Abdurrahim Bilal Özcan 1111011038 2015/2016 LOJİSTİK MALİYETLERİNİN FAALİYET TABANLI MALİYETLEME YÖNTEMİNE GÖRE HESAPLANMASI Abdurrahim Bilal Özcan 1111011038 2015/2016

Lojistiğin Tanımı Pazarda rekabet edebilmek için “dogru ürünün, dogru yerde, dogru zamanda olmasını saglamak” denilebilir.

İşletmelerde yapılmakta olan lojistik faaliyetler; 1-Gelen lojistik(giriş lojistigi), 2-Malzeme yönetimi (depo yönetimi) 3-Giden lojistik (çıkış lojistiği) olmak üzere üç aşamada incelenmektedir.

TEMEL LOJİSTİK FAALİYETLER Son yıllarda faaliyet alanı ve rolü önemli bir biçimde degismeye baslayan lojistik, çok daha belirgin bir biçimde ortaya çıkmıs ve isletmelerde rekabet avantajı saglayan kritik bir faktör olarak görülmeye baslanmıstır. Faaliyet alanı baslangıçta ulasım ve depolamayla sınırlı olan lojistik; Satın alma, Dagıtım, Stok yönetimi, Siparis yönetimi ve isleme, Paketleme, Parça ve hizmet destegi, Üretim programlama, İadeler, Talep tahmini, Atıkların geri kazanılması ve imha edilmesi Hatta müsteri hizmetlerini de içine alarak genislemistir

LOJİSTİK YÖNETİMİ “Materyallerin, yedek parçaların ve bitmis ürün envanterinin (stoklarının) akısını, isletmenin yararını maksimuma çıkarmak amacıyla bir sistem tasarım ederek yönetmektir” Lojistik Yönetim Süreci

Lojistik Faaliyetlerinde Daha Doğru Maliyet Bilgilerine Olan Gereksinim Lojistik maliyetleri “ürün fiyatlama kararları” için giderek daha da önem kazanmaya baslamıstır. Lojistigin bu gelisen ve degisen önemine paralel olarak isletmeler , Faaliyette bulundukları pazarlarda rekabetçi avantajlarını sürdürebilmek amacıyla maliyet azaltım yollarını aramaya baslamıslar ve bu da, İşletmeleri maliyet ve yönetim muhasebesi sistemlerinde degisiklik yapmaya zorlamıstır.

LOJİSTİK MALİYETLER Günümüz rekabet kosullarında basarı için gerekli olan stratejilerden biri de maliyet liderligidir. Bir sirketin rakiplerine göre avantajlı olabilmesi için, iyi bir maliyet kontrolü uygulaması gerekmektedir. Bu kontrol sisteminde bir isletmenin rakiplerine göre maliyetlerindeki pozisyon, deger zinciri içinde toplanan maliyetleri ile ölçülür.

Ayrıntılı Lojistik Maliyetleri Ulastırma (Nakliye) Maliyetleri Sevkiyat Maliyetleri Depolama Maliyetleri Kabul / Alma Muayene - Kontrol Raflama Stoklama Toplama Paketleme Tasıma (Aktarma) Satınalma Maliyetleri Stok Tasıma Maliyetleri Tedarik Maliyetleri Siparis sleme Maliyetleri Ödeme slemleri Maliyetleri Üretimde Malzeme Yönetimi Maliyetleri Satıs Maliyetleri (Siparis alma dahil) Geri Dönüsüm Maliyetleri

Lojistik Maliyetleme Sisteminin İlkeleri lojistik faaliyetler için hangi faaliyet merkezlerinin kullanılacagının ve her faaliyet merkezinin bu misyonu yerine getirirken katlanacagı maliyetlerin saptanması gerekecekir.Bunlar; Müsteri hizmet segmentini tanımak Hizmetin maliyetlerinde degisikliklere yol açan faktörleri belirlemek Müsteri segmentine hizmet vermek için kullanılan özellikli kaynakları belirlemek Faaliyet maliyetlerini müsteri segmentine göre dagıtmak

LOJİSTİK MALİYETLERİNİN FAALİYET TABANLI MALİYETLEME YÖNTEMİNE GÖRE İNCELENMESİ VE UYGULAMA ÖRNEĞİ Faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemine göre önceleri uygulamada yer bulan ve geleneksel muhasebe uygulamaları olarak adlandırılan uygulamalar isletme yönetimlerinin gereksinim duydugu ayrıntılı analizleri yapmakta yetersiz kalmaktadır Lojistik faaliyetlerin maliyetlendirilmesi çalısmalarında öncelikle; isletmede yapılan lojistik faaliyetler belirlenir sonra bu faaliyetlerin yapılabilmesi için tüketilen kaynaklar belirlenir. 3)Kaynak maliyetleri kaynak sürücüleri yardımıyla lojistik faaliyetlere ve 4)lojistik faaliyet maliyetleri de maliyet sürücüleri yardımıyla maliyet tasıyıcılarına yüklenir

