ELEKTRONİK TİCARET Öğr. Gör. Canan ASLANYÜREK

2.9. Elektronik Ticarette Müşteri Kavramı ve Özellikleri İnternette müşteri kavramı ve özellikleri genel anlamda mevcut pazarlama bilimindeki kavramlarından temelde çok farklı değildir. Ancak internetin kendisine has niteliklerinden dolayı bazı farklılıklar gösterir. Bu farklılıklar internetin taşıdığı özelliklerden kaynaklanmaktadır.

2.9.1. İnternet Müşterisinin Tanımı Öncelikle kimin internet müşterisi, kimin internet müşterisi olmadığı açıklamak daha kolay olacaktır: internet müşterisi, internette satın alma işlemi yapan kimsedir. Bu bakış açısından internet müşterisi satıcıyla ücretli olarak işlem yapan kimsedir. Böyle bir tarif internette araştırma yaparak, herhangi bir ürünü internet üzerinden satıcıdan (kredi kartıyla olabilir) satın alan kişilere odaklanmayı sağlıyor.

2.9.1. İnternet Müşterisinin Tanımı Şirketlerin web sayfalarının okuyucuları, Şirket maillerinin alıcıları, Gazetelerin online aboneleri, Direkt malın müşterisi(ör: yazılım ve grafiksel sanat), Dolaylı olarak malın müşterisi (ör: kitap ve cdler).

2.9.1. İnternet Müşterisinin Tanımı E-ticaret artık internet üzerinde yapılan ticari faaliyetler için biraz dar bir tanım hâline gelmiş bulunuyor. Alışveriş işleminin internet üzerinden gerçekleştirilen biçimi olan e-ticaret artık e-iş terimi ile tanımlanıyor. Şirketler sadakat sağlama aracı olarak markalarına güveniyorlar. Bu internet çağından önce sıklıkla kullanılan ve başarıya ulaşan bir model olarak geçerliydi. Fakat internet çağında marka sadakati sanıldığından daha azdır.

2.9.2 Elektronik Ticarette Müşteri Memnuniyetinin Sağlanması Aşağıda insanların online alışveriş alternatifini kullanmalarındaki sebeplerden bazıları sıralanmıştır: Süpermarketlerdeki kalabalıktan kaçınmak, Arabaya park yeri bulma sorunundan kaçınmak, Alınan eşyaların taşıma zahmetinden kaçınmak, Cumartesi sabahlarını alışverişle boşa harcamamak Online satışta harcamalarına limit koyabilmeleri,

2.9.3 Elektronik Ticarette Müşteri Çeşitleri Her işletmenin; yeni müşterileri, hâlihazırdaki müşterileri ve öncelikli müşterileri vardır. Pek çok şirket, ne yazık ki, bu müşteri gruplarına internette ayrı ayrı hitap etmenin önemini kavrayabilmiş değildir.

2.9.4 Elektronik Ticarette Müşterilerin Şirketlere Sağlayacakları Sınırsız Kaynaklar Müşterilerinizin onlara satacağınız ürünleri sizin için geliştirebileceklerini öne sürmek saçma görünebilir, ancak e-müşteriler tam olarak böyle bir uygulamadan büyük mutluluk duyarlar. Hatta para ödedikleri sitelere bile katkıda bulunmaya hazırdırlar. Yüzlerce insan, hepsi e-müşteri, tek bir bilgisayar programını test ederek, yanlışları düzelterek, diğerleri daha da ileri götürsün diye geri yollayarak sık sık katkıda bulunurlar.

2.9.5 İnternet Reklamcılığı 2.9.5.1 İnternet Reklamcılığı Nedir? Reklam sözcüğü, Latince clamare (çağırmak) fiilinden gelmektedir. Bu anlamıyla reklam batı dillerinde avcıları av avlarken avlarını cezbetmek, çağırmak için kullandıkları hileleri, yolları, yöntemleri, ifade temek için kullanılmıştır. Online pazarlama, İnteraktif reklam, İnternet reklamcılığı.

2.9.5.2 İnternet Reklamcılığının Tarihçesi İnternetin 80’li yıllarda toplumun kullanımına ilk açıldığı dönemlerde, tam bir reklam aracı olarak kullanılması pek de ana hedef değildi. Başlangıçta sadece dolaylı tanıtımların hâkimiyeti vardı ve web sayfalarının ziyaretçilerine, oluşturuluş amaçlarına hizmet eden bilgiler sunuyorlar, bu arada da belli bir tanıtım görevini de paralel olarak yürütüyorlardı.

2.9.5.3 İnternette Reklam Uygulama Şekilleri İnternetin başlangıcından itibaren ortaya çıkan ilk reklam türü olması açısından Banner reklamlar web reklamcılığında çok önemli bir yere sahiptir. Bu gün bile İnternette defa reklam veren şirketlerin çoğu, alternatif reklam arayışına girmeden Banner reklamı tercih etmekteler. Banner(Manşet, Büyük başlık) reklam ve tanıtım amaçlı hazırlanan, Web siteleri ile gazetelerde başlık ya da alt kısmında yer alabilecek ölçülerde ya da afiş olarak, tasarlanmış kurumsal iletişim öğesidir. Logo ile bütünleşik halde kullanılır.

