Enerji Metabolizması ve Fiziksel Aktivite

GÜNEŞ H20 CO2

Esas kaynak: Güneş enerjisi SERBEST ENERJİ (Kullanılan enerji) POTANSİYEL ENERJİ (Depolanan enerji)

1 kkal=4.184 kj 1 kj= 0.239 kkal ENERJİNİN BİRİMLERİ Kilokalori (kkal) Kilojoul (kj) 1 kkal=4.184 kj 1 kj= 0.239 kkal

BESİNLERİN ENERJİ DEĞERİNİN SAPTANMASI Kalorimetre ile ölçüm, Proksimet analizler, Besin enerjisinin hesaplaması, Besin bileşim cetveli…

1. BOMBA KALORİMETRE Dr. ATWATER 1900’lü yıllarda USA’da geliştirmiş, 1947’de “Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü Uzmanlar Kurulunda” kabul edilmiştir.

Besinlerin yanma sonucunda verdiği enerjiyi ölçmede kullanılır. Besinden yaklaşık 1 g örnek alınır. Bomba kalorimetre, yüksek basınçlı oksijen ile doldurulur. Örnek kıvılcım oluşturan elektrik akımı ile yakılır. Yanan besin ısı oluşturur, ısı etrafı su ile çevrili olan termometrenin derecesini artırır. Bomba kalorimetre ile besinlerin brüt enerjisi ölçülür.

Gerçekte insan vücudunda enerji kullanımı, bomba kalorimetreden daha azdır. Nedenleri: Vücutta proteinin metabolizması sonucunda oluşan üre, amonyak ve az miktarda nitrojen bileşikleri böbreklerden idrarın bileşiminde atılır. Oysa bomba kalorimetrede bunlar yanar. Brüt ve net enerji arasındaki farklılık, sindirim ve emilimden kaynaklanmaktadır.

Eleştiriler: Diyette sindirilemeyen karbonhidrat miktarı arttıkça, metabolize enerji azalır.

Besin ögelerinin sindirimi tek başına ele alınmıştır, oysa sindirimde besin ögeleri birbirini etkiler. Sindirimde bireysel ayrıcalıklar söz konusudur. Yiyeceklere uygulanan pişirme yöntemleri sindirilebilirliği etkiler.

Posa; protein ve yağların sindirimini azaltarak dışkı ile enerji kaybını artırır. Emilim bozukluğunda da enerji kaybı artar.

Proteinlerin NH2 grubundan dolayı oluşan 1 Proteinlerin NH2 grubundan dolayı oluşan 1.25 kkal/g kayıp, yalnız azot dengesi sağlayabilen yetişkinler için doğrudur. Büyüme döneminde azot birikimi olduğundan idrarla atım azalır.

Diyetteki protein, yağ, karbonhidrat oranları büyüme için gerekli metabolize enerjiyi etkiler. Diyet proteini arttıkça daha çok enerji ısı olarak kaybolur. Proteini yetersiz yemekle dışkı ile yağ atımı artarak enerji kaybı oluşur.

BESİNLERİN ENERJİ DEĞERİNİN SAPTANMASI Kalorimetre ile ölçüm, Proksimet analizler, Besin enerjisinin hesaplaması, Besin bileşim cetveli…

Protein Kjeldahl Yöntemi Yağ Soxhelet Yöntemi 2. PROKSİMET ANALİZLER Protein Kjeldahl Yöntemi Yağ Soxhelet Yöntemi Kül (mineral maddeler veya organik öğeler) Besin 6000C’ ye kadar tamamen yakıldıktan sonra kalan kısımdır.

Nem Kurutma ile ulaştığı sabit ağırlıktan ilk ağırlık çıkartılır. Karbonhidrat % Nem + % Kül + % Protein + %Yağ=X CHO= 100-X

BESİNLERİN ENERJİ DEĞERİNİN SAPTANMASI Kalorimetre ile ölçüm, Proksimet analizler, Besin enerjisinin hesaplaması, Besin bileşim cetveli…

3. HESAPLAMA Örnek: Orta büyüklükte yumurta Protein % 13 x 50 g = 6.5 g x 4 kkal/g = 26 kkal Yağ % 12 x 50 g = 6 g x 9 kkal/g = 54 CHO % 1 x 50 g = 0.5 g x 4 kkal/g = 2 Toplam 82 kkal

Besinlerin Enerji Yoğunluğu Besin Adı kkal/100 g Saf yağlar 900 Yağ, şeker, un karışımı yiyecekler ~700-800 Yağlı tohumlar 600 Saf karbonhidratlar ~400 Peynirler (özellikle kaşar peynir) 350-400 Tahıllar-kuru baklagiller 350 Etler 250-300 Yumru sebze ve meyveler 80-90 Diğer taze sebzeler > 80

Besinlerin enerji yoğunluğu bileşimlerindeki yağ ve su içeriğine bağlıdır. Kurutulmuş besinlerin enerji içeriği yüksektir.

İNSANLARDA ENERJİ ALIMININ HESAPLANMASI Dublike besin örneği Tartı yöntemi

3. 24 saatlik geriye dönüşlü diyet hikayesi 4. Besin tüketim sıklığı