Sivil Toplum Örgütlerine İlişkin Kanuni Düzenlemeler HANIMLAR YARDIMLAŞMA VE KÜLTÜR DERNEĞİ Sivil Toplum Örgütlerine İlişkin Kanuni Düzenlemeler Bu sunu PowerPoint'in yeni yeteneklerini gösterir ve en iyi Slayt Gösterisi'nde görüntülenebilir. Bu slaytlar, PowerPoint 2010'da oluşturacağınız sunular hakkında size iyi bir fikir vermek için tasarlanmışlardır! Daha fazla örnek şablon için Dosya sekmesini, sonra Yeni sekmesinde Örnek Şablonlar'ı tıklatın.

ANAYASA ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER MEDENİ YASA Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Avrupa Sosyal Şartı ANAYASA MEDENİ YASA YARDIM TOPLAMA VE YÜRÜYÜŞLERİ KANUNU DERNEKLER ve Vakıflar KANUNU YÖNETMELİK,GENELGE VE TEBLİĞLER

1 1)ANAYASA, STK İLE İLGİLİ NASIL DÜZENLEMELER YAPMIŞTIR? MADDE 13. – (değişik: 3.10.2001-4709/2 md.) temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz. Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması MADDE 14. – (değişik: 3.10.2001-4709/3 md.) anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz.

DERNEK KURMA HÜRRİYETİ MADDE 33 DERNEK KURMA HÜRRİYETİ MADDE 33. – - herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir. -hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlanamaz. -dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir. -dernekler, kanunun öngördüğü hallerde hâkim kararıyla kapatılabilir veya faaliyetten alıkonulabilir. Ancak, millî güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla bir merci, derneği faaliyetten men ile yetkilendirilebilir. bu merciin kararı, 24saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. hâkim, kararını 48saat içinde açıklar; aksi halde, bu idarî karar kendiliğinden yürürlükten kalkar. 1. fıkra hükmü, silahlı kuvvetler ve kolluk kuvvetleri mensuplarına ve görevlerinin gerektirdiği ölçüde devlet memurlarına kanunla sınırlamalar getirilmesine engel değildir.

DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA VE YAYMA HÜRRİYETİ MADDE 26. . herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar. -ancak bu hürriyetlerin kullanılması, millî güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği, cumhuriyetin temel nitelikleri ve devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünün korunması, suçların önlenmesi, suçluların cezalandırılması, devlet sırrı olarak usulünce belirtilmiş bilgilerin açıklanmaması, başkalarının şöhret veya haklarının, özel ve aile hayatlarının yahut kanunun öngördüğü meslek sırlarının korunması veya yargılama görevinin gereğine uygun olarak yerine getirilmesi amaçlarıyla sınırlanabilir.

2) ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER, STK İLE İLGİLİ NASIL DÜZENLEMELER YAPMIŞTIR? A)- AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ Madde 10 - İfade özgürlüğü 2 Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir almak ve vermek özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir. Kullanılması görev ve sorumluluk yükleyen bu özgürlükler, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması veya yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması için yasayla öngörülen bazı biçim koşullarına, sınırlamalara ve yaptırımlara bağlanabilir.

MADDE 11- DERNEK KURMA VE TOPLANTI ÖZGÜRLÜĞÜ Herkes asayişi bozmayan toplantılar yapmak, dernek kurmak, ayrıca çıkarlarını korumak için başkalarıyla birlikte sendikalar kurmak ve sendikalara katılmak haklarına sahiptir. Bu hakların kullanılması, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarıyla ve ancak yasayla sınırlanabilir. bu madde, bu hakların kullanılmasında silahlı kuvvetler, kolluk mensupları veya devletin idare mekanizmasında görevli olanlar hakkında meşru sınırlamalar konmasına engel değildir. ANAYASANIN 90. MADDESİ Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır.

B) Avrupa Sosyal Şartı Madde 5 -Örgütlenme hakkı Akit, taraflar, çalışanların ve çalıştıranların ekonomik ve sosyal çıkarlarını korumak için yerel, ulusal ve uluslararası örgütler kurma ve bu örgütlere üye olma özgürlünü sağlamak veya geliştirmek amacıyla ulusal mevzuatın bu özgürlüğü zedelemesini veya zedeleyici biçimde uygulanmasını önlemeyi taahhüt eder.

