BİR ÖRGÜT OLARAK OKUL

ÖRGÜT VE YÖNETİM Örgüt, üyeleri arasındaki ilişkilerin bir örgüsüdür. Örgüt, üyeleri tarafından kurulan bir koalisyon olarak görülebilir. Bu koalisyonun koşulları uzlaşma, uyma ve kontroldür. Yönetim, örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için örgütteki madde ve insan kaynaklarına yön verme ve kontrol etmedir.

ÖRGÜT VE YÖNETİM Örgüt bir yapı, yönetim ise bu yapıyı işleten bir süreçtir. Örgüt ile yönetim iç içe işler. Başlangıç noktası olarak yönetim değil; örgüt seçilmelidir. Çünkü yönetimin görevi örgütü amaçlarına göre yaşatmaktır.

ÖRGÜT KURAMLARI Yönetimde deneyimin de yeri vardır; fakat bu deneyim sınama ve yanılma yoluyla değil; kuram uygulanması sonunda kazanılan deneyim olmalıdır. Klasik kuram, örgütün sadece yapısıyla ilgilenir ve 4 sütun üzerinde inşa edilmiştir: a)İşbölümü: Uzmanlaşma, birimleşme b)Derece ve görev: Emir zinciri, yetki ve sorumluluk c)Yapı: Örgütteki görevlerin mantıksal örgüsü d)Kontrol alanı: Üstün kontrol edebileceği ast sayısı

ÖRGÜT KURAMLARI Klasik kuram, kişilik informal grup ve karar sürecini önemsememiştir. Davranış dinamiğini verim veya ekonomi kavramlarına bağlı kılmıştır. Örgütün çevresindeki politik çevreyi dikkate almamıştır. Neoklasik kuram ise informal örgütün önemini belirtmiştir. Klasik kuramda açıklanan 4 sütunu benimsemekle beraber bunların insan davranışı ile değiştiğini savunmaktadır. Neoklasik kuramın en zayıf yanı, sistem görüşünü benimsememiş olmasıdır.

ÖRGÜT KURAMLARI Sistem çözümlemesi sistemin amaçları, stratejik parçaları, bu parçaların birbirine bağımlılığı ve bu parçaları kaynaştırma süreci etrafında toplanır. Sistemin stratejik parçaları, a)Formal örgüt b)İnformal örgüt c)Rol ve statü d)Görevlerin yerine getirildiği ortam

ÖRGÜT BOYUTLARI Örgüt boyutları: 1)Amaç 2)Yapı 3)Süreç 4)İklim

ÖRGÜT BOYUTLARI 1)Amaç Örgütün amacı, verimi artırmak, emeği azaltmak, madde ve insan kaynaklarını kontrol edebilmek, çatışmayı en az dereceye indirmek, insan davranışını kestirme olanaklarını çoğaltmak olarak sayılabilir Örgütün amaçları, açık ve kapalı olabilir. Açık amaçlar, formal ve geneldir. Kapalı amaçlar ise informal ve bireyseldir.

ÖRGÜT BOYUTLARI 1)Amaç Amaçları saptama yolları uzlaşma, kontrol ve uymadır. Eğitim önce sosyal, sonra politik, daha sonra mesleksel bir girişimdir. Sosyal bir girişimdir çünkü toplumun yetişmemiş üyelerini eğitmek, yetişmiş üyelerine düşen bir görevdir. Politik bir girişimdir çünkü demokratik yönetim biçiminde düzenli baskı grupları ve güç yapıları, eğitim üzerinde çeşitli etkiler yapar.

ÖRGÜT BOYUTLARI 1)Amaç Örgütün görevleri amaçlarına dönük olarak yaptığı eylemlerdir. Bir eğitim sistemi kurulur veya yenilenirken başlangıç noktası önce amaç sonra görev olmalıdır. Eğitim örgütlerinin amaçları içinde yaşadığı toplumun değerlerine göre kurulur.

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı Örgütün anatomisi, karar verme işlemlerinin dağılımında görülür. Üyelerinin kararlarını etkileme yolları da örgütün fizyolojisini meydana getirir. Örgütün hem anatomisi hem de fizyolojisi, karar süreci ve karar verme durumunda olan yöneticiye dayanmaktadır. Yönetim kararla başla; kararla biter.

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı Birimler arasında enformasyon yolları, iş akımı, personel değişimi gibi bağlar, örgütün temel kanallarını yaratır. Eğer örgütte kararlılık aranıyorsa bu bağları azaltacak bir sistem kurmaya çalışılmalıdır. Örgütler büyüdükçe, güçlerinin büyük bir kısmını da kendilerini ayakta tutmak için sarf eder ve gitgide zayıflar. Büyümenin verdiği ağırlığı kaldırabilmek için yapılarına çeşitli ekler daha yaparlar ve böylece zayıflatıcı etkenleri de artırmış olurlar.

