KUR’AN BULUŞMALARI 118 Bakara, 2:285-286 Sunum: Ümit Şimşek

BAKARA: 285 اٰمَنَ الرَّسُولُ بِمَٓا اُنْزِلَ اِلَيْهِ مِنْ رَبِّه۪ وَالْمُؤْمِنُونَۜ كُلٌّ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَمَلٰٓئِكَتِه۪ وَكُتُبِه۪ وَرُسُلِه۪ۜ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ اَحَدٍ مِنْ رُسُلِه۪۠ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَاَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَاِلَيْكَ الْمَص۪يرُ

BAKARA: 285 Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti; mü’minler de iman ettiler. Onlardan her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman etti. Allah’ın elçilerini birbirinden ayırt etmeyiz. “İşittik ve itaat ettik,” dediler. “Senden bizi bağışlamanı dileriz, ey Rabbimiz; dönüşümüz Sanadır.” Bakara, 2:285

Bakara: 285|ÂYETLERİN FAZİLETİ Mirac gecesinde Peygamberimize verilen üç şey: Beş vakit namaz Bakara sûresinin son iki âyeti Ümmetinden Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmayan günahkârların bağışlanacağı müjdesi. Müslim, İman: 279; Tirmizî, Tefsir: 53:1; Nesâî, Salât: 2; Müsned; :423

Bakara: 285|ÂYETLERİN FAZİLETİ Peygamberimiz Cebrail ile birlikte oturmaktayken yeryüzüne ilk defa inen bir meleğin verdiği müjde: “Daha önce hiçbir peygambere verilmeyip de sadece sana verilen iki nur sebebiyle seni kutlarım: Fatiha sûresi ile Bakara’nın son iki âyeti.” Müslim, Müsafirîn; 254; Nesâî, İftitah: 25 Gecede Bakara sûresinin son iki âyetini okuyan kimseye bu âyetler kâfi gelir Buharî, Fedâilu’l-Kur’ân: 10; Müslim, Müsafirîn: 255

Bakara: 285|ÂYETLERİN FAZİLETİ “Peygamber . . . iman etti” Peygamberler tebliğ ettikleri şeye önce kendileri iman ve itaat etmekle yükümlü De ki: Bana, hakka teslim olanların (Müslümanların) ilki olmam emredildi ve “Sakın müşriklerden olma” buyuruldu. En’âm, 6:14 De ki: Namazım, ibadetlerim, hayatım ve ölümüm, Âlemlerin Rabbi olan Allah içindir. Onun ortağı yoktur. Ben böyle emrolundum; Müslümanların ilki de benim. En’âm, 6:162-163

Bakara: 285|PEYGAMBER ÖRNEĞİ [Nuh:] Eğer yüz çevirirseniz, ben zaten sizden bir ücret istemiş değilim. Benim ücretimi ancak Allah verir. Bana Müslümanlardan olmam emredildi. Yunus, 10:72 De ki: Ey insanlar! Eğer benim dinimden bir kuşkunuz varsa, ben sizin Allah’tan başka kulluk ettiklerinize kulluk etmem; ancak sizin canınızı alacak olan Allah’a kulluk ederim. Zira ben mü’minlerden olmakla emrolundum. Yunus, 10:104

Bakara: 285|PEYGAMBER ÖRNEĞİ Ben ancak bu beldenin Rabbine kulluk etmekle emrolundum ki, O bu beldeyi hürmetli kılmıştır. Herşey Onundur; ben de Ona teslim olmakla emrolundum. Bir de Kur’ân’ı okumam bana emredildi. Artık kim doğru yolu tutarsa kendisi için tutmuş olur. Kim de sapacak olursa, de ki: Ben ancak bir uyarıcıyım. Neml, 27:91-92 De ki: Ben, sizin Allah’tan başka yalvardıklarınıza kulluk etmekten men olundum. Çünkü bana apaçık deliller geldi ve Âlemlerin Rabbine teslim olmam emredildi. Mü’min, 40:66

Bakara: 285|PEYGAMBER ÖRNEĞİ De ki: Ben halis bir inançla Ona yönelerek Allah’a kulluk etmekle emrolundum. Ve bana Müslümanların ilki olmam emredildi. De ki: Rabbime isyan edecek olursam, büyük bir günün azabından korkarım. De ki: Ben Allah’a kulluk ederim; inancım ve ibadetim yalnız Onadır. Siz Ondan başka kime isterseniz kulluk ededurun. De ki: Asıl hüsranda olanlar, kıyamet gününde kendilerini ve ailelerini hüsrana düşürmüş olanlardır. Apaçık hüsran işte budur. Zümer, 39:11-15

