SINIF İÇİ KURALLAR

Sınıf Kurallarının Tanımlanması Kurallar öğretmenin sınıfta nelere izin verip nelere vermediğini işaret ederler. Öğretmen ve çocuk arasındaki ilişkinin etkili bir biçimde yürütülmesini sağlamak için belirlenen düzenlemelerdir.

Kurallar kabul edilebilir uygun davranışı vurgularken, kabul edilmeyen davranış hakkında da ipucu verir.

Sınıf kuralları karşılıklı beklentilerin gerçekleşmesini sağlayacak bir düzen oluşturmayı amaçlar. Kuralların aşırı katılıkla izlenmesi, tekdüzelik, can sıkıntısı yaratabilir, değişik durumlarda gösterilen esnekliği engeller ve ilişkileri mekanikleştirir.

Çocuklar kurallardan değil kuralsızlıktan ve belirsizlikten rahatsız olurlar.

Etkili Sınıf Kurallarının Özellikleri 1. Çocuklar sınıfta uygulanan kuralların geliştirilme sürecine katılmalıdır. 2. Kurallar açıkça ifade edilmelidir. Örneğin, çocuklar için “Uygun davran” gibi bir kural çok geniş bir anlam ifade ettiğinden, nasıl davranmaları gerektiğini anlamakta zorluk yaşayabilirler.

3. Mümkün olduğunca az sayıda kural geliştirmek gerekir. 4. Çocuklar sınıf tarafından üzerinde anlaşmaya varılan kuralları kabul ettiklerini açıkça ifade etmelidirler.

5. Okul ortamında oluşturulan kurallar çocukların okul dışındaki yaşantılarıyla çatışabilir. Ailenin ya da yaşanılan yerdeki çevrenin kabul ettiği bir davranış (küfürlü konuşma, yetişkini dinlememe, vb.) okulda kabul edilemez.

Bu nedenle çocuğun davranışının sınıf kuralları ile tutarlı olmasını sağlamak için davranışları gözlenmeli ve en ufak bir gelişme görüldüğünde pekiştirilmelidir.

6. Sınıf kurallarının resim ya da şekillerle birlikte sunulmasında yarar vardır. Örneğin, Dinlemeye ilişkin bir kural kulak resmi ile, Yerinden kalkmamaya ilişkin bir kural sandalye resmi ile,

Sınıfın temizliğine ilişkin bir kural çöp kutusu resmi ile gösterilebilir. Böyle bir uygulama öğrencilerin kuralları anlamasını kolaylaştırır.

7. Kuralları olumlu sözcüklerle ifade etmek çocukların istenen ya da uygun davranışları göstermelerine yardım eder. 8. Kurallar koşullara göre değiştirilebilecek kadar esnek olmalıdır. Bazı durumlarda öğretmen belirlenen kuralı harfi harfine uymakta zorlanabilir.

9. Sınıf kuralları okul genelinde uygulanan kurallarla çeliştiğinde çocuklarda haksızlık duygusu uyandırabileceği gibi öğretmeni de zor durumda bırakabilir.

10. Kurallar mantıklı ve uygulanabilir olmalıdır 10. Kurallar mantıklı ve uygulanabilir olmalıdır. Örneğin, “Her zaman sandalyenizde sessizce oturunuz.” gibi bir kural çocuğun gelişim özelliklerine aykırı bir beklentidir. Bu tip kurallar çocukların doğal davranışlarında bozukluğa neden olabilir ve uygulanması da mümkün değildir.

Kuralların Öğretilmesi Öğrencilerin seviyesine uygun olan çeşitli yöntem ve teknikler kullanılabilir. Wolfgang kuralların öğretilmesinde 3 aşamalı öğretim sürecinin gerekli olduğunu belirtmektedir: 1. Söyleme: Bu aşamada öğretmen kuralların ne olduğu, hangi davranış ya da davranışları içerdiğini sözel olarak açıklar.

2. Gösterme: Bu aşamada öğretmen kuralın ne olduğunu ya da öğrencilerin nasıl davranmaları gerektiğini gösterir ya da öğrencilere roller vererek bu kuralın provasını yaptırır.

3. Kontrol ve Yeniden Gösterme: Bu aşamada ise beklenen davranışın eksiklikleri ya da tersi davranışlar gösterilerek öğrencilere doğru davranışı seçebilme becerisi kazandırılır. Bu aşama, her zaman için öğretmenin doğru davranışı yeniden göstermesi ile sonlandırılır.

Kuralların Uygulanması ve İzlenmesi Öğrencilerin kuralları yeterince öğrenmemesi, kuralların anlaşılmaması, kurallara uyulup uyulmadığının öğretmen tarafından denetlenmemesi, ara tatiller, vb. nedenler kuralları işlevsiz hale getirebilir. Kurallara uyma düzeyini artırmak için özellikle şu noktalara dikkat etmek gerekir;

1. Tutarlı Davranmak: Tutarlılık herhangi bir konuda uygun olan ya da olmayan davranışlar konusunda öğretmenin her zaman, tüm öğrenciler için aynı yol ve yöntemleri izlemesidir.

2. Model Olmak: Kurallara uyma düzeyini artırmak için, öğretmenlerin davranış, tutum ve tavırlarıyla öğrencilere model olması gerekir. http://www.kendincos.net/video-vlpnvvh-child-friendly-reklam-video.html http://www.dailymotion.com/video/xroij_child-friendly_creation

3. Sık Sık Kuralları Hatırlatmak: Kuralların bir kaç hafta boyunca gözden geçirilmesi ve hatırlatılması önemlidir. Kuralların okulun açıldığı ilk hafta her gün, ikinci hafta 3 gün ve daha sonraki haftalarda ise haftada bir gün gözden geçirilmesi ve öğrencilerle birlikte değerlendirilmesi önemlidir.

4. Yaptırım Uygulamak: Öğretmen kurala uymamanın her zaman mutlaka bir yaptırımı ya da sonucu olduğunu göstermelidir. Bu yaptırımlar davranışın hemen ardından tutarlı bir şekilde uygulanmalıdır.

Yaptırımların etkili olabilmesi için şu koşulları taşıması gerekir; Yaptırımlar yapılan hataya uygun olmalıdır. İlk kez yapılan hatalar için yaptırım yerine uyarıda bulunulmalıdır.

Yaptırımlar cezalandırıcı olmaktan çok hatayı düzeltici şekilde olmalıdır. Örneğin; sıraları karalamanın ya da kirletmenin yaptırımı sırayı temizletmek olmalıdır. Yapılan hatanın kuralla ilişkili olup olmadığına karar vermeden yaptırım uygulanmamalıdır.

KAYNAKLAR Çocuğa Hayır Demek Çözüm Değil, Mark L. Brenner A’dan Z’ye Pozitif Disiplin, Jane Nelson, Lynn Lot, Stephen Glenn Her Çocuk Kuralları Öğrenebilir, Anette Kast-Zahn Okul Öncesi Eğitimde Sınıf Yönetimi, Prof.Dr. Yaşare Aktaş Arnas Sınıf Yönetimi, Emin Karip