Antijen tanıma ve tahribat kimyası Bağışıklık Sistemi dersi-2 Antijen tanıma ve tahribat kimyası 2016-2017, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 28.02.2017 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı akisn@trakya.edu.tr http://personel.trakya.edu.tr/akisn/#.WKr6DyjC7WU

1 BAĞIŞIKLANMA, AYNI ANTİJENE 1000 KAT FAZLA EYLEMCİYLE SALDIRILMASINI SAĞLAR

BİRİNCİL ve İKİNCİL İMMÜN YANIT

İmmün Kudret İmmün kudret ve hafızalı lenfosit sayısı 6 yaş püberte yıllar 6 yaş püberte erişkin İlk 2- 3 gün 2 yaş 12 yaş yaşlılık

2 ANTİJENİN YAPISI

Antijen yüzeyi zararlı olarak önceden tanımlanmış motifte moleküller taşır Tümör yüzeyi Bakteri yüzeyi Mantar yüzeyi Çöp yüzeyi Virüs genomu Virüs yüzeyi

Antijen olarak bazı mikrop parçalarının moleküllerine örnekler Lipopolisakkaridler (LPS, Gr- bakteri duvarında) Mannozlar (bakteri ve mantar duvarında) Çift zincir RNA (virüsler) G-fosfor-C metilsiz DNA (bakteriler) Kütikül (parazitler)

Bir mikrobun antijenik motifleri ve EPİTOPlar

TANIMlar Antijenler protein, glikoprotein, lipoprotein, polisakkarid, liposakkarid, DNA, RNA yapısında olabilir Epitop 10-20 amino asit uzunluğunda peptid veya eşdeğer uzunlukta bir diğer biyokimyasal dizi olabilir

3 BAĞIŞIKLIK SİSTEMinin EYLEMCİ MOLEKÜLLERİ PLAZMADA ÇÖZÜNMÜŞ OLARAK DOLAŞIRLAR

Hücrelerin içindeki sıvı 28L İntersitial sıvı 11L Plazma 3L Plazma ANTİ-MİKROBİYALLER, ENZİMLER ve ENZİM SİSTEMİ KOMPLEMAN YAPIŞKANLAR (LEKTİNLER ve ANTİKORLAR) DETERJANLAR KAN

Hücrelerin içindeki sıvı 28L İntersitial sıvı 11L Plazma 3L ANTİ-MİKROBİYALLER mikrobu zehirler ENZİMLER ve KOMPLEMAN zararlıyı eritir LEKTİNLER ve ANTİKORLAR: (1) zararlıya yapışarak onu paketlerler, böylece başka bir yere yapışmasını engellerler (NÖTRALİZASYON); (2) hem de yüzeyde oluşturdukları işaretleme ile onun immün hücreler tarafından tanınıp tahrip edilmesine yardımcı olurlar (OPSONİZASYON) DETERJANLAR zararlıyı paketler ve yüzeyini eritir, zararlının bulunduğu yüzeyi kayganlaştırır

BAĞIŞIKLIK SİSTEMinin EYLEMCİ HÜCRELERİ 4 BAĞIŞIKLIK SİSTEMinin EYLEMCİ HÜCRELERİ

LENFOSİTLER  YAPIŞKAN (ANTİKOR) SALGILAR DOST OLMAYANLARA SALDIRIR CD4+ SINIF YÖNETİR; CD8+ SİTOTOKSİK DOST OLMAYANLARA SALDIRIR

GELEN MİKROBU ve ÖZELLİKLERİNİ SINIF YÖNETİCİ LENFOSİTLERE BİLDİRENLER  

ZARARLIYI TAHRİP EDENLER 

TAHRİBAT HEP AYNI KİMYASALLARLA GERÇEKLEŞTİRİLİR asit ve reaktif ürünler enzimler

BAĞIŞIKLIK SİSTEMine DESTEK VEREN HÜCRELER 5 BAĞIŞIKLIK SİSTEMine DESTEK VEREN HÜCRELER

EPİTEL HÜCRELER; (1) stres bildirirler, (2) antijeni kabaca fagosite eder ve sunarlar, (3) mukozalarda kayganlaştırıcı mukus salgılayarak mikrobun paketlenmesine yardımcı olurlar, (4) mukozalardaki epitel hücreler lümende nötralize edilmiş antijenleri steril alanına nakledebilir ENDOTEL HÜCRELER; (1) stres bildirirler, (2) antijeni kabaca fagosite eder ve sunarlar, (3) endotelyumun lümen yüzeyini şekerli tabaka ile örterler DİĞER TÜM HÜCRELER STRES BİLDİRİRLER

6 BAĞIŞIKLIK SİSTEM EYLEMCİLERİ ANTİJENİ TANIYAN RESEPTÖRE SAHİPTİR ZARARLIYI BUNLARLA TANIYARAK İŞLEVLERİNİ BAŞLATIRLAR

DOĞAL İMMÜNİTEde yer alan lökositlerin antijeni tanıma reseptörü genellikle mevcut bir gen ürünüdür Dokuda Kanda Kanda ve Dokuda FolükülerDendritik H Mast hücre B1 MZ B ϒδ T Plazma- Sistoid Not: ϒδ T hücresinin antijen tanıma reseptörü biyokimyasal olarak ϒδ yapısındadır

EDİNSEL İMMÜNİTEde yer alan PBML'erin antijeni tanıma reseptörü olgunlaşmaları esnasında üretilir ve her birinde farklıdır. Bu nedenle her biri farklı antijeni tanıyabilir, ilgilinin tehlike anında klonal çoğalması gerekir CD4+ T düz B2 CD4+ Ty CD8+ T CD4+Ty17 NOT: CD8+ T lenfositleri sitotoksik olduğundan CTL veya STL olarak da isimlendirilirler

DOĞAL İMMÜNİTEde yer alan lökositlerin özellikleri Dokuda Kanda Kanda ve Dokuda FolükülerDendritik H Mast hücre Plazma- Sistoid D B1 MZ B ϒδ T işlev Y, S, F F F antikor P, Y, S F Y F, T F, S F, S A A antikor morfoloji PMNL PBML PBML PBML PMNL PBML PMNL PMNL PMNL PMNL PBML PBML PBML reseptör G G G G+So G G G G G G G+So G+So G+So Y: yangı uyarısı F: fagositoz S: degranülasyonla/ salgıyla sitotoksisite T: tuzak A: apoptozla sitotoksisite P: damara, lökosite veya mikroba yapışma G: Ag tanıma reseptör geni mevcut So: Ag tanıma reseptör geni yok, sonradan somatik olarak üretiliyor PMNL: Granülosit; PBML: Kan tek çekirdekli akyuvarları

EDİNSEL İMMÜNİTEde yer alan PBML'erin özellikleri Kanda ve Dokuda CD4+ T düz B2 CD4+ Ty CD8+ T CD4+Ty17 işlev Y A YAz YAr antikor morfoloji PBML PBML PBML PBML PBML reseptör G+So G+So G+So G+So G+So T R zinciri αβ αβ αβ αβ - Y: Yardımcı hücre (sınıf yönlendirici) YAz: Yangı azaltıcı YAr: Yangı arttırıcı A: Apoptozla sitotoksisite So: Ag tanıma reseptör geni yok, sonradan somatik olarak üretiliyor Not: Tüm T hücrelerinin antijen tanıma reseptörü biyokimyasal olarak αβ yapısındadır

CD4+ CD8+ CD4+