Bakara: 285|İMAN ESASLARI “Onlardan her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman etti” Sayılan dört iman esası, iman edilecek diğer bütün şeyleri içeriyor Bu dört iman esasına iman eden, onlardan gelen şeylere de iman etmiştir: Allah’tan, meleklerden, kitaplardan, peygamberlerden…

Bakara: 285|PEYGAMBERLERİN ÜSTÜNLÜKLERİ “Allah’ın elçilerini birbirinden ayırt etmeyiz “ İşte bu peygamberlere Biz birbirinden farklı üstünlükler verdik. Onlardan kimiyle Allah bizzat konuştu; bazılarını da derece derece yükseltti. Meryem oğlu İsa’ya ise apaçık deliller verdik ve onu Ruhu’l-Kudüs ile güçlendirdik. Bakara, 2:253 Göklerde ve yerde kim varsa, Rabbin onların hepsini pek iyi bilir. Peygamberlerden kimini Biz diğerlerinden üstün kıldık; Davud’a da Zebur’u verdik. İsrâ, 17:55

Bakara: 285|PEYGAMBERLERE İMAN Allah’ı ve peygamberlerini inkâr eden, “Kimine inanır, kimini reddederiz” diyerek Allah ile peygamberlerinin arasını ayıran ve böyle bir orta yol bulmak isteyenlere gelince: Öyleleri kelimenin tam anlamıyla gerçek kâfirlerin tâ kendisidir. Biz ise o kâfirlere aşağılayıcı bir azap hazırlamışızdır. Allah’a ve peygamberlerine hiçbirini ayırt etmeksizin iman edenlere ise Allah ödüllerini verecektir. Zira Allah çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir. Nisâ, 4:150-152

Bakara: 285|PEYGAMBERLERE İMAN Sûre bütün kitaplara iman ile başlamıştı, bütün peygamberlere iman ile mühürleniyor: Onlar sana indirilene de inanırlar, senden önce indirilene de. Âhirete de onların tam ve kesin bir imanı vardır. Bakara, 2:4

Bakara: 285|PEYGAMBERLERE İMAN [Mü’minlere hitaben:] Siz kitabın tümüne inanırsınız. Âl-i İmrân, 3:119 [Yahudilere hitaben:] Yoksa siz kitabın bir kısmına inanıp bir kısmını inkâr mı ediyorsunuz? Sizden kim bunu yaparsa, onun cezası dünya hayatında rezillikten ibarettir; kıyamet gününde de onlar azabın en şiddetlisine uğratılır. Allah, sizin yaptıklarınızdan habersiz değildir. Bakara, 2:85

Bakara: 285|İTAAT Onlar “İşittik ve itaat ettik,” dediler. “Senden bizi bağışlamanı dileriz, ey Rabbimiz; dönüşümüz Sanadır.” “Göklerde ne var, yerde ne varsa Allah’ındır. İçinizdekini ister açığa vurun, ister gizleyin, Allah onun hesabını sizden sorar. Sonra da dilediğini bağışlar, dilediğine azap eder. Çünkü Allah herşeye kadirdir” meâlindeki 284’üncü âyet nazil olunca, bu Resulullah’ın Ashabına ağır geldi. “Yâ Resulallah, namaz, oruç, cihad ve sadaka gibi güç yetirebildiğimiz amellerle mükellef kılınmıştık. Şimdi ise sana bu âyet indirildi; işte buna gücümüz yetmiyor” dediler. . / ..

Bakara: 285|İTAAT . / .. Resulullah (s.a.v.) “Sizden evvelki iki kitap ehli (Yahudi ve Hıristiyanlar) gibi ‘İşittik ve isyan ettik’ demek mi istiyorsunuz. Böyle yapmayın, ‘İşittik ve itaat ettik, Senden bizi bağışlamanı dileriz ey Rabbimiz, dönüşümüz Sanadır’ deyin” buyurdu. Onlar da “İşittik ve itaat ettik, Senden bizi bağışlamanı dileriz ey Rabbimiz, dönüşümüz Sanadır” dediler. Hep birlikte böyle demeye devam ettikçe dilleri buna alıştı. Ondan sonra da Allah Bakara sûresinin 286. âyetini indirdi. Müslim, İman: 199-200; Tirmizî, Tefsir 2:40

