TEMEL MİKROEKONOMİ 1.GİRİŞ
EKONOMİ NEDİR İnsanların yaşamlarını sürdürmek için ihtiyaç, sınırsız istekler Sınırlı kaynaklar (üretim faktörleri) İnsanların sınırsız tüketim isteklerinin kıt kaynaklarla en iyi nasıl tatmin edileceğini inceleyen bir sosyal bilim dalıdır. Sınırlı (kıt) kaynaklar Tercihler, fırsat maliyetleri
Fırsat maliyeti Bir kararın fırsat maliyeti o kararın alınmasıyla vazgeçilmek zorunda kalınan en iyi fırsattır. Futbol maçı, konser, İkinci tüpgeçit veya 4. köprü ‘Her seçim, başka şeyleri seçmeyiştir.’
Üretim faktörleri Mal ve hizmet üretiminde kullanılan kaynaklar (Üretim faktörleri) Emek: bedensel zihinsel çabalar (efor) Doğal kaynaklar: hava, su, toprak, madenler ormanlar Sermaye: insanların ürettiği ve diğer malların üretilmesinde kullanılan mallardır. Sabit sermaye: makine, techizat ve binalar. Stoklar: işlenmiş hammadde ve mal stokları Finansal sermaye (para): Girişimcilik: Emek, sermaye ve doğal kaynakların organize edilip üretim gerçekleştirme çabası.
ÜRETİM OLANAKLARI EĞRİSİ Bir toplumda eldeki sınırlı kaynaklar ve teknoloji düzeyi ile üretilebilecek maksimum mal ve hizmet bileşimlerini gösteren eğridir. Kaynakların kıtlığını yansıtır. Sermaye (yatırım) malları: üretim faaliyetinde kullanılır Tüketim Malları: tüketiciler tarafından ihtiyaçları karşılar.
ÜRETİM OLANAKLARI EĞRİSİ
A, B , C üretilmesi olanaklı D üretilmesi olanaksız A, B etkin üretim C etkin olmayan üretim Teknik etkinlik: kaynakların en verimli şekilde istihdamı Ekonomik etkinlik: toplumun tercih edeceği mal ve hizmetlerin üretimi. Piyasa ekonomileri, tüketiciler, çok tatmin Eski Sovyetler birliği, merkezi planlama, az tatmin
Artan Fırsat Maliyetleri Kanunu
Artan Fırsat Maliyetleri Kanunu Bir toplum bir malın üretimini birer birim arttırırken, diğer malın üretiminden gittikçe artan miktarlarda kısmak zorunda kalır.
Ekonomik Büyüme Zaman içerisinde sınırlı kaynaklar ve teknoloji düzeyinde artışlar olur, ekonominin üretim kapasitesi artar. Ekonominin üretim kapasitesinin artıp daha fazla mal ve hizmet üretilmesi olayına ekonomik büyüme denir. Milli gelirdeki artış oranı ile ölçülür. Ne kadar çok yatırım (sermaye malı üretimi), o kadar çok büyüme
Ekonomik Büyüme
EKONOMİNİN İLGİLENDİĞİ TEMEL SORULAR Ne, ne kadar üretilecek? tercih Nasıl üretilecek? Sermaye yoğun teknoloji veya emek yoğun? Ör. Çin Nerede? Ör. Çimento fabrikası, kirlilik, sosyal maliyet, ulaşım maliyeti Kimin için? Gelir dağılımı
EKONOMİ POLİTİKASININ TEMEL HEDEFLERİ Etkinlik (tam ve verimli kaynak kullanımı) Adil gelir dağılımı Büyüme (kişi başı düşen gelir, refah artışı) İstikrar (enflasyon, üretim ve fiyat dalgalanmalarını azaltma) İç ve dış borçlardan kaçınmak (bütçe ve ticaret açıkları, ekonomik hedefler, 2013 dış borç 388 mia $
EKONOMİK SİSTEMLER Gelenekçi Sistem (alışılagelmiş gelenekler görenekler) Kapitalist Sistem: özel mülkiyet, piyasa mekanizması, merkeziyetçi olmayan karar, Sosyalist Sistem: devlet mülkiyeti, merkezi planlama, merkeziyetçi karar, uzun mal kuyrukları Karma Ekonomik Sistem: kapitalist ve sosyalist birarada
BİR SOSYAL BİLİM OLARAK EKONOMİNİN BAŞLANGICI Yunanca ev yönetimi 18 yy. Adam Smith, Ulusların zenginliği, ekonominin kurucusu, serbest ticaret, piyasa ekonomisini savunmuş Klasik okulun kurucusu
BAZI TEMEL KAVRAMLAR