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı Örgüt yapısının öğeleri: a)Hiyerarşi b)Emir-komuta zinciri c)Kontrol alanı d)Rol e)Statü

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı a)Hiyerarşi: Bir örgütteki çalışanların ast-üst biçiminde yapılandırılmasına/örgütlenmesine denir. Statülerin verilmesi, kaynakların sağlanması, eylemlerin düzenlenmesi ve sonuçların değerlendirilmesi bu ilişkiler hiyerarşisi içinde yapılır.

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı b)Emir-komuta zinciri: Hiyerarşinin üst basamaklarında bulunanlar, alt basamaklara emir zinciri yoluyla ulaşırlar. Daha çok askerlikten gelmiş olan bu terime göre her ast ancak bir üstten emir alır. Bu geleneksel kavram daha sonra değişmiş ve bir astın birden çok üstten emir alabileceği, fakat bu emirler arasında aykırılık olunca belirli bir üstün emrine itaat edeceği kabul edilmiştir.

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı c)Kontrol alanı: Doğrudan bir yöneticiye rapor veren astların sayısı. Bir yöneticinin etkili şekilde kontrol edebileceği ast sayısı. Geleneksel kuramcılardan bazılarına göre bir yöneticinin etkili bir şekilde yönetebileceği ast sayısı üç ila yedi arasında olmalıdır.

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı d)Rol: Bir makamda bulunan bireyden beklenilen davranıştır. Bir makamdaki yöneticinin oynaması beklenen roller, yöneticinin kendisi dahil rol takımı üyelerinin beklentilerinden meydana gelir. Rol takımı üyeleri, rol beklentilerini odak rol sahibine belli bir şekilde iletirler. Odak rol sahibinin, algıladığı beklentilere karşı tepkisi gelişir ve rol beklentilerini uygulamaya koyar.

ÖRGÜT BOYUTLARI 2)Yapı e)Statü: Rolün önemine verilen değer. Örgüt içinde statü, görev ve hiyerarşi bakımından olur. Görevsel statünün temeli uzmanlıktır. Hiyerarşik statü ise hiyerarşideki düzeyin bir sonucudur. Statünün sembolleri, giriş ve atama törenleri, memuriyet unvan ve terimleri, makamın getirdiği gelir ve koyduğu sınırlar, rütbe, madalya vb.dir.

ÖRGÜT BOYUTLARI 3)Süreç Yönetim süreçleri: Karar Planlama Örgütleme İletişim Etki Koordinasyon Değerlendirme

ÖRGÜT BOYUTLARI 4)İklim Örgütün bu boyutu, kişiler ve gruplar arası ilişkilerin ürünüdür. Kişiler arası ilişkiler ve grup dinamiği eğitim örgütleri için daha çok önem taşır. Özendirme, örgüt havasını güzelleştiren değişkenler arasındadır. Özendirme öğeleri maddesel (yüksek maaş, ücret vb.) ve tinsel (statü, rol) olarak gruplandırılabilir.

EĞİTİM YÖNETİMİ Bir ülkenin eğitim sistemini bir bütün olarak analiz ve sentez etmeyi amaçlayan disiplinler arası bir bilim dalıdır. Yönetimin eğitime uygulanmasıdır. Ağırlık merkezi okul yönetimidir. Eğitim alanına ilişkin politika, karar ve amaçların hayata geçirilmesi ile ilgilidir.

OKUL YÖNETİMİ Eğitim yönetiminin sınırlı bir alan olarak okula uygulanmasıdır. Eğitim yönetiminin bir alt sistemi ve ağırlık merkezi durumundadır. Okul yönetiminin görevi, okuldaki insan ve madde kaynaklarını eşgüdümleyerek, verimli bir şekilde kullanarak okulu amaçlarına uygun olarak yaşatmaktır.

OKULUN ÖRGÜT ÖZELLİKLERİ 1) Okul örgütünün en önemli özelliği; üzerinde çalıştığı hammaddenin toplumdan gelen ve topluma giden insan oluşudur. 2) Okulda çeşitli değerler bulunur ve çatışır. 3) Okul denilen örgütün ürününü değerlendirmek güçtür. 4)Okul, bürokratik bir örgüttür.

OKULUN ÖRGÜT ÖZELLİKLERİ 5) Toplumlar, çocukların eğitilip öğretilmesini, tesadüflere bırakmayarak okul denilen özel çevreleri yaratmışlardır. 6)Okul çevresi formal ve informal örgütlerin ya yön verdiği ya da etkilediği örgüttür. 7) Okul, kültür değişmesini sağlayan örgütlerin başında gelir. 8)Her örgüt gibi okulun da kendine özgü bir kişiliği vardır.

OKULUN GÖREVLERİ 1)Sosyal görevi: Kültürü aşılamak 2)Politik görevi: Yetiştirdiği kuşağın, toplumdaki devlet sistemine bağlılık göstermesi, liderlik yetenekleri olan öğrencilerin seçilmesi ve eğitilmesi 3)Ekonomik görevi: Ekonominin beyin gücü ve insan gücü gereksinmesini karşılamaktır.

Yararlanılan Kaynaklar Balcı, A. (2016). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. (Genişletilmiş 3. baskı). Ankara: Pegem Akademi. Bursalıoğlu, Z. (2008). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. (14. basım). Ankara: Pegem Akademi