İŞLETME’DE KAYNAK YÖNETİMİ Prof. Dr. Mustafa BAŞARAN

EKONOMİK YAŞAM SINIRSIZ İNSAN İHTİYAÇLARININ KIT KAYNAKLARLA KARŞILANMASI SÜRECİNDE Hangi mallar ve hizmetler NE miktarda üretilmelidir? Bu mallar ve hizmetler NASIL ve KİMLER tarafından üretilmelidir? Üretilen malları ve hizmetleri KİMLER kullanmalıdır? Üretim ve dağıtım sonucu ortaya çıkan değerin paylaşımı NASIL olmalıdır?

İhtiyaçlarla - Kaynaklar arasındaki dengesizliğin azaltılması için Tam kullanım Etkin kullanım Ekonomik Büyüme ve Kalkınma Yetenekleri geliştirilmelidir

muessese, studyo, sirket, tamirhane, tersane, tesis, tesekkul, tezgah İŞLETME Bir alet, makine veya aracı çalıştırma [1] Işlemesini sağlamak, çalıştırmak [2] Bir şeyi, bir kimseyi, bir yeri kullanarak veya çalıştırarak yarar sağlamak [3] Şaka ve birtakım yalanlarla sezdirmeden birini kandırmak veya onunla eğlenmek Çeşitli iş ve çalışmaların yapıldığı İşyeri ingilizcesi workshop olan ve benim kulagima cok hos gelen bi sozcuk. darphane, demirhane, dokumhane, fabrika, isletme, islik, kombina, kurulus, muessese, studyo, sirket, tamirhane, tersane, tesis, tesekkul, tezgah Maddi ve Beşeri fonksiyonlardan oluşan bir Üretim Birimi Ayrıca işletme insanların ihtiyaçlarını karşılamak ve gelir elde etmek amacıyla kurulan, kuruluşta girişimcilerin sermaye, emek ve doğal faktörleri bir araya getirerek mal veya hizmet üretmek ve\veya satmak doğrultusunda kurdukları iktisadi birimler olarak da değerlendirilir. İşletme insanları, ürün ya da hizmet üretmeye yönlendiren bir sosyal bilimdir.

İŞLETME İşletme, insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan, işleyen veya işletilen Amacı itibariyle iktisadi Yapısı itibariyle teknik bir birimdir. Kişi ve Kurumların ihtiyaçlarını karşılamak üzere Üretim Faktörlerinin bir araya getirildiği Mal veya Hizmetlerin üretildiği/pazarlandığı Sonunda maddi veya manevi karın amaçlandığı İktisadi, teknik ve hukuki birimdir.

İŞLETME Kar amacıyla; (input) üretim faktörlerini ekonomik mal ve hizmetlere (output) dönüştüren sosyoteknik bir sistemdir. İşletmeler bir toplumun yaşam düzeyinin yükseltilmesinin kilit taşlarıdır. İşletme kurma girişiminin özünde alıcı – satıcı ilişkisi vardır.

KAR Pazarın talep ettiği mal ve hizmetleri üretmek için; insan kaynaklarını, teknoloji ve bilgiyi bir araya getirerek risk alan kişinin ödülüdür. motivasyon saikidir. İşletmenin satış gelirleri ile; bu gelirlerin elde edilmesi için katlanılan giderler arasındaki farktır. İşletmelerin; kurulmasının, genişletilmesinin, rekabet gücü yüksek mal ve hizmet üretilmesinin sürdürülmesinin temel motivasyon saikidir.

KAR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLAR (Not-for-profit organizations) Özel ve Kamu Sektöründe yer alan bu kuruluşlarda kar saikinin yerini topluma hizmet ölçütü alır. Bu tür girişimler de; kar amacı güden işletmelerin karşılaştığı sorunlarla aynı şekilde baş etmek zorundadırlar. En önemli sorunları ise kaynak yaratmaktır.