2.9.5.3 İnternette Reklam Uygulama Şekilleri Affiliate Online satış yapan büyük mağazaların, küçük site operatörlerinin işlettiği sitelerin ya da kişiye özel sayfalara linkler koyarak satış yapmaları. Innersitial ve Supersitial “Innersitial” veya “Supersitial”lar ise kullanıcının sayfalar ya da siteler arsında geçiş yaparken karşısına çıkan tam sayfa reklamlardır. İçerik Sponsorlukları Sponsorluk afişleri, kullanıcının karşısına bir başka mini web sayfasını çıkartmak amaçlı tasarlanır.

2.9.6 İnternet Reklamcılığında Tasarım Sorunları İnternet reklamcılığı tüm geleneksel reklam yöntemlerinin özelliklerini yapısında barındırdığı gibi, bunun yanında yapılan reklamın başarıya ulaşıp ulaşmadığının ölçümlenebilmesi ve hedef kitle ile bire bir iletişim kurabilmesi özelliklerine de sahiptir. Ayrıca Morgan Stanley’nin 2004 yılında yaptığı bir araştırmaya göre; diğer medya araçları ile karşılaştırıldığında 50 milyon kullanıcıya ulaşma süresi radyonun 38 yıl, televizyonun 13 yıl, internetin 5 yıl olması, internetin hedef kitleye ulaşmadaki hızını da göstermektedir.

2.9.6.1 Banner Reklamlar En çok kullanılan banner şekli, 468x60 (tam banner) veya 234x60 (yarım banner) piksel boyutunda sayfanın üstüne yerleştirilen biçimidir. Bannerların boyutları, dosya büyüklükleri ve yaklaşık yüklenme süreleri İnternet Reklam Bürosu (IAB - Internet Advertising Bureau) tarafından belirlenen standartlar çerçevesinde saptanır

2.9.6.2 Banner Reklamlarda Tasarım Banner tasarımında bilgiler, belli bir görsel hiyerarşi içinde organize edilmeli ve kullanıcının bu bilgilere önem sırasına göre ulaşması sağlanmalıdır. Bir banner içinde, renkler ve yazı grupları yarattıkları kontrastlıklar ve büyüklükler sayesinde, öncelik ve sonralıklar belirlenerek, gereken noktalara ilgi çekilmelidir.

2.9.6.2.1 Tipografi “Tipografi, yazının mantık sınırlarını zorlamasını sağlar, dikkati diri tutar, insan ruhunu okşar, heyecan verir. Bu nedenle tasarımcının sloganı; kolay kullanımı ve algılanırlığı ile “basit”, verimli ve yararlı bilgileriyle “etkin”, tüm sorulara vereceği yanıtlarla ve yaratacağı heyecanla “derin” olmalıdır”

2.9.6.2.2 Renk Bir tasarım ögesi olarak renk, görsel hiyerarşiyi organize etmek aşamasında önemli bir etmendir. Renk; çizimleri, tipografiyi görünür hâle getirebileceği gibi, etkisiyle onların önüne de geçebilmektedir.

2.9.6.2.3 Animasyon Hareket eden, yer, biçim ve renk değiştiren nesneler her zaman canlıların ilgisini çekmiştir. Bu bakımdan bannerlarda kullanılacak animasyonun dikkat çekmedeki başarısı tartışılmazdır. Kelimelerin yetersiz kaldığı durumlarda, mesajı animasyon ile vermek kolaylıkla mümkündür.

2.9.6.3 Etkili Banner Tasarımı Tasarlamaya başlamadan önce; bannerın ne amaçla yapılacağı, hangi profildeki kullanıcıların hedeflendiği, bannerda öne çıkacak ögelerin neler olacağının belirlenmesi gerekir. Bannerın amacı; kimi zaman adı hiç duyulmamış bir firmanın web ortamında bilinirliğini sağlamak olabileceği gibi, bilinen bir marka ya da ürünü hatırlatmak da olabilir.

2.9.6.3 Etkili Banner Tasarımı Tüm bu bilgiler ışığında doğru, etkili ve çarpıcı bir banner tasarımında şu hususlara dikkat edilmelidir: Bannerları, olabildiğince küçük ve hızlı yüklenebilecek şekilde tasarlamak önemlidir. Çok fazla metin kullanımı algıyı zorlaştırır ve mesajın kolay iletimini engeller, bunun yerine sade ve etkin tasarlanmış, görsel iletişim gücü yüksek bannerlar tasarlanmalıdır. “Tıklama kutuları, düğmeler” gibi ara yüz kontrol tuşları daha fazla click through (tıklama) alırlar. Bannerda kullanılan yazıların dikkatli seçilmesi gerekir. Tasarım alanı içinde kullanılabilecek en büyük punto ile metinler yazılmalı, en okunaklı font kullanılmalıdır.

2.9.6.3 Etkili Banner Tasarımı Tipografi kullanımında, görüntü ve yazı ögelerinin hem içerik hem de biçimsel olarak birbirini tamamlaması, bütünlüğü sağlayabilecek şekilde kullanılması gerekir. Banner tasarımında renk kullanımı, tanımlayıcılığı, ayırt ediciliği, yön göstericiliği ve vurgulayıcılığı ile en önemli tasarım ögelerinden biridir. Kalabalık ve dokulu zeminler yazının okunurluğunu azaltır. Dokulu bir zemin kullanımında gerekli kontrastlık yaratılarak yazının okunması sağlanmalıdır.

KAYNAK Gazanfer Erbaşlar, Şükrü Dokur, Elektronik Ticaret E-Ticaret