonlarından İşletme Kredisi Sağlanması Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN

Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN Kısa Süreli Kaynaklar Arasında Seçim Yaparken Gözönüne Alınması Gereken Etmenler Kaynağın sağlanabilme olanağı, Kaynağın maliyeti, Likidite riski, Gerektiğinde yenilenebilme olanağı, İşletme yönetiminde, faaliyetlerinin yürütülmesinde bağımsızlığı sınırlayıp sınırlamaması İşletmenin fon ihtiyacına göre ayarlanabilme esnekliğidir. Formalitelerin çokluğu Yard.Doç.Dr. Dilek DEMİRHAN