Bakara: 285|İTAAT Dikkat: Sahabenin hassasiyeti Dinin bütün hükümlerine kesin ve gönülden itaat / sebat edilirse Allah onu insanın gönlünde yerleştirir / Aksi için de aynı durum söz konusu: Kim bağışta bulunur ve kötülükten sakınırsa, Ve en güzel olanı doğrularsa, Ona kolay olan yolu kolaylaştırırız. Kim cimrilik eder ve kendisini Allah’a muhtaç görmezse, Ve en güzel olanı yalanlarsa, Ona da zorlu olan yolu kolaylaştırırız. Leyl, 92:5-10

BAKARA: 286 لَا يُكَلِّفُ اللّٰهُ نَفْساً اِلَّا وُسْعَهَاۜ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْۜ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَٓا اِنْ نَس۪ينَٓا اَوْ اَخْطَأْنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَٓا اِصْراً كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِه۪ۚ وَاعْفُ عَنَّا۠ وَاغْفِرْ لَنَا۠ وَارْحَمْنَا۠ اَنْتَ مَوْلٰينَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِر۪ينَ

BAKARA: 286 Allah kimseyi gücünden fazlasıyla yükümlü tutmaz. Herkesin kazandığı hayır kendi lehine, işlediği kötülük de kendi aleyhinedir. Ey Rabbimiz! Unutur yahut hatâ edersek bizi cezalandırma. Ey Rabbimiz! Bize, daha öncekilere yüklediğin gibi ağır bir yük yükleme. Ey Rabbimiz! Kaldıramayacağımız yükü bize yükleme. Günahlarımızı affet. Bizi bağışla. Bize merhamet et. Bizim dostumuz ve yardımcımız Sensin; kâfirler güruhuna karşı Sen bize yardım et. Bakara, 2:286

“Allah kimseyi gücünden fazlasıyla yükümlü tutmaz” Bakara: 286|TEKLİF “Allah kimseyi gücünden fazlasıyla yükümlü tutmaz” Kimse gücünden fazlasıyla yükümlü tutulmaz. Bakara, 2:233 Varlıklı kimse, imkânına göre nafaka versin; rızkı dar olan da Allah’ın kendisine verdiği kadarından versin. Allah kimseye gücünden fazlasını yüklemez. Allah her zorluktan sonra bir kolaylık yaratacaktır. Tâlâk, 65:7

Bakara: 286|KESB “Herkesin kazandığı hayır kendi lehine, işlediği kötülük de kendi aleyhinedir” hayır / kesb şer / iktisab hayır bütünüyle Allah’a ait / emreden, bildiren, öğreten, yaratan, teşvki eden, ilham eden Allah şerde kişinin kendi çabası var / Allah tarafından yasaklandığı ve uyarıldığı halde kişi kendi gayretiyle şerri işlemiştir / unutup yanılmalar hariç hayrın karşılığı, hak edilenden çok fazla olabilir / şer ancak kişinin kendi çabasıyla hak ettiği kadar cezalandırılır

Herkes kendi kazancına (kesb) bağlıdır (rehindir). Bakara: 286|KESB Herkes kendi kazancına (kesb) bağlıdır (rehindir). Tûr, 52:21 Her nefis kendi kazancına (kesb) bağlıdır (rehin). Müddessir, 74:38 Hiçbir günahkâr başkasının günahını yüklenmez. En’âm, 6:164; İsrâ, 17:15; Fâtır, 35:18; Zümer, 39:7; Necm, 53:38

كسب / Kulun bir fiili gerçekleştirmek yönünde iradesini kullanması Bakara: 286|KESB كسب / Kulun bir fiili gerçekleştirmek yönünde iradesini kullanması Yaratma Allah’a, sorumluluk kula ait Attığın zaman (kesb) sen atmadın (halk), Allah attı (halk). Enfâl, 8:17 Sizi de, yaptıklarınızı da Allah yarattı. Sâffât, 37:96

Günah kesb eden, onu kendi aleyhinde kesb etmiştir. Bakara: 286|KESB Günah kesb eden, onu kendi aleyhinde kesb etmiştir. Nisâ, 4:111 Allah gökleri ve yeri hak ile yaratmıştır. Onun için, her nefis kendi kazandığıyla karşılık görür ve kimseye bir haksızlık yapılmaz. Câsiye 45:22 Kesb için bkz. 34. bölüm (Bakara, 34) / 52. bölüm (Bakara, 134) / 110. bölüm (Bakara, 267)