UYGULAMA

Uygulamamız ,boya sektöründe faaliyette bulunan ve sektörde lider konumunda olan bir isletmenin yalnız “B” bölgesindeki boya fabrikasında “üretim faaliyeti sonrasında yapılan lojistik faaliyetleri” kapsamaktadır. İsletme olarak seçilmesini gerekli kılan nedenlerden bazıları da sunlar olmustur; (1) isletmede lojistik faaliyetlerin yönetildigi “lojistik direktörlügü”nün bulunması (2) lojistik faaliyetlerin stratejik bir öneme sahip olması (3) isletmenin lojistik faaliyetlerde kullanabilecegi depolama alanlarına sahip olması (4) isletmenin dıs kaynak kullanımı yoluyla hizmetinden yararlandıgı Ulastırma filosunun ve dagıtım agının anlamlı sonuçlar verebilecek büyüklükte olması (5)isletmenin müsteri portföyünün oldukça genis olması

Üretim Sonrası Lojistik Faaliyetlere iliskin iş Akısı

İnceleme konusu yapılan isletmenin “B” bölgesinde üretilen ürünlerinin bayilere / müsterilere ulastırılması için yapılan lojistik faaliyetlerin iki kategoride oldugu görülmüstür. (1) Depolama hizmetleri: depo içerisinde yapılan tüm faaliyetleri kapsamaktadır. Bu faaliyetler; • Stok girisi: bayi / müsteri siparislerinin alınarak dolum isi biten ürünlerin Koltuk ambarına alınması ve gerekli kontrollerinin yapılarak forkliftler Yardımıyla depolama alanına tasınması. • Depolama: koltuk ambarından gelen ürünlerin ilgili oldukları raflara alınarak Depolanması. • Siparis hazırlama: depolama alanında raflarda bekleyen ürünlerin siparis Toplama araçları yardımıyla bayi / müsteri ve bölgelere göre seçilerek Toplanması ve son kontrollerinin yapılması. • Paketleme: bayilere / müsterilere gönderilecek ürünlerin otomatik paketleme Makineleri yardımıyla koruyucu ambalajlama isleminin yapılması. • Sevkiyat: termini gelen ürünlerin dagıtım bölgelerine göre sınıflandırılarak Bayilere / müsterilere gönderilmesi. Seklinde gerçeklestirilmektedir. (2) ulastırma hizmetleri: fabrikadan bölgelere göre yüklenen ürünlerin dagıtım Araçları yardımıyla bayilere / müsterilere ulastırılması faaliyetleri. Ulastırma Hizmetleri dıs kaynak kullanımı yoluyla yapılmaktadır. Bu hizmetler; • Ulastırma 1: merkez bölgeye yapılan ulastırma faaliyeti • Ulastırma 2: dogu bölgesine yapılan ulastırma faaliyeti • Ulastırma 3: batı bölgesine yapılan ulastırma faaliyeti • Ulastırma 4: güney bölgesine yapılan ulastırma faaliyeti Olarak gerçeklesmektedir.

Maliyet Havuzu

Lojistik Faaliyetlerde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modeli

Tablolara İliskin Açıklamalar: Uygulama yapılan isletmenin lojistik faaliyetlerinin faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemine göre incelenebilmesi için öncelikle isletmenin 200X yılı ilk altı aylık dönemine iliskin faaliyet bilgileri analiz edilmis ve Haziran ayı incelenecek dönem olarak seçilmistir. Bu dönemi seçimindeki ölçüt, isletme faaliyetlerinin en yogun oldugu dönem olma özelligindendir.

Bu tabloda sevk edilen ürünlerin palet sayıları, hat sayıları, dagıtılan ürün miktarları ve depoya girisi yapılan bidon sayıları verilmistir. Bu tablodan da görülecegi üzere incelenecek ürünler Alfa, Beta, Gama ve Delta ürünleridir.

1 Palet ~= 720 kg Sevk Edilen Ürün Kg.=Palet Sayısı*(Bidon Sayısı* Br Kg.)

Bizi ilgilendiren asıl Tablo budur Bizi ilgilendiren asıl Tablo budur.Maliyet yüklemede bu tabloyu baz alacağız.Bu tablo bize önceden verilmelidir.

Yukarıdaki bilgiler dogrultusunda kaynak maliyetlerinin faaliyetlere yüklenmesi için yapılan hesaplama asagıda görüldügü gibi yapılmıstır. Örnek hesaplama için yalnız stok girisi ve ulastırma 1 faaliyetine iliskin maliyet hesaplamalarının verilmesi uygun görülmüstür. Diger faaliyet maliyetleri de benzer biçimde hesaplanmaktadır. Bu hesaplamadan da görülecegi üzere isletmede yapılan bes temel lojistik faaliyeti sonucu tüketilen isletme kaynakları ilgili faaliyete yüklenmistir. Bölgelere göre katlanılan ulastırma giderleri de dikkate alındıgında faaliyetler tarafından tüketilen tüm isletme kaynakları faaliyetlere yüklenmistir. Bu hesaplamalar sonucu elde edilen bilgiler deTablo 7’de ayrıca gösterilmistir.