İŞLETME TARİHİNİN KİLİT TAŞLARI Kapalı Şehirler Dönemi Endüstri Devrimi Sanayi Girişimciliği Dönemi Üretim Dönemi Pazarlama Dönemi İlişkiler Ağı Dönemi

GELECEKTE İŞLETMELERİ BEKLEYEN TEMEL SORUNLAR Teknolji Patlamasını Yönetmek İlişkiler Yönetimine Geçmek Kalite ve Müşteri Tatmini Yoluyla Değer Yaratmak Küresel Pazarlarda Rekabet Etmek Dünya Kalitesinde İşgücü Kullanmak ve Sürdürmek

GELECEKTE İŞLETMELERİ BEKLEYEN TEMEL SORUNLAR Gelecekteki Ortamın İhtiyaç Duyacağı Yöneticiler Vizyon Sahibi Eleştirel Düşünebilmek ve Yaratıcı olmak Değişimi Yönetebilmek Zorundalar!... Eleştirel Düşünme: Bilgiyi; sorun çözme ve fırsat yaratmak için kullanabilme yeteneği Yaratıcılık: Örgütsel sorunlara alışılmadık çözümler üretme kapasitesi

İŞ AHLAKI ve SOSYAL SORUMLULUK İşletme ortamındaki doğru ve yanlış davranışlarla ilgili manevi değerler ve davranış standartları Sosyal Sorumluluk İş ahlakı kurallarıyla ilişkili olarak, yönetsel kararların sosyal ve ekonomik yönlerini dikkate alan ve uygulayan yönetim felsefesi

İŞLETMENİN ÖZELLİKLERİ İktisadi mal ve hizmet üretirler. Sosyoteknik sistemlerdir. Yasalara uyarlar. Çeşitli teknikler kullanırlar. Kar etmeye, büyümeye ve sürekliliklerini korumaya çalışırlar. Borçlanabilir ve alacaklanabilirler. Hukuki varlıklardır. Risk alırlar. Durağan ve devingen yapıları vardır. Açık sistemlerdir.

ÜRETİM FAKTÖRLERİ Ekonomik mal ve hizmetlerin üretilmesi için gerekli olan girdilerdir. Emek Doğal Kaynaklar Bilgi Teknoloji Girişim, Girişimci, Yönetici

Gerçekleştirilmesi arzu edilen AMAÇ Gerçekleştirilmesi arzu edilen Varılması gereken Ulaşılmsı istenen sonuçlar

AMAÇLARIN ÖZELLİKLERİ Kabul Edilebilir Ulaşılabilir Açık ve Kolayca Anlaşılabilir Teşvik Edici Çevresel Değişimlere Uyacak Şekilde Esnek Olmalı ve Fırsat Maliyetlerini ve Çalışanların Katılımını sağlamalıdır.

İŞLETMENİN AMAÇLARI KARLILIK SÜREKLİLİK TOPLUMA HİZMET

İşletme Faaliyelerinde AMAÇLARIN YERİ SÜREÇ Girdi Çıktı AMAÇ Üretim Faktörleri Emek Sermaye Doğal Kaynaklar Girişimçi Bilgi Ürünler Mal ve Hizmetler İşletme Faaliyetleri Üretim Pazarlama Finansman İnsan Kaynakları Ar - Ge

İşletmelerin Performans Ölçütleri Verimlilik Etkinlik Yenilik Dengeli Büyüme Katılımcılık Kalite

Verimlilik Verimlilik = Akılclık İstek ve Arzu Teşvik Standartlar Toplam Çıktı (Üretim Miktarı) Toplam Girdi (Üretim Faktörleri) Akılclık İstek ve Arzu Teşvik Standartlar

Performans Ölçütlerinin İşletme Faaliyetlerindeki Önemi Düzeltici Algılayıcı Girdi Çıktı Performans Ölçütleri Geri Besleme Karşılaştırıcı Verimlilik Etkinlik Yenilik Dengeli Büyüme Katılımcılık Kalite

İŞLETME ve ÇEVRESİ Genel Çevre İş Çevresi İŞLETME Küresel Çevre Doğal Teknolojik Sosyo Kültürel İş Çevresi Hukuki ve Politik Ekonomik Tüketiciler Rakipler Satıcılar İŞLETME G i r d i l e r Ç ı k t ı l a r Sendikalar Finans Kuruluşları

*Sistemin yapı ve sınırlarının tanımlanmasındaki zorluk Genel Çevre Görev Çevresi Stratejik Alt Sistem Eşgüdüm Alt Sistemi İşletim Alt Sistemi G i r d i l e r Ç ı k t ı l a r

*Tanımlanması zor görev süreçleri Temel Amaç ve Görevler Geniş Kapsamlı Amaçlar ve Örgütsel Hedefler Alt Sistemlerin Amaçları ve Uygulama Programları Uygulama Hedefleri,Proje İhtiyaçları Alt Unsurların Hedefleri veya İşleri