fiedler’ın durumsallık kuramı erdi demir demirads@gmail.com

-konjonktür durumsallık nedir? 1 via, *argriys’in olgunlaşma teorisine liderlikte durumsallık yaklaşımlarından çözüm arayışları. insan ve toplum bilimleri araştırmaları dergisi, cilt: 5, sayı: 8, 2016 ss. 3089 1 *bu yaklaşım “evrensel bir liderlik davranışının olamayacağı” görüşüne dayanır. *liderin etkinliği, duruma uygun davranışların sergilenmesiyle ortaya çıkacaktır. -konjonktür

durumsallık ve örgüt yapısı durumsallık yaklaşımına göre; örgütlerde tek bir “en iyi yol” yoktur. örgütlerde kullanılan her bir yolun “etki” ve “verimliliği” farklıdır. örgütlerde oluşturulması, içinde bulunduğu “çevre koşullarına” bağlıdır.

durumsallık ve örgüt yapısı durumsallıkta tek bir plan ya da model yoktur. amaca uygun değişkenler belirlenir ve bunlar içinden organizasyon için, içinde bulunulan dönem ve çevre koşulları dikkate alınarak en uygun karar verilir. başka bir deyişle bu yaklaşımın temel dayanak noktası farklı yapısal biçimlerin farklı durumlar için uygun olduğudur.

durumsallık ve örgüt yapısı bu nedenle durumsallık yaklaşımı yöneticilerin önce genel durumları gözden geçirdikten sonra örgütler için en uygun olanını seçip, örgütü bu doğrultuda düzenlemelerini önermektedir.

durumsallık kuramları via.çolak, m. (2015). çalışma hayatında liderlik üç boyutlu liderlik reddin koşulsal liderlik fiedler yaşam döngüsü hersey-blanchhard yol-amaç house karar ağacı vroom & yetton

fiedler. kimdir? akademik faaliyetleri fred edward fiedler, 1922, viyana doğumludur. nazilerin, avusturya’yı işgali sonucu 1942’de mülteci olarak abd’ye gitmiştir. bir süre abd ordusunda görev aldıktan sonra, akademik çalışmalara başlamıştır. haziran 2017’de ise hayatını kaybetmiştir. akademik faaliyetleri chicago’da psikoloji eğitimi aldı. sonrasında doktorasını yaparak illinois üniversitesi’nin psikoloji ve işletme kürsülerinde çalışmaya başladı. liderlerin nitelikleri ve kişilik özelliklerine ilişkin araştırmalar yaptı. sonraki yıllarda liderlik stilleri ve davranışları üzerine çalıştı. (1922-2017)

fiedler‟e göre, liderin etkin olabilmesi ortamlara bağlıdır. durumsallık fiedler’in durumsal liderlik modeli, bireysel özellikleri ön plana alan bir etkileşim modeli olarak tanımlanır. fiedler ve yardımcıları, liderin bireysel özeliklerini ve liderin ortam için uygun olup olmadığını araştırmaya çalışmışlardır.  fiedler‟e göre, liderin etkin olabilmesi ortamlara bağlıdır. ĠĢe güdülenmiĢ lider daha çok iĢin yapılmasına ağırlık verir. Bu tip liderler, emir vericidirler,emri altında çalıĢan kimselerin düĢüncelerine önem vermezler. Onlar için iĢin bir an önce bitirilmesi önem taĢır. Oysa iliĢkiye yönelik lider, tam tersi bir görünümdedir. Bu tip liderler için bireyler aras ındaki iliĢkiler önem taĢır. ÇalıĢanlar arasındaki uyum, arkadaĢlık gibi destekverici konular üzerinde dururlar. ĠĢe yönelik lider otoriter lidere, iliĢkiye yönelik lider ise demokratik lidere benzer.

“fiedler’in geliştirmiş olduğu bu modele göre; grup performansının etkililiği, uygulanan liderlik usulü ile grubun lidere verdiği kontrol yetkisi derecesine göre değişir.” via: argyris'in olgunlaşma teorisine liderlikte durumsallık yaklaşımlarından çözüm arayışları, cemal öztürk, insan ve toplum bilimleri araştırmaları dergisi ,cilt: 5, sayı: 8, 2016, sayfa: 3089

duruma en uygun liderlik tarzını belirleyen üç ana unsur vardır: 1. lider-takipçi ilişkileri: 2. görevin yapısı: 3. liderin mevkii (gücü): lider ile takipçileri arasındaki ilişkilerden (güven, saygı duyma gibi) oluşan bu boyut, takipçilerin lideri kabullenme ve ona olan saygılarına dair iyi ve düşük puanlar ihtiva eden ölçekle değerlendirilebilir. görevler açıkça belirlenmiş ya da belirlenmemiş şeklinde tanımlamak için işin ne kadar iyi yapılandırıldığını ölçmek gerekir. grubun amaçlarının ve ona ulaşacak prosedürlerin açık olarak düzenlenip düzenlenmediği ve grup çıktılarının kolaylıkla değerlendirilebilmesi gibi etkenler dikkate alınarak, görevin yapısı değerlendirilir. astlar üzerindeki gücü olup, onları işe alma, işten çıkarma, ödüllendirme ve cezalandırma yetisi olarak görülür.

Least Preferred co-worker - LPC (Via: Robbins ve Timothy, 2012: 382) En az Tercih Edilen Çalışma Arkadaşı Least Preferred co-worker - LPC (Via: Robbins ve Timothy, 2012: 382)

araştırmaya göre görev odaklı veya ilişki odaklı olmak ile krizi olumlu veya olumsuz algılama arasında bir farklılık olup olmadığını ortaya çıkarmak için yapılan bu çalışmada ise; görev odaklı liderlerin krizi daha olumlu algıladığı ortaya çıkarılmıştır. krizde kurumun dış dünya ile etkileşimi ve krizde üst düzey yönetimin tutum ve davranışları arasında ise görev veya ilişki odaklı olmak arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. ss. 731

leader- member relations - lider ile izleyiciler arasındaki ilişkiler task structure - başarılacak işin niteliği position power - liderin mevkiye dayanan otoritesinin derecesi

egitimyonetimi.org