FONKSİYONCULAR
Psikolojinin başlı başına bir bilim olarak kurulmasında hemen hemen 20 yıl sonra 1900 yılı sıralarında chicago üniversitesinde John Dewey ve Angell gibi düşünürlerin önderliğinde bir grup psikolog, yapısalcıları psikolojinin konusunu çok dar tutmakla eleştirmişlerdir. Ünlü psikolog William James’de bu gruptan sayılmaktadır.
Onlara göre insan davranışlarını anlamak için sadece bilinç olaylarını çözümlemek ya da incelemek yeterli değildir.
Fonksiyoncular,bilinç olayları yanında insanın tüm uyum davranışları ile ilgilenmekle psikolojinin konusunu genişletmişler ve iç gözlem dahil bütün araştırma metodlarını kullanmışlardır.
Fonsiyoncular, davranışı, çevreye aktif bir uyum süreci olarak tanımlamışlar, yapısalcılardan farklı olarak zihnin içleminden çok zihinsel faaliyetler üzerinde durmuşlardır. Bu ekolün amacı algılama,düşünme,duygulanma ve irade gibi çeşitli içsel eylemlerin hayatta karşılaşılabilen türlü problemlerin çözümlenmesine nasıl yardım ettiğini açıklamaktadır. Bu ekol eyleme ve yararcılığa dönüktür.
Bu ekolün en tanınmış önderi Dewey’dir. Reflekslerin, soyut üniteler halinde ruhsal yaşamın temel öğeleri kabul edilmesine karşı çıkmış ve… Davranışın sürekli bir uyum ve yeniden uyum süreci olduğu üzerinde durmuştur.
Beden-zihin ayrımı düalist bir ayrım yapılamaz. Zihinsel davranışları incelerken yapısalcıların yaptıkları gibi bunların soyut olarak ele alınamayacağını her içsel yaşantının o anda süregelen bütün olayların bir parçası olarak görülmesi gerektiğini savunmuştur. Düşünceler, tasarımlar ve fikirler, içinde bulunulan şartlar ve sonuçlar bakımından incelenmelidir.
Dewey’in bu yaklaşımı içsel yaşantılarımızın ve davranışlarımızın,nedenlerini araştırmanın önemine dikkat çekmiştir. Dewey ayrıca ruhsal olayların sonuçları üzerinde durmakla olguların kendi başlarına iyi ya da kötü doğru veya yanlış olamayacağını,bunların ancak organizmayı götürdükleri yöne doğru değerlendirebileceklerini göstermiştir. Kuramları objektif metodlarla ölçme ve değerlendirme çalışmaları önem kazanmış ve psikolojinin bilimsel bir disiplin olmasını etkileyen önemli bir faktör olmuştur.
Bütün bu olumlu katkılarına rağmen fonksiyonculuk ilkeleri ve metodları belirli bir şekilde açıklamasına rağmen sistemli bir ekol olarak kurulamamıştır. Bir akım olarak kalmıştır.
Nuriye KOPUK G1002.10044