ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ (AHP) KULLANILARAK BURDUR’UN DEPREM TEHLİKE ANALİZİNİN OLUŞTURULMASI Cihan Yalçın Burdur Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü Levent Sabah CVM Coğrafi Veri Modelleme San. Ve Tic. Ltd. Şti 1

GİRİŞ Depremler tarihsel süreç boyunca meydana gelmiş, toplumları tedirgin eden, can ve mal kayıplarına neden olan doğal afetlerden birisidir (Hashemi ve Alesheikh, 2011). Türkiye topraklarının yaklaşık olarak yarısının 1. Derece deprem bölgesi üzerinde yer aldığı ve Türkiye nüfusunun yaklaşık olarak % 44’ünün de 1. Derece deprem bölgeleri içinde yer aldığı bilinmektedir (Özmen vd., 1997, Avcı, 2011). Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü

Deprem tehlikesi, hasar ve can kaybına neden olabilecek depreminin yaklaşık yerinin, büyüklüğünün ve belli bir zaman süresi içerisinde olabileceğinin tanımlanmasıdır (Wang, 2006). Dünyada depremlerden doğan veya doğabilecek zararı azaltmak için çok sayıda çalışmalar yapılmaktadır. Son yıllarda dünyada gelişmiş ve deprem ile sık olarak karşılaşılan ülkelerde afet öncesi çalışmalara daha fazla öncelik verilmeye başlanmıştır. Bu çalışmaların en önde geleni, ilgilenen bölgenin deprem tehlike durumunun ortaya çıkartılmasıdır (Ayday vd., 2015, Yalçın ve Sabah, 2016). Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 3

Bulunduğu jeotektonik konumu nedeniyle deprem aktivitesinin yoğun olduğu illerden olan Burdur ilinin deprem tehlike analizinin ortaya konulması önem arz etmektedir. Bu çalışmada Burdur İlinin deprem tehlike analizi hakkında daha hızlı ve doğru karar verilebilmesi için Açık Kaynak Kodlu CBS (QGIS) ve Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) kullanılmıştır. Kriterler; ilin jeolojisi (litoloji), 1900-2017 yılları arasında il genelinde meydana gelmiş ve büyüklük değerleri 3 ve üzeri olan depremlerin deprem dış merkez noktaları ve il sınırı içinde yer alan aktif faylar olarak seçilmiştir. Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 4

Burdur ilinin deprem tehlikesi analizinin oluşturulması 2 aşamada gerçekleşmiştir. Öncelikle konumsal veriler CBS ortamına aktarılmış ve tematik haritalar oluşturulmuştur (QGIS). Daha sonra ise deprem tehlike analizinde kullanılacak olan konumsal verilerin birbirlerine oranının hesaplandığı, bu parametrelerin ilçeler bazındaki değerlerinin girişinin yapıldığı ve bu değerlerin her ilçe için oranlarının hesaplandığı ve elde edilen değerlerin analiz edilerek sonucunun gösterildiği AHP metodundan oluşan bir yazılım oluşturulmuştur. Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 5

MATERYAL VE YÖNTEM Burdur ilinin deprem tehlikesi analizinin oluşturulması 2 aşamada gerçekleşmiştir. Öncelikle konumsal veriler CBS ortamına aktarılmış ve tematik haritalar oluşturulmuştur (QGIS). Daha sonra ise deprem tehlike analizinde kullanılacak olan konumsal verilerin birbirlerine oranının hesaplandığı, bu parametrelerin ilçeler bazındaki değerlerinin girişinin yapıldığı ve bu değerlerin her ilçe için oranlarının hesaplandığı ve elde edilen değerlerin analiz edilerek sonucunun gösterildiği AHP metodundan oluşan bir yazılım oluşturulmuştur. Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 6

N Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 7

N Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 8

N Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü

N Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 10

Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 11

Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 12   xM>=4 Alüvyon Fay xM>=3 1 Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 12

Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 13

Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 14

N Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 15

Teşekkürler Cihan YALÇIN Jeoloji Yüksek Mühendisi Tel : 0 (535) 773 05 73 e-posta: cihan.yalcin@sanayi.gov.tr Burdur Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 16