DERNEK NEDİR? Hukuka veya ahlâka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz. Madde 56- Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.

Dernek Kurma Hakkına Kimler Sahiptir? 3)-4721 SAYILI MEDENİ KANUN STK İLE İLGİLİ NASIL DÜZENLEMELER YAPMIŞTIR? Dernek Kurma Hakkına Kimler Sahiptir? DERNEKLER KANUNU MADENİ KANUN Madde 57- Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir. Mevzuatımızda dernek kurma amacına yönelik tek sınırlama, hukuka veya ahlaka aykırı amaçlarla dernek kurulamayacağı şeklindedir. Madde 3- Fiil ehliyetine sahip herkes (her gerçek veya tüzel kişi) önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir. Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar.

3)-4721 SAYILI MEDENİ KANUN, STK İLE İLGİLİ NASIL DÜZENLEMELER YAPMIŞTIR? On beş yaşını bitiren ayırt etme gücüne sahip küçükler; toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor, eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla yasal temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler.

KURULMASI YASAK OLAN DERNEKLER VE YASAK FAALİYETLERİ NELERDİR? DERNEKLER KANUNU MADDE 30- DERNEKLER; a) tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunamazlar. b) anayasa ve kanunlarla açıkça yasaklanan amaçları veya konusu suç teşkil eden fiilleri gerçekleştirmek amacıyla kurulamaz. c) askerliğe, millî savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı öğretim ve eğitim faaliyetlerinde bulunamaz, bu amaçları gerçekleştirmek üzere kamp veya eğitim yerleri açamazlar. üyeleri için özel kıyafet veya üniforma kullanamazlar.

AYRICA; BAZI AD VE İŞARETLERİ KULLANMA YASAĞI MADDE 29- derneklerin, mevcut veya mahkeme kararıyla kapatılmış veya feshedilmiş bir siyasî partinin, bir sendikanın veya üst kuruluşun, bir derneğin veya üst kuruluşun adını, amblemini, rumuzunu, rozetini ve benzeri işaretleri ya da başka bir ülkeye ve daha önce kurulmuş türk devletlerine ait bayrak, amblem ve flamaları kullanmaları yasaktır

Dernek nasıl kurulur? MADDE 59- Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülkî amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar. kuruluş bildiriminin içeriği ve gerekli belgelerin nelerden ibaret olduğu, yönetmelikte gösterilir. MADDE 60- Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, en büyük mülkî amir tarafından altmış gün içinde dosya üzerinden incelenir.kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukukî durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi veya tamamlanması derhâl kuruculardan istenir. Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmaz ya da bu aykırılık veya noksanlık belirli sürede giderilmiş bulunursa; keyfiyet derhâl derneğe yazıyla bildirilir ve dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir. ancak isteme rağmen kanuna aykırılıklar giderilmez veya eksiklikler tamamlanmaz ise, derneğin feshi için idare tarafından asliye hukuk mahkemesinde dava açılacaktır. yapılan yargılama sonucunda mahkeme, idarenin yasaya aykırı olduğunu iddia ettiği hususları gerçekten yasaya aykırı bulursa, derneğin feshine karar verecektir.

DERNEĞE NASIL ÜYE OLUNUR? Madde 63- Hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiçbir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz. Madde 64- Fiil ehliyetine sahip bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişiler, derneklere üye olma hakkına sahiptir. Yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusu, dernek yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde karara bağlanır ve sonuç yazıyla başvuru sahibine bildirilir. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.

ÇEŞİTLİ SORU ve CEVAPLAR?? DERNEK ÜYELİĞİ NASIL SONA ERER? Kendiliğinden Madde 65- Üyelik için kanunda veya tüzükte aranılan nitelikleri sonradan kaybedenlerin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer. Çıkma ile Madde 66- Hiç kimse, dernekte üye kalmaya zorlanamaz. Her üye yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir. Çıkarılma ile Madde 67- Tüzükte üyelerin çıkarılma sebepleri gösterilebilir. Tüzükte çıkarma sebepleri gösterilmişse, çıkarma kararına bu sebeplerin haklı sayılamayacağı iddiasıyla itiraz edilemez. Tüzükte çıkarma düzenlenmemişse üye, ancak haklı sebeple çıkarılabilir. Bu çıkarma kararına, haklı sebep bulunmadığı ileri sürülerek itiraz edilebilir.

