YABANCI DİL EĞİTİMİNDE ÖZERKLİK
TÜRKLERİN İNGİLİZCEYLE İMTİHANI
Öğrencilerimizin öğrenmeleri bizim öğretmenliğimize mi bağlı yoksa biz öğrencilerimizin öğrenmek istediği ve gereksinim duyduğu bilgileri mi öğretiyoruz?
Platon, “Gençleri belirli bir baskı altında öğrenecek biçimde eğitmeyin, onları zihinlerinin istediği biçimde ve yolla öğrenmeye yönlendirin. Böylece, her birinin içindeki dehayı doğru biçimde keşfedebilirsiniz.” demiştir.
Gardner, 1983 yılında yayınladığı Frames of Mind: The Theory of Multiple Intellegences kitabını her bir bireyin sadece kendisinde bulunan ve bir başkasınınkine benzemeyen bir bilişsel profili olduğunu belirtmiştir.
- Öğrenen özerkliği: Dil öğrenmeyi aktif ve bağımsız olarak uygulayabilme. - Öğrenmede sorumluluk alma: Öğrenenlerin kendi öğrenme programlarını dışarıdan yardım alarak ya da almadan geliştirip uygulamaları. - Öğrenmede kendini yönlendirme: Öğrenenlerin bu yolla öğrenebileceğine ikna edilmesi amaçlanmıştır. - Öğrenmede kendini yönlendirme yeteneği: Öğrenenlerin bu yolla nasıl öğrenebileceğini bildiğine ikna edilmesi amaçlanmıştır.
Kısaca bu yaklaşımla, Öğrenenler kendi öğrenme sorumluluklarını alma yeteneği edinmeli, Öğrenenler kendi kendilerine öğrenmelerine olanak sağlayan kaynaklar edinmeli, Öğretenler yeni rollerine uygun biçimde eğitilmelidir. Buna göre, iyi bir öğrenenle kötü bir öğrenene ait özellikleri tablolaştırmak olasıdır
İyi Bir Öğrenen Kötü Bir Öğrenen Öğrenilecek konuyla ilgili neyi bildiğinin farkındadır. Ne bildiğinin farkında değildir. O nedenle becerilerini geliştiremez, öğrenme için bir çok stratejiye sahiptir ve farklı konulan farklı biçimlerde öğrenebilme yeteneğine sahiptir Öğrenme stratejisi yoktur ve o anki duruma göre öğrenme stratejisini değiştiremez.
Öğrenen kendi öğrenme sorumluluklarını alabilmeleri ve eğitim-öğretimin plânlama, uygulama, değerlendirme boyutlarında özerk olabilmeleri için ilk dersten itibaren, öğrenenlerin kendi öğrenmelerine dair farkındalık düzeylerini artırıcı ve eğitim sürecine katılımlarını sağlayıcı bazı yöntemler uygulanabilir:
a) İlk derste bazı tipik sorular sorulabilir. Neden İngilizce öğrenmek istiyorsunuz? Buna neden gereksinim duyuyorsunuz? En çok hangi konuda başarılısınız, okuma, yazma, konuşma, konuşulanı anlama, anlama, dil bilgisi vs.? Bunu nasıl biliyorsunuz?
En zayıf olduğunuz konu nedir? Neden? Ödevlerinizi yapabiliyor musunuz? En çok hangi ders içi etkinliği seversiniz? Bir dili bilmede en önemli unsur nedir? Sınavlara nasıl hazırlanırsınız? En son aldığınız not kaçtır? Nasıl bu notu aldınız?
b) Öğrenenlerin bir öğrenci olarak kendilerini ve ideal dil öğrenme durumlarını tanımlamaları istenebilir,
c) Öğrenenlere geçip-kalmaları ile ilgili olarak nelerden sorumlu oldukları tanıtılabilir (kelime, yapı, beceri vs.). Böylece, öğrenenlerin kendilerinin farkına varmaları ve programın oluşturulmasına, uygulanmasına ve değerlendirilmesine katkı sağlamada ilk adımlar atılmış olacaktır. Daha sonraki derslerde öğrenenler birbirleriyle de yardımlaşacaklar ve öğretmene katkı sağlayıcı öneriler getirmeye başlayacaklardır
BAZI ÜLKELERDE YAPILAN ÇALIŞMALAR
FRANSA Şekil l’de verilen Holec’in tablosu Fransız araştırmacılar tarafından kullanılmış ve dil öğrenmede öğrenmeyi öğretme ve öğrenmeye yardımcı olma kavramlarının ön plâna çıkarıldığı uygulamalar yapılmıştır.
