KAMU YÖNETİMİNDE SAYDAMLIK VE HESAPVEREBİLİRLİK PROF. DR KAMU YÖNETİMİNDE SAYDAMLIK VE HESAPVEREBİLİRLİK PROF. DR. MUHİTTİN ACAR HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ, İİBF SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ acar42@yahoo.com

NEDEN S & HV? “Sürdürülebilir Gelişme, Hukukun Üstünlüğü ve Yaşam Kalitesi” “...Demokratik, Laik ve Sosyal bir Hukuk Devleti” 3E: Etkinlik, Ekonomiklik ve Etkililik 3G: Güven, Güvenirlik ve Güvenlik

SAYDAMLIK (TRANSPARENCY) Yönetimin yapısının, işleyişinin ve icraatlarının vatandaşlar ve yetkili temsilcileri açısından açık, anlaşılabilir ve izlenebilir olmasıdır. Kamu kurumlarının planlarına, kararlarına ve eylemlerine dair bilgileri, bulguları ve belgeleri düzenli, düzgün ve doğru bir biçimde milletle ve milletin temsilcileriyle paylaşmasıdır.

HESAPVEREBİLİRLİK (ACCOUNTABILITY) Millet adına kaynak, yetki ve güç kullananların süreçlere, sorunlara ve sonuçlara ilişkin olarak millete ve görevlendirdiği temsilcilere bilgi ve izahat verme görevidir. Kamuyu ilgilendiren ve etkileyen karar, işlem ve eylemlere dair kamuya ve kamuoyuna bilgi ve gerekçe sunma yükümlülüğüdür.

TEMEL SORULAR Kim hesap veriyor? Kime hesap veriyor? Neyin hesabını veriyor? Nasıl hesap veriyor? Hesap verme sonucunda ne oluyor?

TEMEL VARSAYIMLAR Asil-vekil ilişkisi içtenlikle benimsenmiş Görev ve sorumluluklar belirginleştirilmiş Davranış ve performans ölçütleri açık ve seçik Veriler, enformasyon ve bilgi var ve erişilebilir Değerlendirme, denetim ve yaptırımlar etkili

TEMEL SORUNLAR Polarizasyon, Politizasyon ve Partizanlık Kliyentalist, Kümeci ve Kayırmacı Kültür Kayıtdışılık, Kapalılık ve Keyfilik Kayıtsızlık ve Korku(luk)lar Kurumsal Kapasite ve Kur.lararası Koordinasyon

STRATEJİK HESAPVEREBİLİRLİK ÖNGÖRÜ ÖLÇME ÖĞRENME ÖZENDİRME ÖDÜLLENDİRME ÖNLEME ÖDETME

5–S HESAPVEREBİLİRLİK MODELİ Sorumluluklar Bölümleme Belirleme Benimseme Standartlar Bütünleşiklik Bağdaşıklık Bağlayıcılık Saydamlık Bilgiler Belgeler Bulgular Sağlama Başvurular Biçimler Biçemler Sorgulayıcılık Birikim Bilinç Basınç

ÇÖZÜM VE ÖNERİLER Sorumluluklar Devletin ve diğer aktörlerin kapasiteleri ve kısıtları doğru anlaşılmalıdır. Kurumsal ve bireysel sorumlulukların sınırları düzgün çizilmelidir. Vatandaşlık etiği, kamu hizmet etiği, sivil etik, iş etiği, profesyonel etik, siyasi etik ... daha yaygın bir tarzda benimsenmelidir.

ÇÖZÜM VE ÖNERİLER Standartlar Kamu kurumlarının yapılanma ve işleyişine dair standartlar Kamu hizmetlerinin üretim ve sunumuna ilişkin standartlar Kamu görevlilerinin yetkinlik ve yetkileriyle ilgili standartlar sigorta, posta ve demiryolları sektörlerinde düzenleyici yapı oluşturulmalıdır. Şeker Kurumu ve Tütün, Tütün, Tütün Mamülleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunun süreleri sona erdiğinde kapatılarak benzeri yeni yapılanmalara gidilmemelidir. Her bir için ayrı bir yapı oluşturulması yerine uluslar arası eğilimler paralelinde birleşik düzenleyici yapı tercih edilmelidir

ÇÖZÜM VE ÖNERİLER Saydamlık Karar-Kaynak süreçlerinin saydamlığı Satma-Satınalma süreçlerinin saydamlığı Atama-Atma süreçlerinin saydamlığı

ÇÖZÜM VE ÖNERİLER Sağlama Yönetsel – Profesyonel Sağlama Siyasal - Yargısal Sağlama Sivil - Toplumsal Sağlama

ÇÖZÜM VE ÖNERİLER Sorgulayıcılık Bireysel + Kümesel Girişim Profesyonel + Sektörel Denetim Sivil + Kamusal Gözetim

TEŞEKKÜRLER