“Rabbimiz! Unutur yahut hatâ edersek bizi cezalandırma” Bakara: 286|UNUTMA-HATÂ “Rabbimiz! Unutur yahut hatâ edersek bizi cezalandırma” Unutmanın da cezalandırılması mümkün idi / yeteri kadar önem vermemek şeklinde düşünülebilir Yanılarak, unutarak veya zor kullanılmak suretiyle yaptıklarından dolayı ümmetimi bağışlamıştır. İbni Mâce, Talâk: 16 Oruçluyken unutarak birşeyler yiyip içen kimse orucunu tamamlasın; çünkü ona Allah yedirip içirmiştir. İbni Mâce, Sıyâm: 15

Bakara: 286|UNUTMA-HATÂ Allah sizi yeminlerinizdeki yanılmadan sorumlu tutmaz; fakat bilerek edip de sorumluluğu altına girdiğiniz yeminlerin hesabını sizden sorar. Mâide, 5:89 Onları [evlâtlıklarınızı] babalarına nispet ederek çağırın; Allah katında doğru olan budur. Babalarını bilmiyorsanız, zaten onlar sizin din kardeşleriniz ve dostlarınızdır. Bu konuda bilmeyerek yaptığınız hatâdan dolayı size bir günah yoktur, ancak kalben kasıt gözetmeniz halinde vardır. Allah ise çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir. Ahzâb, 33:5

Bakara: 286|GÜÇLE ORANTILI SORUMLULUK “Ey Rabbimiz! Bize, daha öncekilere yüklediğin gibi ağır yük yükleme” الإصر 1. ahid / 2. yük İşlemekte ısrar ettikleri günahlar sebebiyle daha öncekilere bazı ağır hükümler ve cezalar getirilmişti Birbirini öldürmek, kendi sorularıyla ağırlaştırılan inek kesme emri, haram kılınan yiyecekler, elbisenin necaset bulaşan kısmının kesilmesi, maymuna ve domuza çevrilme cezaları gibi…

Bakara: 286|GÜÇLE ORANTILI SORUMLULUK O vakit Musa kavmine, “Ey kavmim,” demişti. “Buzağıyı tanrı edinmekle kendinize yazık ettiniz. Yaratanınıza tövbe edin ve kendinizi öldürün. Yaratıcınızın katında bu sizin için daha hayırlıdır.” Böylece Allah tövbenizi kabul etmişti. Çünkü O tövbeleri kabul eden ve çok merhametli olandır. Bakara, 2:54 Daha önce kendilerine helâl edilmiş bir kısım temiz yiyecekleri, Yahudilerin zulümleri ve pek çok kimseyi Allah yolundan saptırmaları sebebiyle Biz onlara haram kıldık. Bir de kendilerine yasaklandığı halde faiz almaları ve halkın malını haksız yere yemeleri yüzünden bunları haram kıldık. Onların kâfir olanlarına da acı bir azap hazırladık. Nisâ, 4:160-161

Bakara: 286|GÜÇLE ORANTILI SORUMLULUK Yahudilere, daha önce sana anlattığımız şeyleri haram kılmıştık. Biz onlara haksızlık etmedik; onlar kendilerine zulmedip duruyorlardı. Nahl, 16:118 Onlar, ellerindeki Tevrat’ta ve İncil’de yazılı buldukları ümmî nebî olan Peygambere uyanlardır. Peygamber ise onlara iyiliği emreder, onları kötülükten sakındırır, temiz şeyleri onlara helâl eder, pis şeyleri haram kılar, daha önce üzerlerinde bulunan ağır yükleri ve bağları kaldırır. Ona iman eden, onu destekleyen, ona yardım eden ve onunla indirilmiş olan nura uyan kimseler, kurtuluşa erenlerin tâ kendileridir. A’râf, 7:157

Bakara: 286|GÜÇLE ORANTILI SORUMLULUK “Ey Rabbimiz! Kaldıramayacağımız yükü bize yükleme” Pek çok meşakkatle ancak altından kalkılabilecek yükler getirilebilirdi Eski kavimlerin başlarına gelen cezalar / Cehennem azabı Allah size güçlük çıkarmak istemiyor; lâkin şükredesiniz diye sizi temizlemek ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak istiyor. Mâide, 5:6

Bakara: 286|GÜÇLE ORANTILI SORUMLULUK Şimdi Allah sizde bir zaaf bulunduğunu bildiği için, yükünüzü hafifletti. Bu durumda, sizden sabreden yüz kişi olursa, iki yüz kişiye üstün gelir. Sizden bin kişi de Allah’ın izniyle iki bin kişiyi mağlûp eder. Çünkü Allah sabredenlerle beraberdir. Enfâl, 8:66 Dinde kolaylık için bkz. 75. bölüm (Bakara, 185)