ÇEŞİTLİ SORU ve CEVAPLAR?? DERNEK ÜYELERİNİN HAKLARI NELERDİR? 1-Eşitlik ilkesi Madde 68- Dernek üyeleri eşit haklara sahiptirler. Dernek, üyeleri arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözetemez; eşitliği bozan veya bazı üyelere bu sebeplerle ayrıcalık tanıyan uygulamalar yapamaz. Her üyenin, derneğin faaliyetlerine ve yönetimine katılma hakkı vardır. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, dernek malvarlığında hak iddia edemez. 2-Oy hakkı Madde 69- Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır; üye, oyunu Şahsen kullanmak zorundadır. Onursal üyelerin oy hakkı yoktur.

ÇEŞİTLİ SORU ve CEVAPLAR?? ÜYELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR? 1- Ödenti verme borcu Madde 70- Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır. Onursal üyeler ödenti vermek zorunda değildir. 2-Diğer yükümlülükler Madde 71- Üyeler, dernek düzenine uymak ve derneğe sadakat göstermekle yükümlüdürler. Her üye, derneğin amacına uygun davranmak, özellikle amacın gerçekleşmesini güçleştirici veya engelleyici davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür.

ÇEŞİTLİ SORU ve CEVAPLAR?? DEVLET MEMURLARI DERNEKLERE ÜYE OLABİLİR Mİ? Dernekler mevzuatında yapılan değişikliklerle, 2908 sayılı Dernekler Kanunu yürürlükten kaldırılmış ve yerine 04.11.2004 tarihinde 5253 sayılı Dernekler Kanunu kabul edilmiştir. -5253 sayılı Dernekler Kanunu ile devlet memurlarının derneklere üyeliği ve dernek kurmaları yönündeki sınırlamalar genel itibariyle kaldırılmıştır. Memurlar başta olmak üzere kamu görevlileri, kural olarak, derneklere üye olabilirler. Dernekler mevzuatında, kamu görevlilerin kendi yasaları ile getirilen kısıtlamalar saklı tutulmuştur. Bu durumda, bir derneğe üye olmak isteyen kamu görevlilerinin kendi özel kanunlarına (teşkilat yasalarına) bakmaları ve bir sınırlama olup olmadığını kontrol etmeleri gerekmektedir. “Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu”ile “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu”nda çalışan kamu görevlilerine yönelik sınırlamalar bulunmaktadır.

ÇEŞİTLİ SORU ve CEVAPLAR?? DERNEK ÜYELERİ DIŞINDAKİ İNSANLAR DA DERNEKTE BULUNABİLİR Mİ? Dernek tüzüğünüzde, derneğin yeni üyeler kazanmak amacıyla halka açık toplantılar düzenleyebileceği belirtilmişse, dernek üyesi olmayan kişilerin de yapılan toplantılara katılması mümkündür. Toplantı şeklinde olmasa bile, bir derneğe üye olmayan kişilerin gelmesinde hukuken bir engel yoktur. Kaldı ki, tüzükte böyle bir hüküm bulunmasa dahi, herhangi bir derneği tanımak ya da bu derneğin çalışmaları ve faaliyetleri hakkında bilgi almak için üyeler dışındaki insanların derneğe gelip gitmesi de hayatın olağan akışı gereğidir. Bu maddede öngörülen güvencelerin, güvenlik güçleri için hangi ölçüde uygulanacağı ulusal yasalarla veya düzenlemelerle belirtilir Bu güvencelerin silahlı kuvvetler mensuplarına uygulanmasına ilişkin ilke ile bu kesime hangi, düzeyde uygulanacağı, yine ulusal yasalar veya düzenlemelerle saptanır

ÇEŞİTLİ SORU ve CEVAPLAR?? DERNEK GELİRLERİ NELERDİR? Madde 99- Dernek gelirleri, üye ödentisi, dernek faaliyetleri sonucunda veya dernek malvarlığından elde edilen gelirler ile bağış ve yardımlardan oluşur. DERNEKLER KANUNU Madde 10- Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım alabilir ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler. 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, dernekler kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilirler.

