Uygulanan Tedavi Protokolü İlktan BAŞTAN1, Derya ŞAHİN1, Koray TEKİN2, Calogero STELLETTA2, Hüseyin KİNET1 Ali DAŞKIN2, Ergun AKÇAY2. 1Uluslararası Hayvancılık Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü, Ankara, Türkiye 2Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Ankara, Türkiye BİR BOĞADA TRAVMATİK PENİS YARALAMASININ OTOİMMUN TERAPİ DESTEKLİ SAĞALTIMI Giriş Uygulanan Tedavi Protokolü 1.GÜN 3.GÜN 5.GÜN Damızlık olarak kullanılan boğalarda penis ve prepisyum hastalıkları hem boğanın genetik aktarımının engellenmesine hem de bu boğaları kullanacak olan hayvancılık işletmelerine veya sperma üretim merkezlerine ciddi oranda maddi kayıplara neden olabilmektedir. Yaygın olarak karşılaşılan penis ve prepisyum hastalıkları; postitis (prepisyum yangısı), balanitis (penis yangısı), balanopostitis (penis ve prepisyum yangısı), fimozis (prepusyal orifisyumun daralması sonucu penisin prepisyumdan dışarı çıkamamması), parafimozis(prepusyal orifisyumdan dışarı çıkan penisin içeri girememesi), penis kırığı ve penis tümörleridir. Bu durumlar, doğmasal prepisyum stenozlar, travma ve enfeksiyöz nedenlere bağlı olarak şekillenebilir. Sağlıklı bir boğanın prepisyum kavitesinde C.fetus, Proteus sp., Micrococus sp., Staphylococus sp., Corynobacterium sp., Rhodococcus sp., Moraxella sp., Actinobacter sp., ve çeşitli protozoa türleri vardır. Bu mikroorganizmalar herhangi bir histopatolojik bozukluk meydana getirmeden ve kanda bir antikor titresi oluşturmadan bulunabilir. Ksilazin HCI 0,25/100kg c.a. i.m. Klorheksidin lokal. NSAİ pomad lokal. (diklefenol dietilamonyum % 1.16) Oksitetrasiklin 1ml/10kgc.a. i.m. Ksilazin HCI 0,25/100kg c.a. i.m. Klorheksidin sol. lokal. NSAİ pomad lokal. (diklefenol dietilamonyum % 1.16) Ksilazin HCI 0,25/100kg c.a. i.m. Klorheksidin sol. lokal. NSAİ pomad lokal. (diklefenol dietilamonyum % 1.16) Ancak yangısal bir durum oluşursa immunolojik bir yanıt gelişir prepisyum folarısında bulunan T lenfositlerine antijen sunan CD3+, CD8+ dendtrik hücreleri CD205 ve MHC klas II yüzey moleküllerinin aktivasyonuna neden olur. Ayrıca hem lokal antikor sentezi artar ve hem de bölgeye transudasyonla IgG ve IgM antikorları gelebilir, ancak penis ve prepisyum epiteli squamous yada transisyonel epitel doku karakterinde olduğu için IgA transudasyonu mümkün değildir. IgA ile birlikte çeşitli immunolojilk ajanlar bulunan kan serumu , tedavi protokolüne eklenerek, immun aktivasyon oluşturulması ve iyileşme sürecinin hızlandırılması hedeflenmiştir. . 10. GÜN 12.GÜN 15. GÜN Materyal ve Metod Bu çalışmanın materyalini Uluslararası Hayvancılık Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde bulunan, prepusyal lesaresyonlu ve penis travmalı 3 yaşında bir baş Holstein ırkı boğa oluşturdu. Ksilazin HCI 0,25/100kg c.a. i.m. Boğanın kendi kan serumu 20ml lokal. Ksilazin HCI 0,25/100kg c.a. i.m. Boğanın kendi kan serumu 20ml lokal. Onuncu gün yapılan muayenede penis ülserasyonun ve şişkinliğinin azaldığı ancak tam iyileşmenin gerçekleşmediği gözlemlendi. Boğadan onuncu ve on ikinci günlerde v. jugularisten 40ml kan alınarak , santrifüj ile elde edilen kan serumu lokal olarak lezyonlu bölgeye uygulandı. On beşinci günde sağaltımın gerçekleştiği tespit edildi. Boğadan suni vajen ile sperma alındı ve sperma örneği 7ml miktar, 1.15X106/ml konsantrasyon, %85 motilite ile normal olarak değerlendirildi. Genel durumu iyi, normal ürinasyon yapan boğanın, padoğunda bulunan kaşınma fırçasına atlaması sonucu glans penisin caudalinde ülserasyon ve prepisyum lesaresyonu bunlara bağlı olarak parafimozis şekillendiği gözlemlendi. Kan serumunda penis florasından farklı olarak, olgunlaşmamış çeşitli dendtritik hücreleri, komplement sistemi serum proteinleri ve IgA bulunmaktadır. Bu immun ajanların, sağaltıma dahil edilerek mikroorganizmaların opsonizasyonu, hücrelere bağlanma, kemotaksis, immun kompleks, sitolitik aktivite gibi immunolojik aktivasyon oluşturduğu ve tedavi sürecini hızlandırdığı düşünülmektedir. Sonuç 1. COBO E. ve ark. (2011). Immunity to infection in the lower genital tract of bulls. Journal of Rep. Immunology 89:55-61. 4.KAMİLOĞLU A. ve ark.(2004). Boğalarda penis, prepisyum hastalıkları ve sağaltım olanakları. Kafkas Ü. Vet.Fak.Derg.10(1):31-36 2.MAXİE M.G. (2015). Pathology of Domestic Animals. Say.:506. 5.PASTORET P. ve ark.(1998). Handbook of Vertebrate Immunology. Say.:456. 3.ARDA M. (1985). İmunoloji. A.Ü. Vet. Fak. Yayınları 404:167. 6.TURGUT K. (2000). Veteriner Klinik Laboratuvar Teşhis. Say.:511-512. İletişim Bilgileri Kaynaklar İlktan BAŞTAN Vet. Doktora öğrencisi E-posta: ilktan@outlook.com Tel.: +90312 8651196