Tablo 8’de ise, Tablo 7’de ulasılan faaliyet maliyetleri ile maliyet sürücüler verilmis ve isletmede Haziran ayında tüketilen 230.200 YTL’ lik kaynak maliyetleri faaliyetlere yüklenerek tutarları gösterilmistir. Tablo 8’in incelenmesinden görülecegi üzere isletme tarafından yapılan lojistik faaliyetler içerisinde en çok kaynagı sevkiyat faaliyeti, dıs kaynaklardan yararlanılarak yapılan lojistik faaliyetler içerisinde de en çok kaynagı ulastırma 3 faaliyeti tüketmektedir.

Kaynak maliyetlerinin faaliyetlere yüklenmesinden sonraki adım ise, faaliyet maliyetlerinin maliyet tasıyıcılarına yüklenmesidir. Faaliyet maliyetlerinin maliyet tasıyıcılarına yüklenebilmesi için de öncelikle maliyet tasıyıcılarının faaliyetleri tüketme miktarları bilinmelidir. Bu baglamda maliyet tasıyıcılarının faaliyetleri tüketme miktarları Tablo 9’da verilmistir.

Ürünlerin ağırlıkları Tablo 3 ‘te verilen değerlere göre oluştu.

Yukarıdaki bilgiler dogrultusunda faaliyet maliyetlerinin maliyet tasıyıcılarına yüklenmesi için gerekli olan hesaplamalar asagıda gösterildigi gibi yapılmıstır. Hesaplamalarda Alfa ve Dagıtım 1 maliyet tasıyıcılarına yüklenen faaliyet maliyetleri verilmistir. Diger maliyet tasıyıcılarına yapılan yüklemeler de benzer biçimde yapılmaktadır. Stok Giriş + Depolama+Sipariş Hazırlama+Paketleme+Sevkiyat=23.723 TL

Maliyet sürücüler yardımıyla faaliyet maliyetleri maliyet tasıyıcılarına yüklenmis ve bu hesaplamalar sonucu her maliyet tasıyıcısına yüklenen faaliyet maliyeti Tablo 10’da gösterilmistir. Tablo 10’daki bilgilerin incelenmesinden de görülecegi üzere faaliyetleri en çok tüketen maliyet tasıyıcılarının sırasıyla; Dagıtım 3, Dagıtım 4, Dagıtım 2, Alfa ürünü, Gama ürünü, Dagıtım 1, Beta ürünü ve Delta ürünü oldugu görülecektir.

İsletmede üretim faaliyeti sonrasında yapılan lojistik faaliyetlerin maliyetlerinin ölçülmesinde faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminin uygulanmasında kullanılan maliyet sürücüler yardımıyla lojistik faaliyetlerin performanslarının daha dogru bir biçimde ölçülebilecegi ve faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminde kullanılan daha anlamlı maliyet sürücüler yardımıyla da daha dogru maliyet yüklemeleri yapılabilecegi görülmüstür.

isletmenin üretmis oldugu ürünlerini dogru yerde, dogru zamanda, dogru miktarda ve dogru fiyatla bayilerine / müsterilerine ulastırılabilmesi için bu çalısmadan elde edilen sonuçları dikkatli bir biçimde incelemesi çalısmanın isletmeye saglayacagı katkı bakımından ayrı bir önem tasımaktadır. Bu baglamda çalısma; Üretim sonrası yapılan lojistik faaliyetlere ve maliyetlere iliskin ayrıntılı bilgileri vermesi, Bölgelere gönderilen ürünlerin palet bazında daha kolay bir biçimde izlenebilme olanagını saglaması, Lojistik faaliyetlerin isletme kaynaklarını hangi tutarlarda tükettigini göstermesi, Maliyet tasıyıcılarına daha dogru maliyet sürücüleri ile yükleme yapılmasına olanak vermesi, Yöntemin kullanımıyla elde edilen saglıklı verilerden yararlanılarak daha etkin bütçeleme olanagını saglaması, Maliyet analizlerinin daha dogru yapılabilmesi, açılarından önemli bir katkı saglamaktadır.

SORULAR

1-Aşağıdakilerden hangisi İşletmelerde yapılmakta olan lojistik faaliyetlerindendir I-Gelen lojistik(giriş lojistigi), II-Malzeme yönetimi (depo yönetimi) III-Giden lojistik (çıkış lojistiği) A)I B) I-II C)II-III D)I-II-III

Cevap : D

2-lojistik Yönetim Süreci Hangi Şıkta Doğru Verilmiştir? A- Tedarik Kaynakları-tedarik-faaliyetler-dağıtım-müşteriler B- Tedarik-tedarik Kaynakalrı-müşteriler-dağıtım-faaliyetler C- Müşteriler-tedarik Kaynakları-tedarik-faaliyetler-dağıtım D- Tedarik Kaynakları-tedarik-faaliyetler-müşteriler-dağıtım

Cevap : A

3-Aşağıdaklerden hangisi lojistik maliyetleme sisteminin ilkelerinden dağildir? Müsteri hizmet segmentini tanımak Hizmetin maliyetlerinde degisikliklere yol açan faktörleri belirlemek kaynakları belirlememek Faaliyet maliyetlerini müsteri segmentine göre dagıtmak

Cevap : C

TEŞEKKÜRLER…