KİTLESEL YANGINLAR NURAY KAYA

KİTLESEL YANGINLAR Yanma,yanıcı madde,oksijen ve yeterli ısının bır araya gelmesi ile oluşan kimyasal bir olaydır. Yangın denetlenemeyen yada kontrol altına alınamayan yangın olarak tanımlanır. Yangın ilk aşamada koku duman yangın en son yangın görülür bazende koku ve duman yangının habercisi olabilir

Kontrol altına alınmayan büyük kentsel ve endüstriyel orman yangınlarında Hastane önesi sağlık hizmetleri müdahalesi Önemli yer teşkil eder

Yangınların söndürülmesi Yanma işleminin olabilmesi için yanıcı madde ve yeterli düzeyde ısı ve oksijen olması gerekir Söndürme işlemide bu kimyasal reaksiyonun bozulması yada kırılması ile olur Bunlar soğutarak söndürme Yanıcı maddenin oksijenini keserek Yanıcı maddeyi ortadan kaldırararak yanma için oksijen ve kimyasal maddeyi keserrek olur

Soğutarak söndürme Soğutarak söndürme yanma ortamında bulununa ısı seviyesinin yanmaya sebep olmayaak seviyeye düşürülmesi Soğutma için doğrudan su yada yangın söndürme tüpleri içerisinde bulıunan carbondioksit ve köpük kullanılır

Yanıcı maddenin O2 ile temesı kesilmeli Bu yöntem de havada bulunun O2 ile hava İle teması hedeflenir İki şekilde Yanan maddenin kilim battaniye ile örtülmesi Kuru kimyasal ve köpük konsantrasyonları bulunan yangın söndürme tüpleri ile yanan madde üzerine sıkılarak yanan madde ile irtibatın kesilmesi

Yanıcı maddenin ortadan kaldırılması Özellikle sıvı ve gaz Yangınlarında yanıcı madde kaynağının kesilmesi vananın kapatılması gibi yöntemlerel yangının söndürülmesi Kimyasal reaksiyonun kırılması ile södürme Yanma ortamına kimyasal madde sıkılarak ortamdaki oksijen konsatrasayonunu bozarak yangın söndürme işlemididr.

Yangın Sınıflarına göre söndürme A sınıfı:Odun kauçuk bez plastik gibi karbon bileşiği olan organik yapıdaki malzemelerin yanması ile olur Yngın alanında grir kahverengi duman sonrasında sarı kırmızı alev olur A sınıfı yangınlar dumanın yoğun olduğu yangınlardır. Yangın söndürme yanan maddenin sıcaklığı azaltılarak yanı soğutularak yada yanıcı madde ayrıitırılarak söndürülür

Yangın Sınıflarına göre söndürme A sınıfı Yangın södürmede A tipi söndürücü yangın logoso bulunur B Sınıfı:Petrol ürünleri başta olmak üzere yanma ve parlama özellüiği olan sıvıların yanması ile ortaya çıkar Siyah duman ve sarı beyaz alev ortaya çıkar Alev ağırlıklı yangınlardır Yangın söndürmede boğma işlemi ile O2 kesilmesi ile olur B tipi yangın söndürme logosu bulunur.Tüpler Karbondioksit,Kuru Kimyasal veya köpük içeriri

Yangın Sınıflarına göre söndürme C Sınıfı Gaz halindeki maddelerin yanması ile ortaya çıkar.Doğalgaz LPG,metan hidrojen örnek verilebilir. Genellikle dumansızdır sarı beyaz alev ortaya çıkar C sınıfı yangınlar ani parlama ile karekterizedir Kayan kesilerek veya soğutularak söndürme Kullanılan yangın söndürme tüplerinde C tipi yangın söndürme logosu vardır. Tüpler karbondioksit,Kuru kimyasal,Halon gazı bulunur

Yangın Sınıflarına göre söndürme D sınıfı:Yanma özelliği olan alimunyum,magnezyum zirkonyum,uranyum,ve titanyumİnhakgibi metallerin yanması ile oluşur. Yanan maddeden çıkan duman son derece zehirlidir.İnhalasyon ölüme götürür Sarı yeşil renkte alev Alevler kısa boylu sıçramalr şeklindedir. Bu tip yangınlarda suyun etkisiz olması ile birlikte siddetli reaksiyona girerek yangının boyutunu büyütebilir Bu yangınlararda özel üretilmiş D sınıfı kuru kimyasallar içeren yangın söndürme tüpleri ile müdehale edilir

Yangın Sınıflarına göre söndürme E sınıfı elektirik yangınları olarak bilinir. Elektirik akımı kesilerek müdehale edilmelidir.Halokarbon toz kimyasal