Bakara: 286|ALLAH’IN DOSTLUĞU VE YARDIMI “Günahlarımızı affet. Bizi bağışla. Bize merhamet et. Bizim dostumuz ve yardımcımız Sensin; kâfirler güruhuna karşı Sen bize yardım et” Yardım ve zafer ancak Azîz ve Hakîm olan Allah katındandır. Âl-i İmrân, 3:126; Enfâl, 8:10 Mü’minlere yardım etmek Bizim üzerimize bir haktır. Rum, 30:47

Bakara: 286|ALLAH’IN DOSTLUĞU VE YARDIMI Allah’ın dostluğuna karşılık, Müslümanlar kâfirler güruhunun düşmanlığına muhatap olacak / Kâfirlerle sürekli bir cihad durumu Senden önce de nice peygamberler yalanlandı. Yalanlanmalarına ve eziyete uğramalarına karşılık, onlar Bizim yardımımız kendilerine erişinceye kadar sabrettiler. Allah’ın vaadini değiştirebilecek kimse yoktur. Nitekim sana peygamberlerin haberlerinden bir kısmı ulaşmış bulunuyor. En’âm, 6:34 Nihayet o peygamberler kavimleri tarafından kesin olarak yalanlandıklarını anlayıp da onlardan ümit kestiklerinde, kendilerine yardımımız yetişti ve dilediğimiz kimseleri kurtardık. Mücrimler güruhundan ise azabımız geri çevrilecek değildi. Yusuf, 12:110

Bakara: 286|ALLAH’IN DOSTLUĞU VE YARDIMI Yoksa sizden öncekilerin başına gelenler sizin de başınıza gelmeden Cennete gireceğinizi mi sandınız? Onlar öyle darlıklara ve zorluklara uğradılar ve öylesine sarsıldılar ki, peygamber ve onunla beraber iman edenler, “Allah’ın yardımı ne zaman?” diyecek hale geldiler. Haberiniz olsun, Allah’ın yardımı yakındır. Bakara, 2:214 Sizin Allah’tan başka ne bir dostunuz vardır, ne de bir yardımcınız. Bakara, 2:107; Tevbe, 9:116; Ankebût, 29:22; Şûrâ, 42:31

Bakara: 286|ALLAH’IN DOSTLUĞU VE YARDIMI Nice peygamberler gelip geçti ki, onlarla birlikte savaşan Allah erleri vardı. Onlar, Allah yolunda başlarına gelen zorluklardan yılmadılar, zaaf göstermediler, düşmana boyun eğmediler. Allah ise sabredenleri sever. Onların söyledikleri de şu sözlerden başkası değildi: “Ey Rabbimiz! Günahlarımızı ve işlerimizdeki aşırılıkları bağışla. Bize sebat ver. Kâfirler güruhuna karşı bize yardım et.” Allah da onlara dünya nimeti ile âhiret sevabının en güzelini birlikte verdi. Çünkü Allah muhsinleri sever. Âl-i İmrân, 3:146-148

Bakara: 286|ALLAH’IN DOSTLUĞU VE YARDIMI Allah uğrunda, Ona lâyık bir cihadla cihad edin. Sizi O seçti ve dinde size bir güçlük de yüklemedi. Atanız İbrahim’in dini üzere olun. Bundan önce de, bu kitapta da sizi Müslümanlar olarak adlandıran Odur — tâ ki Peygamber size şahit olsun, siz de insanlara şahit olun. Öyleyse namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin ve Allah’a sarılın. Sizin Mevlânız Odur. Ve O ne güzel dost, ne güzel yardım edicidir. Hac, 22:78

Bakara: 286|ALLAH’IN DOSTLUĞU VE YARDIMI Yukarıdaki hadisin devamı: … Onlar böyle yapınca Aziz ve Celil olan Allah bu âyeti indirdi: Ey Rabbimiz! Unutur yahut hatâ edersek bizi cezalandırma. (Evet, böyle yaptım buyurdu.) Ey Rabbimiz! Bize, daha öncekilere yüklediğin gibi ağır yük yükleme. Ey Rabbimiz! Kaldıramayacağımız yükü bize yükleme. Günahlarımızı affet. Bizi bağışla. Bize merhamet et. Bizim Mevlâmız Sensin; kâfirler güruhuna karşı Sen bize yardım et. Müslim, İman: 199-200

KUR’AN BULUŞMALARI İnternet adresleri iman_ilmihali@googlegroups.com utesav.org.tr facebook.com/yazarumitsimsek