Klinik Belirtilerle Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi

Beslenme Yetersizliğinin Gelişmesi Aşama Yetersizlik Saptama Yöntemi 1 Diyetsel yetersizlik Besin tüketim araştırması (besin alımının saptanması) 2 Vücut dokularında azalmış düzey Biyokimyasal 3 Vücut sıvılarında azalmış düzey 4 Dokularda fonksiyonel bozukluk Antropometrik/Biyokimyasal 5 Besin ögesine bağlı enzim yetersizliği 6 Fonksiyonel değişiklik Davranış/Fizyolojik (biyofizik) 7 Klinik belirtiler Klinik 8 Anatomik belirtiler

Kardiyovasküler sistem Gastrointestinal sistem Sinir sistemi Klinik belirtilerin saptanması için bireyin fiziki muayenesinin yapılması ve tıbbi hikayesinin öğrenilmesi gerekir. Saçlar Yüz Gözler Dudaklar Dil Dişler Dişeti Beze Deri Tırnaklar Subkutan doku Kas-iskelet sistemi Kardiyovasküler sistem Gastrointestinal sistem Sinir sistemi

Saç, deri ve ağızda epitel dokuda hızlı bir hücre değişimi olduğu için yetersizliğe duyarlıdır. Diyare ve anoreksi gibi gastrointestinal sisteme ilişkin semptomlar, çiğneme, yutma ile ilgili değişiklikler öğrenilmelidir.

Klinik belirtiler ile besin ögeleri yetersizliğini tam olarak belirlemek mümkün olmayabilir. Bu nedenle beslenme öyküsü ve biyokimyasal testlerin de birlikte kullanılması gerekebilir. Klinik belirtiler genellikle birden fazla besin ögesi yetersizliğine bağlı olarak görülür. Klinik belirtilerin ortaya çıkışının genellikle beslenme yetersizliğinin son aşaması olduğu unutulmamalıdır.

Beslenmeye Bağlı Görülen Klinik Belirtiler

Saçlar Doğal parlaklık azalır Belirti Sorumlu (Yetersiz) Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Donuk, cansız ve kuru Kuvaşiorkor ve Marasmus ± İnce ve seyrek Pigmentasyon kaybı Bayrak saç Kolay yolunur (ağrısız)

Yüz Belirti Sorumlu (Yetersiz) Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Nazolabial sebore Riboflavin Ay dede yüz (şiş yüz) Kuvaşiorkor (protein) İhtiyar adam yüz Marasmus Solukluk Anemi (Demir)

GÖZLER Belirti Sorumlu (Yetersiz) Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Konjuktiva solukluğu Anemi (demir) Bitot lekesi A vitamini Konjuktivada kserozis Korneada kserozis Keratomalasi Gözkapağı köşelerinde kızarıklık ve çatlak Korneal vaskülarizasyon Riboflavin ve pridoksin Riboflavin

GÖZLER (devam) Belirti Görülen Sorun Korneada arkus Hiperlipidemi Ksantelazma

Dudaklar Belirti Sorumlu (Yetersiz) Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Angular stomatit Angular skar Riboflavin Keylozis

Dil Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Magenta dil Riboflavin Papilla atrofisi veya hipertrofi Folik asit Niasin B12 Glossit B12 vitamini Coğrafik dil Demir Kırmızı ve çiğ et görünümü Niasin, B12

Diş Diş eti Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Çürük Yetersiz flor, Ca Minesi sarı-kahverengi Florozis (flor ) Diş eti Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Süngerimsi kanayan dişeti (skorbüt) C vitamini Dişeti çekilmesi (skorbüt)

Deri Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Kserozis A vitamini Folliküler hiperkeratozis Peteşi C vitamini Pellegra dermatozu Niasin Aşırı morluklar K vitamini Dermatoz Kuvaşiorkor Skrotal, vulval dermatoz Riboflavin Ksantoma Avuç içi solukluk Hiperlipidemi Demir

Tırnak Belirti Yetersiz Besin Ögesi Koilonişia (kaşık tırnak) Demir Kolay kırılan, çizgili tırnak

Subkutan doku Belirti Görülen Sorun Ödem Kuvaşiorkor Yetersiz yağ Açlık, marasmus Aşırı yağ Şişmanlık

Kas ve iskelet sistemi Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Kas kaybı Açlık, marasmus (enerji) Kraniotabes D vitamini Frontal ve parietal şişlik Epifiz genişlemesi Kapanmamış anterior fontanel Tokmak diz, eğri bacaklar Toraksta rozary Toraks deformiteleri Kas-iskelet kanamaları C vitamini Yaşlılarda kırıklar D vitamini (osteoporoz) Baldır kasında yumuşama Tiamin

Kardiyovasküler sistem Belirti Sorumlu Besin Ögesi (ya da Görülen Sorun) Kardiyak büyüme Tiamin (beriberi) Taşikardi Sodyum Kan basıncı yüksekliği Gastrointestinal sistem Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Hepato-splenomegali Kuvaşiorkor (protein)

Sinir sistemi Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun Psikomotor değişiklikler Kuvaşiorkor Mental konfüzyon Tiamin Duyu kaybı Motor zayıflık Vibrasyon kaybı Ayak bileği ve dizlerde refleks azlığı El ve ayakta yanma,titreme Demans Niasin, B12 vitamini Nöral Tüp Defektleri Folat (folik asit)