HAZIRLAYAN:EMİNE DİNÇEL DERS:BİLGİSAYAR NO:233 SINIF:9/A EDATLAR HAZIRLAYAN:EMİNE DİNÇEL DERS:BİLGİSAYAR NO:233 SINIF:9/A
EDATLAR Yalnız başlarına anlamı olmayıp,cümle içinde kullanıldığında anlam kazanan kelimelere edat (ilgeç) denir. Dilimizde kullanılan bazı edatlar şunlardır; “ile,yalnız,ancak,gibi,kadar,için,doğru,rağmen,karşı,göre,dolayı…” ÖRN:”Sabaha doğru uyanmıştım. “Sen kimin ile gideceksin oraya?” “Bu kitabı kardeşim için aldım.”
Edatlar,kendilerinden önceki isim soylu sözcükle grup oluşturarak kullanılır ÖRN:”Bütün bunları azıcık mutluluk için yapmıştı.” “Gerçeği olduğu gibi söylemelisin.” Bazı edatlar cümlede zarf ya da sıfat göreviyle kullanılabilir. ÖRN:”Sabaha kadar ders çalışmış.” Bu cümlede “kadar” sözcüğü ile grup oluşturmuş ve bu grup da çalışma eyleminin zamanını bildirerek zaman zarfı görevini üstlenmiştir. ÖRN:”Parmak kadar çocuk bize akıl öğretecekmiş.” Bu cümlede ise “parmak kadar” kelime grubu “çocuk” ismini niteleyerek sıfat olmuştur.
l Bilindiği gibi edatlar,cümlede anlam kazanan sözcüklerdir edatları cümleye kattığı anlam yönünden incelersek; İLE Çok kullanılan edatlardandır.çoğunlukla,birlikte olma,beraberlik anlamı taşır. ÖRN:Oraya kardeşinle gitmelisin.(BERABERLİK) İstanbul’a uçakla mı gitsek?(Vasıta-Araç) Uyuyan çocuğa sevgiyle bakıyordu.(Durum) Dalgınlıkla unutmuştum,ödevimi getirmeyi(sebep) İÇİN Sözcükler arasında ilgi kurarken çoğunlukla amaç gösteren,anlamı birlikte kullanıldığı sözcükle tamamlanan edattır. ÖRN:Saha çamur olduğu için maç ertelendi(sebep-sonuç) Onun için iyi şeyler söylemiyorlar.(hakkında)
ÖRN:Kış için hazırlıklar başladı.(kışa özgü) Bu kitaplar için yirmi milyon verdik.(bedel-karşılık) KADAR Anlatıma karşılaştırma,ölçü,nitelikte benzerlik,aşağı-yukarı anlamları katan bir edattır. ÖRN:Burası cennet kadar güzel bir yerdi. (benzetme) O,Ayhan kadar kuvvetliydi (karşılaştırma) Sabaha kadar uyuyamadım.(zaman)
GÖRE Yönelme(e-hali eki) durum eki almış sözcüklerle kullanılan ve karşılaştırma,görelik anlamı katan bir edattır. ÖRN:Bu bize göre bir ev değil.(uygunluk) Bana göre bu konu böyle anlatılmamalı (bence) GİBİ Birlikte kullanıldığı sözcüğe benzetim,karşılaştırma anlamı katan bir edattır. ÖRN:Dağ gibi adam bu hastalıkla eriyiverdi. (benzetme) Ben de senin gibi çalışkan olacağım (karşılaştırma)