Fİİ FİNLANDİYA İlk, orta ve yetişkin eğitimi ile ilgili olarak, 15 ülkeden 43 katılımcının yer aldığı 34 proje gerçekleştirilmişlerdir. Bunlardan birisi, Oulu Üniversitesi’ne bağlı bir orta okulun öğrencileri için uygulanmıştır. Bu uygulamada, öğrencilere yıl sonunda bilmekle yükümlü oldukları bilgilerin ve geliştirmek zorunda oldukları dil becerileri öğretim yılı başında tanıtılmakta ve yıl boyunca öğrenciler İngilizce’yi tek bir öğretmenden değil; değişik zamanlarda değişik öğretmenlerden almaktadır. Buna kendileri karar vermektedir. Ancak yıl sonunda okullarının uyguladığı genel sınava girerek sınıflarını geçip geçemeyecekleri belirlenmektedir (Council of Europe, 1998:123).
İSKOÇYA “Amaç, iletişimi öğretmektir” test ederken öğretmenin, öğrenciden öğrenmesini istediği bilgileri değil, öğrencinin bildiği bilgileri göz önünde bulundurması gerektiği vurgulanmıştır.
MALTA Öğrenen Özerkliği kavramının sadece öğrenciye değil, öncelikle öğrenen özerkliğini sınıfında sağlayacak olan öğretmenlere tanıtılması sağlanmıştır.
SONUÇ VE ÖNERİLER Avrupa Birliği’ne (AB) geçiş sürecinde olan ülkemizde eğitim öğretim etkinlikleri de AB üyesi ülkelerindekilere uyumlu hâle getirilmektedir. O nedenle, yabancı dil eğitimi de AB ülkelerinde benimsenen amaç ve hedefler doğrultusunda planlanmaktadır
Avrupa Konseyi Yaşayan Diller Bölümü, öğrenen özerkliği’ni ön plâna çıkaran; öğrenenin, plânlama, uygulama ve değerlendirme boyutlarında eğitim- öğretim sürecine katılımını sağlayan bir eğitim felsefesini benimsemiştir.
Öğrenenin “Özerk” olması, eğitim- öğretim durumlarının tamamen öğrenenin kontrolünde olması anlamına gelmemekle birlikte, öğretmenin tüm sınıf içi ve dışı etkinliklerde öğrenenin gereksinimlerine ve isteklerine cevap veren bir uygulama gerçekleştirmesi demektir.
Aynı zamanda bu yaklaşımla, değerlendirme aşamasında gerçekçi bir verinin elde edilmesine olanak sağlayacaktır. Bu amaçla bir çok ülkede pilot uygulamalar gerçekleştirmiş, bilimsel veriler elde etmiştir. Aynı şekilde, ülkemizde de pilot uygulamalar başlatılmış ve öğrenen özerkliği’ne önem kazandıran “Dil Gelişim Dosyası” hazırlıkları da sürdürülmektedir.
“Dil Gelişim Dosyası”, bireyin konuştuğu dilleri ve düzeylerini belirttiği Dil Pasaportu ve Dilsel Özgeçmiş bölümleriyle, dil öğrenimi sürecinde edindiği tüm belgeleri yer aldığı bir Kişisel Dosya gibi materyallerden oluşmaktadır (Bkz. ek 1). Bu dosyada bulundurulması gereken Dil Pasaportu, bireyin bildirimlerini temel alarak dolduracak bilgileri içermektedir. Böylece bu pasaportta bireyin ne derece dil bildiği, hangi dil becerisinin belirlenen ölçütlere göre hangi düzeyde olduğu bireyin kendisi tarafından belirlenecektir.
THANKS FOR LISTENING US ENGLISH LANGUAGE TEACHERS