Hypogonadotropik hypogonadism Prof. Dr. Suha Sönmez Hypogonadotropik hypogonadism

Tanım Hypogonadism testis veya overlerin az ya da hiç sex hormonu salgılayamaması durumudur. Hypogonadotropik hypogonadism (HH) ise hipofiz veya hipotalamusa ait bir sorun nedeniyle oluşan hipogonadismdir.

Sebepler HH de over ve testisleri uyaran FSH ve LH salgılanmamaktadır. Normalde, hypothalamus gonadotropin-releasing hormone (GnRH) salgılar. Bu hormon hipofiz bezini uyararak FSH ve LH salgılanmasına yol açar.  FSH ve LH over ve testislere etki ederek pubertede normal sexuel gelişimi sağlayacak olan hormonları salgılatır. Bu zincirin herhangi bir halkasında bir bozukluk olursa sex hormonları salgılanamaz ve normal sexuel olgunluğa ulaşılamaz.

Sebepler Cerrahi, travma, tümörler, infeksiyonlar, radyasyon nedeniyle hipotalamus ya da hipofizin zarar görmesi Genetik defektler Yüksek doz ve uzun süreli opioid veya steroid ilaç kullanımı Kallmann sendromu (kalıtsal HH + anosmi)

Kallmann sendromu Kallmann sendromu IHH anosmia, neurologik bulgular, midfasial defektler, renal agenezis

IHH nın kalıtım paterni değişiklikler gösterebilir ve X-linked resessive, autosomal recessive, autosomal dominant, ve sporadik formlar içerebilir hypothalamus veya hipofizdeki genlerde mutasyonlar olabilir, bunlar KAL1,KAL2, LEP, LEPR, GNRHR, NR0B1, PCSKI, GPR54 KISS1, IHH olgularının yaklaşık 10%–20% sinde görülür.

prevalens IHH hypogonadism olguları içinde çok görülse de genel populasyonda erkeklerde 10,000 de 1 ve kadınlarda 50,000 de 1 görülür.

Semptomlar Kızlarda göğüs gelişimi görülmez ve menstruasyon olmaz Erkeklerde, testis ve penis normal büyüklüğüne ulaşmaz, ses kalınlaşması olmaz ve sakal çıkmaz. Anosmia Puberte ya gecikir veya inkomplet olur. Bazı olgularda boy kısalığı olur.

Tanı FSH, LH, TSH GnRH stimulasyon testi MRI (hipofiz/hypothalamus) Genetik testler

Tedavi Tedavi altta yatan soruna göre yapılır: Erkeklerde testosteron enjeksiyonları Yavaş salınımlı testosteron skin patch Testosteron jelleri Kızlarda Estrogen ve progesterone içeren haplar GnRH enjeksiyonları

Prognoz Doğru hormon tedavisi ile puberte başlatılabilir ve fertilite sağlanabilir. Eğer hastalık puberteden sonra veya erişkin dönemde ortaya çıkarsa semptomlar yine hormon tedavisi ile kaybolacaktır.

Ne zaman doktora başvurmalı? Puberte gecikmişse Adet düzensizliği başgöstermişse Pubik kıllanma olmamışsa veya sonradan kıllar kaybolmuşsa Erkeklerde kas kitlesi azalıyorsa

Komplikasyonlar pubertede gecikme Erken menopoz Infertilite Kemik mineral dansitesinde azalma Pubertenin gecikmesine bağlı psikolojik sorunlar Düşük libidoya bağlı cinsel sorunlar

Ovulasyon İndüksiyonu Case report Daily low dose recombinant hCG and low dose recombinant FSH: A novel treatment for hypogonadotropic hypogonadism. Kathy M. Doody,Anna C. Nackley, Kevin J. Doody. Ctr for Assisted Reproduction, Bedford, TX. Wednesday, October 16, 2002 Fert stert

recombinant FSH 75 IU /gün ve microdose rec hCG 2.5 mc /gün 6.gün estradiol 58 pg/ml. 11. gün follicle 17 mm , estradiol of 146 pg/ml. Ovulasyon için 250 mcg rec hCG. 36 saat sonra IUI. Progesterone .

Sonuç 12 gün sonra bhCG 74 mIU/ml. 6. haftada TVS de 6 hft 3 gün gebelik hypogonadotropic hastalarda çok düşük doz recombinant hCG ile recombinant FSH ovulation induction için kullanılabilir.

İlk 7 gün 75 IU, sonraki 7 gün 150 IU, ve son 7 gün de 225 IU . serum E2 #1,100 pmol/L ve/veya bir veya daha fazla follikül 14 mm olduğunda tedavi kesildi ve bireyler 3 hafta boyunca izlendi.

Sonuç serum FSH , recombinant FSH dozuna bağlı olarak artış gösterdi. Her iki hasta da folliküler gelişim 17 mm olduğu halde serum E2 konsantrasyonları sadece 76.7 and 139.5 pmol/L, oldu.

hypogonadotropik hypogonadism hastası bu iki kadında yapılan çalışma «the two-cell theory» ile uyumlu olarak göstermiştir ki tek başına FSH sadece folliküler gelişimi uyarır, E2 seviyelerinin düşük olması ise LH gerekliliğini göstermektedir.

Material ve Method 18 - 40 yaş arası 40 HH hastası çalışmaya dahil edilmiş, Bu hastalar randomize olarak r-hLH, 0, 25, 75 veya 225 IU /gün almışlar buna fix doz r-hFSH, 150 IU/gün eklenmiş. USG ile folliküler gelişim takip edilmiş

Sonuç HH hastalarında r-LH nın r-FSH ile birlikte kullanımı folliküler gelişim üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fayda sağlamamıştır.

Bu hastada çapı 17 mm olan 3 follikül lde edilmiş, endometrial kalınlık 8 olarak bulunmuştur Sonradan düşükle sonuçlanan bir klinik gebelik elde edilmiştir.

Sonuç Kallmann sendromlu hastalarda , highly purified FSH, pulsatile GnRH veya menopausal gonadotropinlere bir alternatif olabilir. Fertil Sterilt 2000;73:284–6.