SAĞLIK HİZMETLERİNDE İŞ ZEKÂSI VE VERİ GÜVENLİĞİ Kamu Hastane Birliği İş Zekâsı Uygulaması
1. Giriş – Geleneksel Yöntemler Gündem 1. Giriş – İş Zekası 1. Giriş – KHB İş Zekâsı 1. Giriş – Geleneksel Yöntemler 2. Yöntemler/Mimari 3. Çözüm ve Bulgular 4. İleri Çalışmalar ve Öneriler Soru&Cevap
“Yönetim Bilgi Sistemi ” “Karar Destek Sistemi ” 1. Giriş - İş Zekâsı “Yönetim Bilgi Sistemi ” “Karar Destek Sistemi ” isimleriyle de adlandırılır. “Verinin Bilgiye dönüştürülmesidir.” “İş zekâsı” bir kurumun , işletmenin mevcut durumu analiz etmek ,performansını ölçeklendirmek , artırmak , ileriye dönük stratejik kararlar alabilmek , kaynaklarını daha doğru kullanmak gibi amaçlarla ... ham verilerini analiz edip bilgiye dönüştürülmesidir. Veri bilginin ham, işlenmemiş hali Bilgi verinin işlenmiş şeklidir Verinin bilgiye analiz edilerek dönüştürülmesidir . Kilitli kalmış bilginin anahtarıdır .
1. Giriş - İş Zekâsı Hayatın pek çok alanında olduğu gibi hastaneler için de bilgi sistemleri vazgeçilmez unsurlardan biridir. Sağlık hizmetlerinde ; mevcut durumu analiz etmek, performansı ölçeklendirmek, ileriye dönük stratejik kararlar alabilmek, kaynakları daha doğru kullanmak finansal fayda elde etmek verimi ve kaliteyi artırmak için kayıt altına alınan verinin anlamlı hale getirilmesi ve uygun yöntemlerle yetkili kişilere sunulmasında İş zekası Sistemleri kullanılır.
1. Giriş – KHB İş Zekâsı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı olup,il genelinde Kamu Hastane Birliği (KHB) altında birleştirilen hastanelerden gerekli verilerin toplanarak bu verilerin bilgiye dönüşmesini sağlayan sistemlere ihtiyaç duyulmuştur. Bu sistem; Geniş hacimli verilerin anlamlandırılamaması Verilerin dağınık ortamlarda tutulması Verilerin farklı platformlarda tutulması Verilere hızlı erişememe Son kullanıcının gereksiz verilere erişmesi Veri paylaşmada güvenlik riski Tüm ortamlara hızlı bilgi paylaşımı gibi sorunlarla çözüm bulmakla birlikte, WEB ortamından ortak erişim Mobil cihazlardan erişim sağlayabilme gibi taleplere de cevap verebilmektedir.
