İŞ ETÜDÜ VE VERİMLİLİK HAREKET ekonomisi PRENSİPLERİ MERYEM ÖZEN
SORU 3 Bir montaj işçisi,8 plastik dübeli, yassı bir ahşap tahta üzerindeki 8 deliğe yerleştirmeyi içeren bir tekrarlı manuel iş yapmaktadır. Her yerleştirmede, dübelin tam oturması için hafif bir zorlama hareketi gerekmektedir. Her iş çevriminde, işçi çalışma masasının solundaki kutu yığınından bir kutu alır (kutular merkezden yaklaşık 40 cm uzaklıkta olup buraya bir malzeme taşıma işçisi tarafından konulmuştur.), 8 yerleştirme işlemi yapar, Sonra da montajı bitmiş tahtayı başlangıç yığınının hemen yanındaki bir rafa koyar. Çevrimdeki ilk adım, işçinin sağ eliyle yığının en üstündeki tahtaya uzanması ,tahtayı alıp sol eline geçirmesidir. Sol eliyle tahtayı tutarken ,işçi önünden 25 cm uzaktaki bir tepsiden dübelleri sağ eliyle alır, tahtadaki deliklere tek tek takar. Bitmiş tahtanın bulunduğu rafın kapasitesi 6 kutudur. Raf dolunca ,işçi yerinden kalkar, dolu rafı kaldırır, 1 metre ötedeki bir palete götürüp yerleştirir. Palet 4 raf taşıyabilmektedir. Malzeme taşıyıcı bir işçi periyodik olarak bir forkliftle gelip paleti almakta ve yerine boş bir palet bırakmaktadır. Malzeme taşıyıcı işçiden kaynaklanan gecikmelerden dolayı ,montaj işçisi zaman zaman işe ara verip palet değişimini beklemektedir. A)Bu iş çevriminde ihlal edilen bazı hareket ekonomisi prensiplerini belirtiniz. B)Ne tip geliştirme önerilerinde bulunabilirsiniz?
Hareket Ekonomisi Prensiplerine Göz Atarsak: İnsan vücuduna ilişkin olanlar; İki el aynı anda başlayıp, aynı zamanda bitmeli, İki el dinlenme hariç boş kalmamalı, Kolların hareketi simetrik ve eşit yönlü olmalı, Ani ve sert hareketler yapılmamalı, Çalışma yeri işçinin, çok az göz hareketini gerektirmeli, Uyumlu hareketler olmalı, Serbest hareketler tercih edilmelidir.
İş Yerine İlişkin Olanlar: Bütün araç ve malzemeler için sabit yerler seçilmeli, Bütün malzemeler, araç ve gereçler önceden uygun yerlere konulmalıdır, Eğimli taşımadan yararlanmalı, Malzemeler, araçlar ve gereçler en iyi hareket sırasını sağlayacak şekilde düzenlenmelidir, Uygun ışıklandırma, işe göre oturuşu sağlayacak tip ve yükseklikte sandalye, Araçlar ve gereçler, malzemeler ve kontrol aletleri işçinin en geniş çalışma alanı içine yerleştirilmeli ve işçiye en yakın olması sağlanmalı, İşyeri rengi işin rengi ile zıt renk olmalı böylece göz yorgunluğu engellenmektedir.
İşin ellerin tutma işinden kurtulması gerekir, Araç – Donatıya İlişkin Olanlar: İşin ellerin tutma işinden kurtulması gerekir, Olanağı varsa iki veya daha fazla araç birleşerek kullanılmalıdır, Parmaklar işleri eşit olarak dağıtmalı veya yüklemeli, Tornavida, anahtar, manivela gibi araçların sapları en iyi şekilde kavranabilecek şekilde yapılmalıdır, Levyeler, araç kolları ve kolla çevrilen volanların işçinin vücudunun durumunu çok az değiştirecek ve mekanik avantajlardan yararlanabileceği şekilde yerleştirilmelidir.
İYİLEŞTİRME Manuel çalışan bir işçinin montaj işlemlerini rahat yapabilmesi için masasının büyük olması ve masanın işçinin malzemelerini üstüne koyabilecek büyüklükte olması gerekir. Montajı yapılan tahta sağda ve işçinin hemen ulaşabileceği bir yakınlıkta olmalıdır. İşçi montajını yapacağı tahtayı sağ eliyle alıp, sol elinde tutmadan masasının üstüne koymalıdır. İşçi kullandığı dübelleri ikiye ayırmalı, tahtanın sağ ve sol yanına koyup, iki elini kullanarak, tahtanın montajını yapmalıdır. Tahtaların konulacağı kutu masanın üzerinde ve işçinin sol tarafında olmalıdır. Malzemelerin konulacağı palet işçinin hemen sol yanında olmalıdır. 6 kutu alan, 4 rafın yatık bir şekilde paletin üzerinde olması gerekir. İşçi kutuları panele koyarken yerinden kalkmayarak döner sandalye sistemiyle kutuları yan tarafındaki panele koymalıdır. Böylece işçi ayağa kalkarak zaman kaybetmemiş olur. Palet gecikmesinden kaynaklanan zamanda montaj işçisi montaja devam edip yanındaki kutuları doldurup sol tarafında biriktirebilir. Böylece malzeme taşıyıcı işçisini bekleyerek zaman kaybetmemiş olur. Palet geldikten sonra diğer işçi, dolu paketi alır. Boş paleti koyduktan sonra üzerine raflar yatay şekilde yerleştirilir. Palet yerleştirme işlemi diğer işçi tarafından da gerçekleştirilebilir.
İyileştirme Sonucunda Sağ El Sol El Diyagramı
TEŞEKKÜRLER