BARALAR

BARA NEDİR? Aynı gerilim ve frekanstaki elektrik enerjisinin, toplandığı ve dağıtıldığı üniteye bara denir. Baralar, elektrik enerjisinin kontrol ve kumanda edilmesini sağlayan ünitelerin birbirleriyle irtibatını sağlar. Bu sebeple baralar iletken özelliğe sahiptir. Santrallerde üretilen elektrik enerjisi şalt sahalarında cihazlara iletilmesinde baralar yardımıyla olmaktadır.

Şalt sahasında kullanılan çelik özlü alüminyum baralar Bara malzemeleri bakır ve alüminyumdan olmak üzere değişik metallerden yapılırlar. Bakır lama ve Alüminyum lama Bakır boru veya alüminyum boru Çelik özlü (st-al) alüminyum iletken Şalt sahasında kullanılan çelik özlü alüminyum baralar

Lama bakır seklinde olan baralar iç tesislerde,boru ve iletken baralar ise dış tesislerde(şalt sahası) kullanılır.Genellikle iç tesislerde kullanılan baralar, faz sıralarını belirlemek,malzemelerin oksitlenmesini önlemek ve akım yoğunluğunu arttırarak soğutmayı sağlamak amacı ile kullanılan bu baralar farklı renklerde boyanır.

BARALAR NEDEN KULLANILIR? Çok yüksek akım değerlerinin iletilmesinde oldukça iyi bir performans sergilemektedir. İstenilen yük değerine göre istediğiniz bara sistemini seçebilirsiniz. Kullanımı çok esnektir. Montaj süresi oldukça kısadır.

BARALAR NERELERDE KULLANILIR? Baralar santrallerde, trafo merkezlerinde, şalt sahalarında, ölçme merkezlerinde, elektrik dağıtım panolarında vb. yerlerde kullanılırlar. Baraların sıklıkla kullanım yeri olan şalt sahalarına bakacak olursak, giren gerilim hatları ile trafo arasında düzgün ve emniyetli bağlantıyı sağlarlar. Çoğunlukla iç tesislerde kullanılan baralar, çelik özlü alüminyum iletken lama şeklindedir. Bu baralar, faz sırasını belirlemek, malzemelerin oksitlenmesini önlemek ve akım yoğunluğunu arttırarak soğutmayı sağlamak için kullanılırlar.

BARA SEÇİMİ NASIL OLMALIDIR? Elektrik tesislerinde bara seçimi yapılırken ısınma birinci sıradadır. Taşınacak akıma göre seçilen bakır kesit, işletmelerde veya bu işletmelerden beslenen çıkışlarda meydana gelecek kısa devre akımlarının yol açacağı dinamik zorlanmalar yönünden de kontrolü yapılarak bara seçilmelidir. Bakır baralar aynı boyut ve özelliklere sahip alüminyum baralara göre %25 daha fazla akım taşıyabilirler. Bakır baraların alüminyum baralardan dayanımları 3 kat daha fazladır.

Özetle çeşitli bara sitemleri için en uygun baranın seçimi için aşağıdaki faktörlere dikkat edilir: Yükün cinsi ve miktarı Kullanıldığı yerin özelliği Besleme kaynaklarının sayısı Beslenmenin sürekliliği Ekonomik Durum Güvenlik

ELEKTRİK PANOSUNDA KULLANILAN BARA ÖRNEĞİ

BARA SİSTEMLERİ

KAÇ ÇEŞİT BARA SİSTEMİ VARDIR? Elektrik şebekesinden çekilen yükün durumuna göre bara sistemleri belirlenir. Tek bara sistemi Çift bara sistemi Yardımcı baralı sistemler Santral içi ihtiyaç baraları olmak üzere 4 çeşit bara sistemi vardır. Bu sistemlerin belirlenmesinde yükün cinsi, miktarı, kullanıldığı yerin özelliği, besleme kaynaklarının sayısı ve enerjinin sürekliliği dikkate alınmalıdır.

TEK BARA SİSTEMİ Giriş ve çıkışlar aynı bara üzerindedir. Maliyet olarak en ucuz sistemdir. Sistem içerisinde veya kesicide meydana gelebilecek bir arıza nedeniyle bütün sistem enerjisiz kalabilir. Enerji sürekliliği olmadığı için emniyetli değildir.

ÇİFT BARA SİSTEMİ Giriş ve çıkışlar ayrı ayrı baralara bağlıdır. Enerji sürekliliği vardır bu yüzden daha güvenilirdir. Enerji kesintilerinin büyük kayıplara neden olacağı büyük işletmelerde tercih edilir.

YARDIMCI BARA SİSTEMİ Yardımcı baralı sistemlerde üç bara kullanılır. İki ana baraya yardımcı olarak kullanılan üçüncü baraya yardımcı bara denir. Çok sık olarak açma ve kapama işleminin yapıldığı işletmelerde ve işletme emniyetinin sağlanması istenilen yerlerde kullanılır. Kullanılan kesicilerden biri arızalanırsa yedek kesici üzerinden besleme yapılır.

SANTRAL İÇİ İHTİYAÇ BARALARI Elektrik santrallerinde üretimin sürekliliğinin sağlanması, yardımcı ünitelerin elektrik enerjisinin devamlılığı ile yerine getirilebilir. Bu devamlılığın sağlanması için santral içi ihtiyaç baraları kurulur. Yardımcı üniteler için gerekli olan enerji ihtiyacı ana baradan sağlanır. Olabilecek bir arıza sonucunda ise santral içi ihtiyaç baralarından faydalanılır. Sürekliliğin sağlanması için santrallerde bazı önlemlerin alınması gerekir. Bu önlemler için diğer santrallerle bağlantı sistemi yapılmalı ve yedek olarak dizel-generatör grubu bulunmalıdır.

SUNUMU HAZIRLAYANLAR KÜBRA ERİK NECLA İLHAN PELDA YILMAZ