1. Giriş – Geleneksel Yöntemler Geleneksel yöntemlerde ; hastanelerin görüntü oluşturmasını istenmesi hastanenin canlı veri tabanı (OLTP) üzerinden raporlama yapılması HBYS sistemi içerisinde istatistik raporlarının geliştirilmesi gibi yöntemler izlenmektedir Bu yöntemlerde, sorgunun canlı sistem üzerinden çalıştırılması HBYS veri tabanı performansını olumsuz yönde etkilemekte KHB’ye bağlı hastanelerin verisi tek ekranda karşılaştırmalı olarak izlenememekte ihtiyaç duyulan analizin hızlı bir şekilde raporlanması ihtiyacına da cevap verilememektedir. Kamu kurumlarında İş Zekasına neden ihtiyaç duyuluyor ? (The Economist Dergisinin araştıması) Faklı kaynaklarda tutulan veriler : Hastane ve poliklinik verileri bölge bazlı tutulabilir, farklı uygulama yazılımları Olabilir ve bu uygulamaların verileri farklı platformlarda tutulabilir (oracle , sql server ,my-sql, excell , txt , xml , ...) Ve bunlardan ortak bir analiz istenebilir. Ör:Bakanlıktan alınan excel ortamındaki verinin birleştirilip ortak bir analizin yapılması istemi, farklı veritabanlarında verilerin tutulması , İBB – 80 dış Müdürlük , 30 Modül Veri hacminin büyük olması , canlı sistem esnasında analiz yapılmak istenmesi , istenecek her analiz için database sorgusu tekrar yazılarak çalıştırılması , bu işlemler içi ek bir iş , zaman ve maaliyet getirmesi. İş zekası ile teknik yöntemlerle aşılabiliyor , veri ambarı , partitioning , paralelizasyon , batch-sql , ... Kullanıcının raporunda gereksiz olan fakat farklı kullanıcı için anlamlı verilerin bulunması . Veri içeriğine göre raporların kısıtlanarak tekrar hazırlanması gerekiyor , yetkisi olmayan kişilerin verleri görmemesi için, ek süre, iş ve maaliyet. Oluşturulan raporların paylaşımında ek güvenlik . Veri kalietsinin düşük olması , oluşacak analizlerle açıkça ortaya çıkacaktır. Veri kalitesi artırılması. Text içerikli uzun raporların okunması ve anlamlandırılma zorluğu. Tüm ortamlara bilginin kolayca paylaştırılamaması ve takip edilmesi.(portal , mobil ,e-mail ,fax,printer,...) Analiz işlemlerinin kullanıcıya ek bir kurulum yapılmadan web ortamından erişip analiz yapabiliyor olması
2. Yöntemler/Mimari
2. Yöntemler/Mimari
2. Yöntemler/Mimari
Model (Symantec) Katmanı 2. Yöntemler/Mimari Sunum Katmanı Son kullanıcının görmesi gerekli olan kısım Model (Symantec) Katmanı Mantıksal analitik katman, Verinin Modellenmesi (Metadata verisi) Fiziksel Katman Tüm Veri Kaynaklarının Tanımlanması
3. Çözüm ve Bulgular Veri ambarı sayesinde KHB’ler bünyesindeki hastanelerin verilerine doğrudan erişebilmektedir Hastane otomasyonlarındaki performans kaybının önüne geçilmesini sağlamıştır KHB’lerin veriye anlık erişimi kolaylaşmıştır Yetkilendirmeler ile gereksiz veriye erişim engellenmiştir Yöneticiler, hastanelerden almak istedikleri bilgiye tek ekrandan ulaşabilmektedir hiyerarşik yapılar sayesinde genelden özele doğru raporlama yapabilmektedir sürükle bırak ile herhangi bir teknik bilgi ihtiyacı olmadan kendi raporlarını hazırlayabilmektedir Yöneticiler,kişisel bilgisayar, dizüstü bilgisayar, tablet, telefon gibi cihazlardan yetkileri dahilinde sisteme erişim sağlayabilmektedir Kamu kurumlarında İş Zekasına neden ihtiyaç duyuluyor ? (The Economist Dergisinin araştıması) Faklı kaynaklarda tutulan veriler : Hastane ve poliklinik verileri bölge bazlı tutulabilir, farklı uygulama yazılımları Olabilir ve bu uygulamaların verileri farklı platformlarda tutulabilir (oracle , sql server ,my-sql, excell , txt , xml , ...) Ve bunlardan ortak bir analiz istenebilir. Ör:Bakanlıktan alınan excel ortamındaki verinin birleştirilip ortak bir analizin