TELİF HAKLARI

1)Telif Hakları Telif Hakkı, herhangi bir bilgi veya düşünce ürününün kullanılması ve yayılması ile ilgili hakların, yasalarla belirli kişilere verilmesidir. Kısaca, orijinal bir yapıtın, eserin kopyalanmasına veya kullanılmasına izin vermeme hakkıdır. Sembolü çember içinde bir “C” harfidir( © ) ve İngilizce “copyright” kelimesini ifade eder. Telif hakkı, genellikle belirli bir süre için geçerlidir. Bu süre, eser-yapıt sahibi yaşadığı sürecedir ve ölümünden itibaren 70 yıldır. Eser-yapıt sahibi belli değilse, koruma süresi eserin alenîyet(açıklık) kazanmasından itibaren 70 yıldır.

2)Yazılımların Telif Hakları Bilgisayar Yazılımları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu(FSEK) ile koruma altına alındı. 4630 sayılı bu yasa, 3 Mart 2001 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Bilgisayar yazılımlarının hak sahibinin izni olmaksızın; kopyalanması, kullanılması, bedelli ve bedelsiz dağıtılması, kiralanması ve ithal edilmesi durumunda uygulanacak cezalar önemli ölçüde ağırlaştırıldı.

Bu cezalar; Lisans başına 10 milyar TL’den 150 milyar TL’ye kadar para cezası 2 yıldan 6 yıla kadar para cezasına çevrilmeksizin hapis 3 yıla kadar meslekten men Kullanılan bilgisayar ve araçlara el konulması olarak sıralanmaktadır. *Lisanssız yazılım kullanımı konusunda Firma sahipleri, yöneticileri ve bilgi işlem sorumluları yasalar karşısında doğrudan sorumludur.

Suç Teşkil Eden Fiiller: Lisansı alınmamış kopya (korsan) yazılım kullanmak, kiralamak, satmak veya dağıtmak(FSEK), Yasal kullanım hakkına sahip olduğu yazılımı lisansta izin verilenden fazla çoğaltmak(FSEK), Başkasına ait bir yazılımı kendi eseri gibi göstermek(FSEK), Yazılımın şifre veya kilitlerini açan yöntem ve araçları ticari amaçla elinde bulundurmak veya dağıtmak (FSEK), Bilgisayar sistemindeki programları, verileri veya diğer unsurları hukuka aykırı olarak ele geçirmek.(Türk Ceza Kanunu – TCK), Korsan Kopyalama fiili esnasında aynı zamanda marka ve ticari ünvan hakları ve vergi mevzuatı da ihlal edilmiş olur (Türk Ticaret Kanunu, Markalar Kanunu, Markaların Korunması Hk. K.H.K., Vergi Kanunları)

Suçun Failleri: Yukarıda belirtilen eylemleri bilerek veya ihmal ile işleyenler, Suç fiillerine herhangi bir surette iştirak edenler, Yönetimi altında çalışan personelin lisanssız yazılım kullanması halinde; bunu bilmese dahi, işveren ve yöneticiler

3)Yazılım Korsanlığı Yazılım korsanlığı; telif haklarıyla korunan yazılımların ve patentli materyallerinin izinsiz olarak kopyalanması, dağıtılması ve kullanılmasıdır.

Korsan yazılım kullanmanın oluşturacağı riskler Korsan yazılımlar garanti koruması olmadan satılmaktadır Korsan yazılımları yükseltme-güncelleme gibi olanaklar bulunmamaktadır Sahte yazılımların yüklü olduğu diskler virüslü olabilir Yasal olmayan kopya lisanslar kullanarak- kopyalayarak telif hakları kanunlarını çiğnenmiş olur.

4) BİLGİSAYAR YAZILIMLARI Kullanımı Serbest Olan Yazılımlar (Public Domain): Kullanımı herkese açık olan yazılımlardır. İsteyen istediği kadar kullanabilir, kopyalayıp dağıtabilir. Paylaşılabilir Yazılımlar (Shareware): Yalnız belirli bir süre (15 gün, 1 ay, 2 ay gibi) deneme amaçlı olarak kullanılabilir yazılımlardır.Sürekli kullanım hakkı için ücretini ödemek gerekir. İşletim Sistemi (Operating System): Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi sağlayan programlardır. Disk İşletim Sistemi DOS (Disk Operating System): Windows (3.1, 95, 98, 2000,XP)Windows NT,MAC OS,UNIX, LINUX … Yararlı Programlar: İşletim Sistemi ile verilen format, sıkıştırma, hesap makinesi gibi programlardır

Aygıt sürücüleri (Device Driver): Çevre birimlerinin(monitör, mouse vs)çalışması için bilgisayara yüklenen programlardır Programlama Dilleri: Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu koda programlama dili denilir.Programlama dillerinden bazıları Pascal, Delphi, Java, Visual Basic vs. Uygulama Programları : Belli bir amacı gerçekleştirmek üzere üretilmiş yazılımlardır. Örneğin, okul yönetim sistemi programları, muhasebe programı Ticari yazılımlar: Muhasebe, tahmin yapma, proje yönetimi gibi genellikle sektörlere hitap edep ücretli programlardır Eğlence yazılımları: Oyun, ekran koruyucu vb programlar için kullanılır.

Eğitim ve Başvuru Yazılımları: Bilgisayar Destekli Eğitim yazılımları, benzetim (simulasyon) yazılımları, elektronik ansiklopedi vs. Çokluortam (Multimedia) Yazılımları: Bilgisayar tabanlı medya ile bütünleşik olarak hazırlanırlar. Ses, video, animasyon, resim içerirler. Çokluortam ansiklopedileri bunlara örnektir. Ücretsiz Yazılım (Freeware): Freeware tanımının kabul edilmiş açık bir tanımı yoktur. Yeniden dağıtımına izin verilen ancak değiştirilmesine izin verilmeyen yazılımlardır. Paylaşılabilir yazılım (Shareware): Yeniden dağıtımına izin verilen ancak deneme sürelerinden sonra kullanılmaya devam etmek isteyenlerin lisans ücreti ödemesi gereken yazılımlardır. Yazılımlar donanıma uyumlu ise çalışır. İşletim sistemi ile yazılımlar uyumlu olmalıdır.

5)YASAL HÜKÜMLER Yazılımların, sitelerin; kullanıma sunulması-erişim sağlanması-kullanılmasıyla ilgili kuralların belirlenmesi amacıyla hazırlanır.

KAYNAK: https://tr.wikipedia.org/wiki/Telif_hakk%C4%B1 http://www.garantisoft.com.tr/telif-haklari.html http://www.autodesk.com.tr/adsk/servlet/index?siteID=13044046&id=13177657 https://tr.wikibooks.org/wiki/PC_Yaz%C4%B1l%C4%B1m_T%C3%BCrleri http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=396

HAZIRLAYAN: ŞEYDA DAŞ