Hangi tür yangın ve söndürme şekilleri YANGININ ÇEŞİDİ SÖNDÜRME PRENSİBİ KULLANILACAK MADDE VEYA MALZEMELE A SINIFI YANGINLAR SOĞUTMA SU, SU ESASLI CİHAZLAR, K. K. T. CİHAZLAR B SINIFI YANGINLAR BOĞMA KUM, KÖPÜK, K. K. T. SÖNDÜRÜCÜLER C SINIFI YANICI MADDENN ORTADAN KALDIRILMASI YANICI MADDENİN(GAZIN) VANASI KAPATILIR.ETRAFTA TUTULTURDUĞU MADDELER CİNSLERĠNE UYGUN SÖNDÜRÜLÜR. D SINIFI YANGINLAR KİMYASAL REAKSİYON SONUCU SÖNDÜRME YANAN METALE UYGUN KiMYASAL SÖNDÜRME MADDESİ KULLANILIR

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri Olay yeri ve kişisel güvenlik Olay yeri sağlık personeli kesinlikle sıak bölge denilen yangın yerinde bulunmamalı İtfayecilerin teslim ettiği yaralılara müdehale edilmeli Eger karmaşık durumlarda bulunması durumunda Koruyuu kıyafet ve İnhalasyon maskeleri olmalıdır Çok kısa süreli yangın yerinde bulunmaları inhalasyon ve yanıkları ve termal yanıklara mahruz kalabilirler

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri Hastane öncesi yangın alanlarında güvenlik zor sağlandığı için kullanılan kıyafetler cerrahi eldivenler maskeler sağlık personeli için yetersiz kalmaktadır. Isı ya coğu zaman iletken olabilmekte bir cok saqğlık personeli zarar görmekte İlk önce kendi güvenliği sağlanmalı

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri Kitlesel yangınlarda hayat kurtarma prensibi Yangın alanının boşaltılması Yangında kazazedenin ilk oluşturacağı risk termal (ısı)yanıkları değildir İnhalasyon (solunma ile oluşan )yanıkları ve Zehirlenmelerdir Özellikle sıcak duman yada buhar kitlesel olaylarda sanıldığından daha çok yaralanmaya neden oluyor

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri İnhalasyon yanıklarına karşı uyanık olmalaı nemlendirilmiş oksijen verilmeli ve entübayon için gerekli malzemeler hazır bulundurulmalıdır. Yaralıda üst solunum yanıklarında uyanık olmalı ve bu durum entübasyonu zorlaştırmaktadır

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri Karbonmonoksit ve karbondioksit zehirlemnmelerine karşı uyanık olunmalı Hasta olay yerinden uzaklaştırılmalı Karbonmonoksit oksijen yerne hızla bağlandığı için Hipoksiye neden olmaktadır Yüksek konsantrsyonda oksijen sağlanmalı Geri dönüşümsüz maske ile sağlanabilecek 12-15l/dk oksijen yeterli olmayabilir.İnvazif Non invaziv pozitif basınçlı ventilasyon seenekleri denenmelididr.

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri Olayın ve yaralının durumuna göre termal yanıklarda göz önünde bulunmalı Yaralının riskli alandan çıkarılması yanma ve yanma buharı soluması engellenmeli Yaralının kıyafetleri çıkarılmalısı fakat vucuda yapışan kıyafetlerın çıkarılmaması veya kesilmesi İnhalasyon yanığı şüphesi ile yüksek konsantrasyon da oz verilmeli entübasyon için hazırlıklı olmalı

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri Satürasyon takibi yapılmalı gerekirse moniterize edilmeli Bulaşmıs kimyasalllar temizlenmeli Yanıkalanları steril pansuman malzemeleri ile kapatılmalı gerekirse yanık örtüleri kullanılmalı Yaralıya sıvı desteği sağlanmalı mümkünse büyük hacimli intraket ile damar yolu açılmalı

Kitlesel yangınlarda hastane önesi sağlık hizmetleri Sıvı olarak ringer laktat yada %0.9 NaCl sıvı yüklenmesinde hedef ilk 5-10dk 10cc/kg olmalı İlk 20 dk sonra 20cc/kg sıvı gönderilmeli Yetişkinde satte 500ml/st cocukta 250ml/st Küçük dozlarda IV ağrı kesici Isı kaybını önlemek için hasta battaniye sarılmalı Hasta 60 dk hastaneye ulaştırılacaksa zaman kaybedecek işlemler yapılmaya bilir.