Sağlık iletişimi ve Kuramları
Sağlık hizmeti sunumunun iyileştirilmesinde önemli bir sosyal süreç olan sağlık iletişimi; tedavi kararlarının alınması, değişen sağlık koşullarına uyum sağlanması ve sağlığı koruyucu faaliyetleri düzenlemek amacıyla sağlık hizmeti sunanlar ve sağlık hizmeti alanlar arasında sağlık bilgilerinin oluşturulması ve bu bilgilere erişim gibi konuları kapsamaktadır. Sağlık iletişimi bu konularda iletişim becerilerini kullanmak ve iletişimin sağlık ve sağlık hizmetleri üzerindeki etkisinin incelenmesi üzerinde çalışmaktadır. (Kreps vd., 1998: 1).
Bireysel düzeyde hasta-hekim, sağlık ile ilgili personel ile hasta arasında veya sağlık personelleri arasında İletişim araçları vasıtasıyla ( diziler, sağlık konusunda bilgilendirici materyaller)
Sağlık iletişiminin gerçekleşme düzeyleri Thomas (2006) ya göre: Bireysel düzey Sosyal ağ Organizasyon/Kurumlar Cemiyet/topluluk Toplum
Sağlık İletişiminin Gelişimini Etkileyen Faktörler Yeni tıbbi model Tüketimin yükselmesi Sağlık hizmetlerinde ayrım yapılması Önleyici tedavinin ortaya çıkması Sağlık hizmetlerinde pazarlamanın kabul edilmesi
Sağlık İletişimi Alanları Kreps (1998)’ e göre Sağlık İletişimi Araştırmaları Sağlık Hizmetinin teslimi Sağlık Promosyonu
Sağlık davranışı Modelleri Thomas (2006) : Bireysel Seviye Davranışsal Yönelimler Değişim Basamakları Sağlık İnancı Modeli Tüketici Enformasyon İşleme Süreci
Kişiler Arası Seviye Sosyal Bilişsel Teori Kurumsal/Toplumsal/Sosyal Seviye Kurumsal Değişim Teorisi Toplumsal Organizasyon Teorisi Yeniliklerin Yayılması Teorisi
Davranışsal Yönelimler/Amaçlar Kişilerin belirli bir şekilde davranmak için kendilerine verdikleri talimatlar. Niyet ve amaç
Değişim Aşamaları Davranış değişikliği bir etkiden ziyade süreçtir. 1. Ön Tasarım 2. Tasarım 3. Karar Verme 4.Hareket 5. Sürdürme
Sağlık İnancı Modeli Kişiyi sağlığa ilişkin eylemleri yapmaya ya da yapmamaya neyin motive ettiğini ve özellikle sağlık davranışlarının sergilenmesinde etkili olan tutumları ortaya koymaktadır. Algılanan yatkınlık Algılanan ciddiyet Algılanan yararlar Algılanan engeller Harekete başlama işaretleri
Tüketici Enformasyon İşleme Süreci Bir kişinin enformasyonu elde etmesi ve değerlendirmesinin onun motivasyonu, dikkati ve algısı tarafından etkilendiğini öne sürer. Sorunu tanıma Bilgi arama Alternatiflerin değerlendirilmesi ve seçilmesi Kararı uygulama Uyguladıktan sonra değerlendirme
Kişisel faktörler (Biliş) Sosyal Bilişsel Teori Karşılıklı determinizm modelinde yapılandırılmıştır. Kişisel faktörler (Biliş) Çevresel faktörler Davranış
Dvm. Sağlık riskleri ve farklı sağlık uygulamaları hakkında bilgi Birisinin sağlık alışkanlıkları hakkında kontrole sahip olunabileceğine dair öz yeterlilik Farklı sağlık alışkanlıkları için beklenen masraf ve yararlar hakkında çıktı beklentileri Kişilerin kendilerine koydukları sağlık hedefleri ve bunları gerçekleştirmek için somut plan ve stratejileri Fark edilen kolaylaştırıcılar ve aradıkları değişiklik için sosyal yapısal engeller
Örgütsel (Kurumsal) Değişim Teorisi Aşama Teorisi Sorunu Tanımlama Eylemi Başlatma (uyum) Uygulama Kuramsallaştırma Örgütsel gelişim teorisi (Süreç Müzakereleri)
Toplumsal Organizasyon Teorisi Bireylere ulaşabilmek için, bireyin içinde bulunduğu topluluğu da dikkate almak gerekmektedir !!!!!!
Yeniliklerin Yayılması Teorisi Bağıntılı avantaj: Yapılan yenilik, mevcut olan durumdan daha mı iyi? Uyumluluk: Karmaşıklık Sınanabilirlik: Görünebilirlik: Uyumluluk: (yerel ihtiyaçlara uygunluk kurumsal!!!) Risklilik: