2 Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD. , Antalya Karbapenem Kullanımı ve Acinetobacter İnfeksiyonlarında Direnç Erhan Kocalar1, Hakan Özçalışır2, Melike Cengiz3, Dilara İnan1, A.Nevzat Yalçın1 1 Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD., Antalya 2 Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD. , Antalya 3 Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon AD. , Antalya GİRİŞ Acinetobacter spp. nozokomiyal bir patojen olup infeksiyonları yüksek mortalite ile seyretmekte ve dirençli olgularda tedavi seçenekleri kısıtlanmaktadır.Antibiyotik kullanımının antimikrobiyal dirençle ilişkili olduğu bilinmektedir. Çoklu ilaca dirençli ( MDR ) Acinetobacter spp. infeksiyonu gelişiminde öncesinde kullanılan antibiyotiklerle ilişkisi net olarak bilinmemektedir. MATERYAL – METOD Bu çalışmada Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesinde ( YBÜ ) yatan hastalarda gelişen dirençli Acinetobacter spp. infeksiyonlarında öncesinde kullanılan antibiyotikler araştırılmış, direnç gelişimiyle ilişkisi değerlendirilmiştir. Ocak - 2008 ile Aralık - 2011 tarihleri arasında retrospektif olarak YBÜ nde yatan hastalar hasta takip formları ve hasta dosyalarından incelendi. Dirençli ve duyarlı Acinetobacter spp. üremeleri gözden geçirilerek etken patojenin üretildiği infeksiyon bölgesi ve öncesinde kullandığı antibiyotikler ayırdedildi. Çalışmaya dirençli ve duyarlı Acinetobacter infeksiyonu öncesinde kullanılan Ampisilin / sulbaktam , Üçüncü kuşak sefalosporinler, Piperasilin/ tazobaktam, karbapenemler dahil edildi. Bulgular istatistiksel olarak değerlendirildi. BULGULAR Ocak - 2008 ile Aralık - 2011 tarihleri arasında YBÜ nde hastalardan alınan örneklerde toplam 90 Acinetobacter spp. üremesi kaydedildi. İzole edilen 90 Acinetobacter spp’nin 48 tanesi çoklu antibiyotik direncine sahip iken, 42 izolat değişik antibiyotik gruplarına duyarlı olarak bulundu. Acinetobacter spp en fazla ventilatör ilişkili pnömonilerde (VIP ) saptandı (n = 47 , % 52.2 ). Otuzbir hastada ventilatör ilişkili pnömonilerde dirençli Acinetobacter spp. üremesi mevcuttu ( % 65, 9). ( Tablo - 1 ) Acinetobacter spp infeksiyonu gelişimi öncesinde kullanılan antibiyotikler araştırıldı. Dirençli Acinetobacter spp infeksiyonları öncesinde en sık kullanılan antibiyotik grubu olarak karbapenemler bulundu ( n = 24, % 50). Duyarlı Acinetobacter spp infeksiyonları öncesinde en sık kullanılan antibiyotikler Piperasilin / tazobaktam ( n =16, % 38.09 ) Ampisilin / sulbaktam ( n = 12 , % 28.5) iken, en az olarak karbapenem kullanımı ( n=3 , % 7.14 ) mevcuttu. (Tablo 2) Dirençli Acinetobacter spp. gelişiminden öncesinde karbapenemler arasında İmipenem 9 izolatta, Doripenem 8 izolatta ve Meropenem 7 izolatta kullanıldığı saptandı. İstatistiksel olarak dirençli Acinetobacter spp. infeksiyonları yönünden karbapenem grubu antibiyotik kullanımı anlamlı bulunmuştur ( % 50, p < 0.001 ). Karbapenem grubu antibiyotikler arasında istatistiksel fark bulunmadı. Tablo 1: Etken patojen ve İnfeksiyon alanı Dirençli Acinetobacter spp. ( n= 48 ) ( % ) Duyarlı Acinetobacter spp. ( n = 42 ) (%) Trakea 31 ( 65.9 ) 16 ( 38.09 ) Kan 6 ( 12.5) 7 ( 16.6 ) Kateter 5 ( 10.4) 6 ( 14.2 ) Cerrahi alan 2 ( 4.1) BOS 2 ( 4.1 ) 4 ( 9.5 ) İdrar 3 ( 7.14 ) Tablo 2 : Etken patojen ve öncesinde kullanılan antibiyotikler Antibiyotik Dirençli Acinetobacter spp. ( n= 48 ) Duyarlı Acineto bacter spp. ( n = 42 ) Ampisilin/ sulbaktam 8 12 3.Kuşak sefalosporinler 6 11 Piperasilin/ tazobaktam 10 16 Karbapenemler 24 3 TARTIŞMA Acinetobacter spp. önemi giderek artan nozokomiyal bir patojendir. Tedavide karbapenemler temel tedavi seçeneğidir. Son zamanlarda karbapenem dirençli Acinetobacter spp. infeksiyonlarının insidansında artış saptanmaktadır. Jung- Jr Ye ve arkadaşlarının yaptığı retrospektif çalışmada İmipenem kullanımının dirençli Acinetobacter spp. infeksiyonu gelişimi açısından risk taşıdığı belirtilmiş. Bizim çalışmamızda da karbapenem kullanımının dirençli Acinetobacter spp. infeksiyonu açısından riski artırdığı istatistiksel olarak saptanmıştır. Han- Yueh Kuo ve arkadaşlarının yaptığı invitro çalışmada İmipenem kullanımının dirençli Acinetobacter spp. infeksiyonları gelişimi riskini artırdığı saptanmıştır. Sonuç olarak değişik çalışmalarda olduğu gibi bizim çalışmamızda da karbapenem grubu antibiyotik kullanımının Acinetobacter spp infeksiyonu gelişimi açısından önemli bir faktör olduğu görülmüştür. Bu grupta yer alan antibiyotiklerin kullanımında daha akılcı olmak yararlı olacaktır. KAYNAKLAR: 1.Kuo Han-Yueh, Chang Kai-Chih, Kuo Jai-Wei, et al. Imipenem:a potent inducer of multidrug resistance in Acinetobacter baumannii.Int J Antimicrob Agents 2012;39:33-8. 2.Maragakis LL, Perl TM. Acinetobacter baumannii:Epidemiology, antimicrobial resistance and treatment options. Clin Infect Dis 2008;46: 1254-63. 3. Ye JJ, Huang CT, Shie SS, et al. Multidrug resistant Acinetobacter baumannii:Risk factors for appearance of imipenem resistant strains on patients formerly with susceptible strains. PlosOne 2010;5: e9947.