BÖLÜM 6: SİGORTA SÖZLEŞMESİ - I Bölüm Yazarı: Öğr.Gör. Fuat ÇAMLIBEL Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

1) Sigorta Sözleşmesinin Şekli ve Uyulması Gereken Esaslar T.T.K.’nın 1401. maddesinin I. bendinde sigorta sözleşmesinin tanımı şu şekilde yapılmıştır; “sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi halinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kimsenin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmelerdir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

1) Sigorta Sözleşmesinin Şekli ve Uyulması Gereken Esaslar Sigorta sözleşmesi düzenlenirken uyulması gereken kurallar 5684 Sayılı Sigortacılık Kanununun 11. Maddesinde belirtilmektedir: Sigorta sözleşmesinin genel şartnameye uygun olarak düzenlenmesi, Sigorta sözleşmesi yapılırken bilgilendirme yükümlülüğü, Sigorta sözleşmelerinde kapsam içine alınmış riskler ile birlikte kapsam dışına tutulmuş risklerinde belirtilmesi, Sigorta sözleşmelerinin türkçe olarak düzenlenmesidir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

2) Sigorta Poliçesi ve İşlevleri Sigortacı, sigorta sözleşmesi kendisi veya acentesi tarafından yapılmışsa, sözleşmenin yapılmasından itibaren yirmi dört saat, diğer hallerde on beş gün içinde yetkililerce imzalanmış bir poliçeyi sigorta ettirene vermekle yükümlüdür. Poliçenin üzerinde sigorta şirketinin adı, merkezi ve sermayesi ile hangi sigorta dalına ait olduğu gösterilmektedir. Sigorta poliçesi, tarafların haklarını, temerrüde ilişkin hükümler ile genel ve varsa özel şartları içerir. Sigorta ettiren ile sigortacı arasında özel şartlar düzenlenebilir ancak hazırlanan bu özel şartların sigortacı lehine düzenlenmemesi ve genel şartlara aykırı olmaması gereklidir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

3) Özel Sözleşme Şekilleri Muvakkat Sigorta İlmuhaberi: Sigortacı ile sigorta ettirenin birbirine uygun irade beyanlarının birleşmesi üzerine sigorta poliçesinin yerine geçmek üzere düzenlenerek sigorta ettirene verilen bir belgedir. Abonman Sigorta Sözleşmesi: Belirli bir sürede mevcudu sürekli olarak değişen malların karşı karşıya kalabileceği rizikoları temin eden sigorta sözleşmesine “abonman sigorta sözleşmesi” denir. Yangın, nakliyat, havacılık gibi sigorta dalları için geçerlidir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

3) Özel Sözleşme Şekilleri Birleştirilmiş Sigortalar: Bir kurum ya da şahıs birden çok menfaat veya birden çok şahısın üzerlerindeki menfaatleri üzerindeki rizikolar için sigorta yaptırılabilir. Bu rizikolar için tek bir poliçe düzenlenir. Aile hayat sigortaları ve grup sigortaları gibi. Kanunda belirtildiği şekilde grup sigortaları, en az on kişiden oluşan, sigorta ettiren tarafından, belirli kıstaslara göre kimlerden oluştuğunun belirlenebilmesi imkânı bulunan bir gruba dahil kişiler lehine, tek bir sözleşme ile sigorta yapılabilir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

4) Sigorta Sözleşmesini Yapma Mecburiyeti Ülkemizde özellikle üçüncü kişilere karşı zarar oluştuğunda ortaya çıkan zararın tazmin edilmesi amacıyla kanun koyucu tarafından bir takım sigorta sözleşmeleri zorunlu kılınmıştır. Mecburi sigortalarda hedef, genellikle; milli servetin muhafazası, sosyal fayda emniyetin tesisi ve belli bir rizikoya maruz kalanların korunmasıdır. Zorunlu sigortalar kapsamında, TSB nezdinde Güvence Hesabı oluşturulmuştur. Bakanlar Kurulu, kamu yararı açısından gerekli gördüğü hallerde zorunlu sigortalar ihdas edebilir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

5) Sigorta Sözleşmesinde Taraflar ve İlgililer Sigortacı: Sigorta teminatını sigortalıya taahhüt eden ve sigortalı cephesinden sorumluluğun tamamını üstlenen sigorta şirketidir. Sigorta Ettiren: Sigorta ettiren, prim ödeyen ve bunun karşılığında rizikoyu sigorta şirketine devreden şahıstır. Bu şahıs sigorta akdi ile akitten doğan borç ve yükümlülükleri üstlenir. Sigortalı: Sigortalı, üzerinde risk gerçekleşme ihtimali olan kişi olduğu için tazminat talebinde hak sahibi de olabilen kişidir. Sigorta ettiren ve Sigortalı genelde aynı kişidir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

5) Sigorta Sözleşmesinde Taraflar ve İlgililer Lehtar: Lehtar çoğunlukla can sigortalarında uygulama alanı bulmaktadır. Lehtar, sigorta sözleşmesinin tarafı olmamakla birlikte, riziko gerçekleştiği takdirde ödeme yapılacak olan kişidir. Sigorta ettiren lehtar olarak gerçek kişileri gösterebileceği gibi tüzel kişileri de lehtar olarak belirleyebilir. Sigorta ettiren poliçede lehtarı belirtmemişse, kanuni varisler lehtar olarak kabul edilir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

5) Sigorta Sözleşmesinde Taraflar ve İlgililer İpotekli Alacaklı: Bir alacağa teminat sağlamak için, bir mal üzerine kurulan ve herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir haktır. Poliçede tanımlanan riziko gerçekleşmeden önce tesis edilmiş olması şartıyla, sigorta tazminatını talep hakkı bu öncelikli alacaklıya ait olur. Zarar Gören Üçüncü Şahıs: sözleşmenin bir tarafı olmamakla birlikte, sigorta ettirenin bir kusuru sonucunda canında veya parayla ifade edilebilen bir menfaatinde oluşacak zararı, sigorta ettirenden talep etme hakkı doğan kişiye, üçüncü şahıs adı verilir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

6) Sigorta Sözleşmesinin Süresi Şekli Sigorta Süresi: sigorta için icapta bulunulan sigorta şirketinin kabulü ile başlar. Maddi Sigorta Süresi: Sigorta sözleşmelerinde aksine bir hüküm yoksa sigortacının mesuliyeti ilk primin ödenmesiyle başlar. Teknik Süre: prim borcunun devam ettiği zaman parçası olup hemen daima sözleşmede öngörülen sigorta başlangıç tarihinde başlar ve devam eder. Prim daha kısa zaman dilimlerine göre hesaplanmamış ise bu Kanuna göre sigorta dönemi bir yıldır. Ülkemizde sigorta sözleşmeleri aksine bir hüküm yoksa öğlen saat 12.00 de başlayıp öğlen saat 12.00 de biter. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.