Edeb Prof. Dr. Şadi Eren
Edeb - Âdâb -Âdâb-ı muaşeret -Tamamen ser-azad olamayız, keyfe ma yeşa hareket edemeyiz
Gezdim Halep ile Şamı, eyledim ilmi talep, Meğer ilim bir hiç imiş, illâ edep illâ edep.
Kur’an-ı Hakîm, edebin menbaıdır وَاِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا “Uygunsuz bir şeye rastladıkları zaman güzellikle geçip giderler.” (Furkan, 72)
Kur’an’ın edebiyle edeblenmeyen, zamanın sillesiyle te’dib olunur
Hz. Peygamber, mücessem edeptir Habib-i edib اَدَّبَنِى رَبِّى فَاَحْسَنَ تَاْدِيبِى «Rabbim bana edebi güzel bir surette ihsan etmiş, edeblendirmiş.» Edebin enva’ını, Cenab-ı Hak habibinde cem’etmiştir.
Sünnet-i Seniyede edebtir Sünnet-i Seniyede edebtir. Hiçbir mes’elesi yoktur ki, altında bir nur, bir edeb bulunmasın! Yemek İçmek Yatmak
Allaha karşı edeb Allahın huzurunda başkalarına bakmak, meded aramak o huzurun edebine muhalif (Hz. İbrahim örneği) Namazda edeb: Huşu
Tesettür, hem kadın hem de erkek için edebin bir nev’idir
Peygambere karşı edeb
Tarikat Âdâbı
Şeyhe karşı edeb
Büyüklere karşı edeb Hocaya Anne – babaya Makam sahiplerine
Konuşma âdâbı Her azanın kendine göre edebi olur. Mesela argo, edebe muhaliftir.
Hürriyetin âdâbı (Gece vakti müzik setini yüksek perdeden açmak)
Siyaset adabı
Edeb – edebiyat ilişkisi «Edipler edepli olmalı; hem de edeb-i İslâmiye ile müteeddib olmalı.»
بِى اَدَبْ مَحْرُومْ بَاشَدْ اَزْ لُطْفِ رَبْ Edepsiz kişi Allah’ın lütfundan mahrum olur.