HAKLARIMIZ VAR İnsanların temel hak ve özgürlüklerini elde etmek için verdikleri mücadelenin demokratik yönetim anlayışını ortaya çıkardığını biliyorsunuz. Bu temel hak ve özgürlükler; anayasalar, sözleşmeler ve çeşitli bildirgelerle yasal güvence altına alınmıştır

Anayasa'da da Yer Alan Temel Haklar • Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı. • Zorla çalıştırma yasağı. • Kişinin hürriyeti ve güvenliği. • Özel hayatın gizliliği ve korunması. • Yerleşme ve seyahat hürriyeti. • Din ve vicdan hürriyeti. • Düşünce ve kanaat hürriyeti. • Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti. • Bilim ve sanat hürriyeti . • Toplantı hak ve hürriyetleri. • Mülkiyet hakkı.

Demokrasilerde Temel Haklar ve Özgürlükler Özgürlükler:İnsanın, önünde bulunan türlü seçeneklerden birini, dış etkiler olmaksızın kendiliğinden seçmesi durumudur. Özgürlük kavramı tarih boyunca birçok düşünür tarafından farklı şekillerde tanımlanmıştır. Özgürlüğün çok boyutlu olması bunun en büyük nedenidir.

Demokrasilerde Temel Haklar ve Özgürlükler Hak:Hukuk düzenince tanınmış, sınırı, konusu, kullanma biçimi ve koşulları gösterilmiş, yararlanılması toplumca sağlanmış yetkilerdir. İnsan Hakları: İnsanın doğuştan sahip olduğu ve insanca yaşayabilmesini öngören haklardır insanın değerini korumaya yönelik bu haklar, insanların başka haklardan da yararlanabilmesi sağlar. Bu haklar , kişiye bağlı haklar, sosyal ve ekonomik haklar, siyasi haklar olmak üzere üç grupta toplanabilir.

Bütün İnsanların HaklarI Vardır Biz çocuğuz ve haklarımız var

Kişiye Bağlı Haklar Kişi dokunulmazlığı:En temel haktır. İnsan olmanın temeli yaşama hakkıdır ve bu hak hiçbir şekilde ortadan kaldırılamaz. Özel hayatın gizliliği: Her insanın kendine ait özel eşyaları ve sırları vardır. Yasal bir neden olmadan kişinin bu eşyaları aranamaz, evine girilemez, mektupları okunamaz, telefonları dinlenemez,sırları açıklanamaz.

Örnek soru Cevap1: 1) Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi. İlk defa çok partili hayata geçilmesi Cumhuriyet in ilan edilmesi. Saltanatın kaldırılması. Yeni Türk devletinde demokrasi alanında meydana gelen yukarıdaki gelişimlerden hangisi daha sonra gerçekleşmiştir ? Cevap1: 1) Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi.

Kişiye Bağlı Haklar Düşünce özgürlüğü: her insanın, başkalarının yaşamını tehdit etmediği sürece serbestçe düşünmesi ve düşüncelerini açıklamasıdır. Din ve vicdan özgürlülüğü:Herkesin istediği dine inanması ve inanması ve inancının gereklerini yerine getirebilmesidir.

Kişiye Bağlı Haklar Mülkiyet ve miras hakkı:Herkesin sahibi olduğu mal ve mülkünü dilediği kullanabilmesi satabilmesi ve istediği kişiye miras bırakabilmesidir. Hak arama özgürlüğü : Her vatandaşın haklarını korumak için yasal yollarla başvurabilmesidir.Bu konuda mahkemeler görevlidir.Mahkeme önünde herkes davacı veya davalı olarak iddia ve savunma hakkına sahiptir.

Örnek soru Soru 2: İnsanların en temel hakkı nedir ? Cevap 2: Yaşama hakkı.

Sosyal-Ekonomik Haklar ve Özgürlükler Eğitim Hakkı:Her insan istek ve yeteneklerine uygun okullarda eğitim alma hakkına sahiptir.Bizim ülkemizde ilköğretim zorunludur ve devlet okullarında ücretsizdir. Sağlık Hakkı:Devlet, vatandaşların sağlığını korumak için gerekli sağlık kuruluşlarını yapmak,sağlık elemanlarını yetiştirmek zorundadır.

Sosyal-Ekonomik Haklar ve Özgürlükler Sosyal Güvenlik Hakkı:Devlet, hastalık yaşlılık,sakatlık gibi durumlarda vatandaşların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli önlemleri alır. Çalışma hakkı: İş bulma, yani istihdam hakkını ,yaşa ,cinsiyete ve güce

Sosyal-Ekonomik Haklar ve Özgürlükler Sendika kurma hakkı: Çalışanlar ve işverenler, önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten çekilme haklarına sahiptir. Adaletli ücret alma hakkı: Ücret, emeğin karşılığıdır. devlet., çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır. Devlet bu nedenle ‘asgari ücret’ uygulaması yapar.

Sosyal-Ekonomik Haklar ve Özgürlükler Sağlıklı bir konut ve çevrede yaşama hakkı: Herkes sağlıklı bir konut ve çevrede yaşama hakkına sahiptir. Tüketicilerin korunması hakkı: Devlet ,tüketiciye bozuk,pahalı ya da kalitesiz mal satılmasını , değişik şekillerde tüketicinin aldatılmasını önlemeye yönelik tedbirleri alır.

Siyasal Haklar ve Özgürlükler Vatandaşların ülke yönetimine katılmasını sağlayan haklardır. Siyasi haklar demokratik ülkelerdeki en önemli haklardandır. Seçme ve seçilme hakkı: Bu hak, vatandaşların ülke yönetimine katılmalarını sağlar.Herkes ülke yönetimine katılmak için seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Bu amaçla siyasi parti kurulabilir ve siyasi partilere üye olabilir. Yasalarımıza göre, 18 yaşını doldurmuş olan her Türk vatandaşı seçme hakkına sahiptir.

Anahtar BİLGİ Anayasamıza göre , seçmen yaşı 18 ; muhtar,belediye başkanı ve milletvekili seçilme yaşı 25; cumhurbaşkanı seçilme yaşı ise 40’tır.

Siyasal Haklar ve Özgürlükler Toplantı ve gösteri hakkı: Kişilerin toplu olarak herhangi bir konuda düşüncelerini halka açıklamak için toplantı düzenlemesi veya gösteri yürüyüşü yapabilmesidir. Vatandaşlık hakkı: Anayasamıza göre Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes vatandaştır.

Temel Hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması Temel hak ve özgürlükleri korumak devletin asıl görevidir. Yasama organı, demokratik ilke ve kurumların yerleştiği bir toplumda keyfi bir biçimde temel hak ve özgürlüklerin sınırlayamaz. Ancak bazı durumlarda devlet temel hak ve özgürlükleri sınırlayabilir. Hakların sınırlandırılması ancak yasa ile yapılabilir. Bu özel durumların başlıcaları; Salgın hastalıklar ve doğal afetler. Kamu güvenliğini tehdit eden savaş, isyan ve terör hareketleri. Seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edilmesi.

Adalet

Örnek soru Y 1.Polis veya jandarma bir mekanı elinde belge olmadan istedikleri gibi arayabilir. 2. Polise yakalanan bir insan sorulan her soruya cevap vermek zorundadır. 3.İnsan haklarına aykırı gördüğümüz uygulamaları protesto edebiliriz. 4.Haklarını bilen insanlar daha etkin sosyal katılım gösterirler. Y D D

Örnek soru Soru3: Vatandaşlara hukuki güvence sağlayan devlet hangisidir ? Cevap3: Hukuk Devleti.

Kaynakça Erkan D. , Recep U. , Ali B. , Yunus O. Fatih Ç. , Bülent Ö. , Mehmet A. , Hakan Ö. , Murat E. , Ali Ö. , Beytullah K. , Abdurrahman A. , Bayram A. , Seyit Mennan A. , Metin Ç. 6. sınıf sosyal bilgiler kazanım merkezli eğitim seti İstanbul Coşku Yayınları

hazırlayanlar YILDIZ KIZLAR Gizem AKINCI 527 Gözde KILINÇ 528 Meryem AKINCI 115 Zehra DOĞAN 555 6/A Sınıfı