yapılması istemi, farklı veritabanlarında verilerin tutulması , İBB – 80 dış Müdürlük , 30 Modül Veri hacminin büyük olması , canlı sistem esnasında analiz yapılmak istenmesi , istenecek her analiz için database sorgusu tekrar yazılarak çalıştırılması , bu işlemler içi ek bir iş , zaman ve maaliyet getirmesi. İş zekası ile teknik yöntemlerle aşılabiliyor , veri ambarı , partitioning , paralelizasyon , batch-sql , ... Kullanıcının raporunda gereksiz olan fakat farklı kullanıcı için anlamlı verilerin bulunması . Veri içeriğine göre raporların kısıtlanarak tekrar hazırlanması gerekiyor , yetkisi olmayan kişilerin verleri görmemesi için, ek süre, iş ve maaliyet. Oluşturulan raporların paylaşımında ek güvenlik . Veri kalietsinin düşük olması , oluşacak analizlerle açıkça ortaya çıkacaktır. Veri kalitesi artırılması. Text içerikli uzun raporların okunması ve anlamlandırılma zorluğu. Tüm ortamlara bilginin kolayca paylaştırılamaması ve takip edilmesi.(portal , mobil ,e-mail ,fax,printer,...) Analiz işlemlerinin kullanıcıya ek bir kurulum yapılmadan web ortamından erişip analiz yapabiliyor olması
4. İleri Çalışmalar ve Öneriler Geliştirilen uygulamada oluşturulan veri ambarı, gerek barındırdığı veri gerekse verinin modellemesinde kullanılan yöntemler sayesinde yapılacak bilimsel araştırmalar için oldukça etkin bir kaynak oluşturmaktadır. Özellikle klinik karar destek sistemleri geliştirilmesi noktasında araştırmacıların ihtiyaç duyduğu veriyi büyük oranda barındırmaktadır. Kamu Hastane Birlikleri, sağlık hizmetlerinde hasta memnuniyetini ön planda tutarak maliyeti düşürüp verimliliği arttıracak çözümlere ihtiyaç duymaktadır. Bu noktada, mali alanda kullanılacak ve kestirim metotlarını barındıran uygulamaların bu ihtiyaca cevap verebileceği düşünülmektedir. Uygulamanın barındırdığı veri ambarının bu metotların geliştirilmesi aşamasında oldukça etkin bir kaynak sağlayacağı düşünülmektedir. Kamu kurumlarında İş Zekasına neden ihtiyaç duyuluyor ? (The Economist Dergisinin araştıması) Faklı kaynaklarda tutulan veriler : Hastane ve poliklinik verileri bölge bazlı tutulabilir, farklı uygulama yazılımları Olabilir ve bu uygulamaların verileri farklı platformlarda tutulabilir (oracle , sql server ,my-sql, excell , txt , xml , ...) Ve bunlardan ortak bir analiz istenebilir. Ör:Bakanlıktan alınan excel ortamındaki verinin birleştirilip ortak bir analizin yapılması istemi, farklı veritabanlarında verilerin tutulması , İBB – 80 dış Müdürlük , 30 Modül Veri hacminin büyük olması , canlı sistem esnasında analiz yapılmak istenmesi , istenecek her analiz için database sorgusu tekrar yazılarak çalıştırılması , bu işlemler içi ek bir iş , zaman ve maaliyet getirmesi. İş zekası ile teknik yöntemlerle aşılabiliyor , veri ambarı , partitioning , paralelizasyon , batch-sql , ... Kullanıcının raporunda gereksiz olan fakat farklı kullanıcı için anlamlı verilerin bulunması . Veri içeriğine göre raporların kısıtlanarak tekrar hazırlanması gerekiyor , yetkisi olmayan kişilerin verleri görmemesi için, ek süre, iş ve maaliyet. Oluşturulan raporların paylaşımında ek güvenlik . Veri kalietsinin düşük olması , oluşacak analizlerle açıkça ortaya çıkacaktır. Veri kalitesi artırılması. Text içerikli uzun raporların okunması ve anlamlandırılma zorluğu. Tüm ortamlara bilginin kolayca paylaştırılamaması ve takip edilmesi.(portal , mobil ,e-mail ,fax,printer,...) Analiz işlemlerinin kullanıcıya ek bir kurulum yapılmadan web ortamından erişip analiz yapabiliyor olması
Ahsen ÇETİN İş Zekası Uzmanı http://www.akgunyazilim.com.tr aksen.cetin@akgunyazilim.com.tr
Soru&Cevap