ÇEŞİTLİ SORU ve CEVAPLAR?? DERNEK HİZMETLERİ KİM TARAFINDAN GÖRÜLÜR? DERNEKLER KANUNU Madde 13- (…) (1) dernek hizmetleri gönüllüler veya yönetim kurulu kararı ile göreve başlatılan ücretliler aracılığıyla yürütülür. Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine ücret verilebilir. Verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunur. Yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelere ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez.

DERNEKLER EĞİTİM VE ÖĞRETİM FAALİYETLERİ YAPABİLİR Mİ? Madde 26-_Derneklerin, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, eğitim ve öğretim faaliyetleri için yurt, pansiyon; üyeleri için lokal açmaları ve lokallerinde alkollü içki kullanılması ile bu tesislerin işletilmesi mülki idare amirinden izin almalarına bağlıdır. -Dernekler tüzüklerinde yer alan amaçları doğrultusunda eğitim-öğretim faaliyetlerinde bulunabilir, fakat bu faaliyetler askerlik ,millî savunma ve güvenlik hizmetlerine ilişkin olamaz. Derneklerin, dernek tüzüğünde konuyla ilgili düzenleme bulunması şartıyla, faaliyet alanıyla ilgili kurslar ve seminerler düzenleyip sertifika vermesi mümkündür

BİR DERNEK ADI ALTINDA FAALİYET YAPMANIN YARARLARI NELERDİR? Dernekleşme ile kişilerden oluşan topluluklar, yasal olarak bir grup sıfatıyla bir tüzel kişilik altında tanınmış hâle gelmektedir. Bu anlamda, resmî kurumlar nezdinde, bu grupların varlığı, dernek tüzel kişiliği ile birlikte hukuki netlik, konum ve görünürlük kazanmış olacaktır. Sadece kişilerden oluşan bir topluluk olarak (örn. yardım toplama, yurt dışından yardım alma, kapalı yer toplantısı organize etme, konferans düzenleme) faaliyetler izne ve daha ağır hukuki şartlara tabi iken, dernek olarak bu faaliyetlerin yapılması kolaylık arz edebilmektedir. Mesela, gerçek kişilerin halka açık şekilde kapalı yer toplantısı yapabilmeleri, bildirim, düzenleme komitesi oluşturulması ve hükümet komiserinin toplantıya katılımı gibi şartlara bağlıyken, dernekler herhangi bir izne ya da bildirim şartına bağlı değildir. Dernek binasının ve merkezinin bulunması, ücret karşılığında bir kişi istihdam edebilme, yayın bastırabilme, tanıtıcı web sayfasına sahip olup bu web sayfası üzerinden derneği tanıtıcı ve bilgilendirici faaliyetlerde bulunabilme gibi faaliyetleri kolayca yapar.

GENÇLİK VE SPOR KULÜPLERİ DERNEKLER KANUNU Madde 14- Derneklerden başvurmaları halinde; spor faaliyetine yönelik olanlar spor kulübü, boş zamanları değerlendirme faaliyetine yönelik olanlar gençlik kulübü ve her iki faaliyeti birlikte amaçlayanlar gençlik ve spor kulübü adını alır. Bu kulüpler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce tutulacak kütüğe kayıt ve tescil edilir. Kulüplerin organları, görev ve yetkileri, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlıkça yürürlüğe konulacak yönetmelikte düzenlenir.

VAKIFLAR Nedir ve Nasıl kurulur? Medeni kanun Madde 101- Vakıflar, gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. Bir malvarlığının bütünü veya gerçekleşmiş ya da gerçekleşeceği anlaşılan her türlü geliri veya ekonomik değeri olan haklar vakfedilebilir. Cumhuriyetin Anayasa ile belirlenen niteliklerine ve Anayasanın temel ilkelerine, hukuka, ahlâka, millî birliğe ve millî menfaatlere aykırı veya belli bir ırk ya da cemaat mensuplarını desteklemek amacıyla vakıf kurulamaz. Kuruluş şekli Madde 102- Vakıf kurma iradesi, resmî senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır. Resmî senetle vakıf kurma işleminin temsilci aracılığıyla yapılması, temsil yetkisinin noterlikçe düzenlenmiş bir belgeyle verilmiş olmasına ve bu belgede vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların belirlenmiş bulunmasına bağlıdır.

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ.