VİTAMİNİ KABUĞUNDA

TODUP Grubumuz Servet YAZICI Yunus Emre EK Begüm Şevval ALAN Elif Nur URAL Seda AYDIN Serpil KAYA Tuğçe Fulya DİNÇBAŞ Ali ORHAN Dilara Ceren BOZKIR Akili MUNGA Yunus Emre EK Mustafa SARUHAN Feyza Nur AK Saliha ÇAKIR Onur GÜNDOĞAN Özlem ÖZÜM Muhammed NAS Tuğçe ERCAN Grup Başkanı: Tuğçe Fulya DİNÇBAŞ Danışman: Doç. Dr. Canan BAYDEMİR

Giriş Üniversite öğrencisi olmak bir anlamda erişkin bir birey olmanın ilk dönemleridir. Üniversite eğitiminin başlaması ile birlikte bazı öğrencilerin o zamana kadar alıştıkları aile ortamları içerisinden ayrılmaları, dış etkilere daha açık hale gelmeleri ve kendi özgür seçimlerini daha belirgin şekilde yapmaya başlarlar. Böylece beslenmelerinde yeni bir dönem başlar. Bu dönemin belirleyici özellikleri; ekonomik problemler ve yeni kurulacak bir düzene uyum sağlama çabalarıdır. Beslenme alışkanlıklarında ortaya çıkabilecek yeni formlar üniversite öğrenimi sonrasına da taşınacağından bu dönemdeki beslenme oldukça önemlidir.

Projenin Amacı Tıp eğitimi alan öğrencilerin derslerde sağlık alanında edindikleri bilgileri günlük hayatta ne kadar uyguladıklarını araştırmak amacıyla bu proje hazırlanmıştır.

Projenin Amacı Tıp Fakültesini kazanarak 1. sınıfa başlayan öğrencilerin ilk yıllarda ailelerinin verdikleri eğitim ile beslenme alışkanlıklarının 3. sınıfa geldiklerinde aldıkları sağlık eğitimi ile değişim araştırılmıştır. Bu amaçla bir anket hazırlanarak 1. ve 3. sınıflara ayrı ayrı uygulanmıştır. Öğrencilerin yaşam tarzları, alışkanlıkları ve beslenme düzenleri ankette sorgulanmıştır.

1) Cinsiyet a)Erkek b) Kız 2) Yaş: ……… / Boy : ………… / Kilo :……………… 4 YAPRAKLI YONCA METODU YARDIMIYLA TIP FAKÜLTESİ 1.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BESLENME ALIŞKANLIKLARININ İNCELENMESİ 1) Cinsiyet a)Erkek b) Kız 2) Yaş: ……… / Boy : ………… / Kilo :……………… 3) Yaşadığınız Yer a)Aile Yanında b)Devlet Yurdu c)Özel Yurt d) Öğrenci Evi 4) Günde kaç ana öğün yemek yersiniz? a)0 b)1 c)2 d) 3 5) Günde kaç ara öğün yemek yersiniz? a)0 b) 1 c)2 d) 3 6) Öğünleriniz arasında kaç saat fark vardır? a)0-1 b) 2-3 c) 4-5 d) 6 7) Öğünler arasında aperatif (atıştırmalık) yiyecekler tercih eder misiniz?(cips, bisküvi, sandviç,vb.) a)Evet b)Hayır c)Bazen 8) Konserve ve Donmuş gıda tercih eder misiniz? a)Evet b)Hayır c)Bazen 9) Yeteri kadar su tükettiğinizi düşünüyor musunuz? a)Evet b) Hayır c)Bazen 10) Düzenli spor/ egzersiz yapar mısınız? a)Evet b) Hayır 11) Sigara kullanıyor musunuz? a)Evet b) Hayır c)Bıraktım 12) Kilo probleminiz olduğunu düşünüyor musunuz? a)Evet b) Hayır c)Bazen 13) Beslenme konusunda bilgi düzeyiniz nedir? a)Bilmiyorum b) Az Biliyorum c) Biliyorum d)İyi Biliyorum 14) Bilgisayar, TV vb. 'de çok zaman harcar mısınız? a) Evet b)Hayır c)Bazen 6

15) Fast-food yiyecekleri tercih eder misiniz? Asla Nadiren Ara sıra Sıklıkla Her zaman 15) Fast-food yiyecekleri tercih eder misiniz? 16) Süt ve süt ürünleri(süt, ayran, yoğurt) tercih eder misiniz? 17) Et-kuru baklagiller-yumurta-peynir tercih eder misiniz? 18) Ekmek –tahıl (makarna, ekmek, pilav, çorba) tercih eder misiniz? 19) Meyve –sebze tercih eder misiniz? 20) Yağlı yemek tercih eder misiniz? 7

Ankete Kaç Kişi Katıldı? Cinsiyet 1.Sınıf 3.Sınıf Total Kadın 104 66 170 Erkek 83 58 141 187 124 311 Ankete katılmayı kabul eden 1. sınıflardan 187 öğrenciye (104 kadın, 83 erkek), 3. sınıflardan 124 öğrenciye (66 kadın, 58 erkek) anket uygulanmıştır.

Araştırmaya Yönelik Neler Soruldu? Yaşadığı Yer Ana Öğün Sayısı Ara Öğün Sayısı Öğün Saat Farkı Aperatif Konserve Donmuş Gıda Su Tüketimi Düzenli Spor Yapma Sigara Kullanma

Araştırmaya Yönelik Neler Soruldu? Kilo Problemi Düşünme Beslenme Bilgi Düzeyi Bilgisayar ve Televizyonda Zaman Harcama Fast - Food Tercihi Süt ve Süt Ürünleri Tercihi Et / Kurubaklagil / Yumurta Tercihi Ekmek Tahıl Tercihi Meyve Sebze Tercihi Yağlı Yemek Tercihi

BULGULAR Vücut Kitle İndekslerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri arasında fark yoktur. (t= -0.733 sd=309 p=0.464) Grafik 1. Vücut Kitle İndekslerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Grafik 2. Ana öğün sayılarına göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri Ana Öğün Sayısı 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p 1 - 2 71(37,9) 63(50,8) 5,012 0.025 3 116(62,1) 61(49.2) Yapılan ki-kare analizine göre sınıflar arasında ana öğün sayısı bakımından anlamlı bir fark bulunmaktadır.(2=5,012 p=0,025<0,05) 1.Sınıfların 3. sınıflara göre ana öğün sayıları daha fazladır (%62,1 ve %49,2). Grafik 2. Ana öğün sayılarına göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Ara Öğün Sayısı 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p 0-1 117(62.6) 67(54) 2.248 0.134 2-3 70(37.4) 57(46) Ara öğün sayısı olarak 1. sınıflar ve 3.sınıfları ki-kare analizi ile karşılaştırdığımızda sınıflar arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. (2=2,248 p=0,134>0,05) 3.Sınıfların 1. sınıflara göre ara öğün sayıları daha fazladır (%46 ve %37,4). 3.Sınıflarda ana öğün sayı azalmasıyla birlikte 1.sınıftaki öğrencilerle kıyaslandığında ara öğün sayılarının daha fazla olduğu gözlenmiştir.

Grafik 3. Ara öğün sayılarına göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Konserve Donmuş Gıda 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Evet 82(43,8) 65(52,4) 2,197 0.138 Hayır 105(56,2) 59(47.6) Öğrencilerin Konserve ve Donmuş Gıda tercihlerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır (2=2,197 p=0,138>0,05). 3.Sınıfların 1. sınıflara göre Konserve ve Donmuş Gıda tercihleri daha fazladır (%52,4 ve %43,8). 3. Sınıftaki öğrencilerin yurtlardan kendilerine ait evlere taşınma oranlarının artmasıyla beraber daha pratik olması sebebiyle hazır gıdalara yönelmiş olabilecekleri söylenebilir.

Beslenme Bilgi Düzeyi 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Az Biliyorum 85(45.5) 33(26.6) 11.241 0.001 Çok Biliyorum 102(54.5) 91(73.4) Öğrencilerin beslenme bilgi düzeylerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında önemli bir fark bulunmaktadır (2=11,241 p=0,001) Öğrencilerin aldıkları tıp eğitimiyle beraber beslenme bilgi düzeylerinin arttığı gözlenmiştir. Grafik 4. Beslenme Bilgi Düzeylerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Sigara Kullanma 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Evet 20(10.7) 30(24.2) 9,093 0,003 Hayır 167(89,3) 94(75,8) Öğrencilerin sigara kullanma durumlarına bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında ki- kare analizine göre önemli bir fark bulunmaktadır. (2 = 9,093 p=0,003 <0,05) Sigara içme oranının 3. sınıflarda 1. sınıflardan fazla olmasının sebebi yoğunlaşan ders programı, arkadaş çevresi vb. olabilir.

Fast-Food Tercihi 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Nadiren 139(74.3) 98(79) 0.909 0.340 Sıklıkla 48(25.7) 26(21) Öğrencilerin Fast – Food tercihlerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında ki- kare analizine göre önemli bir fark bulunmamaktadır. (2 = 0,909 p=0,340 >0,05) Fast – Food tercihlerine bakıldığında 3. sınıfların %21’ i sıklıkla Fast- Food tercih ederken 1. sınıflarda bu oran %25,7 olduğu belirlenmiş ve 3 .sınıfların Fast – Food tercihlerinde bir azalma olduğu görülmüştür. Bu azalmanın sebebinin aldıkları tıp eğitimi olabileceği düşünülmektedir. Grafik 5. Fast-Food Tercihlerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Et/Kurubaklagil/ Yumurta Tercihi 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Nadiren 47(25.1) 25(20.2) 1.036 0.309 Sıklıkla 140(74.9) 99(79.8) Öğrencilerin et, kurubaklagil, yumurta tercihlerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında ki- kare analizine göre önemli bir fark bulunmamaktadır. ( 2 = 1,036 p=0,309 >0,05) 3. Sınıflarda et, kurubaklagil, yumurta tercihleri 1 .sınıflara göre daha fazladır. Grafik 6. Et, Kurubaklagil, Yumurta Tercihlerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Ekmek – Tahıl Tercihi 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Nadiren 58(45,3) 39(31,7) 0,009 0.923 Sıklıkla 128(54,7) 84(68,3) Öğrencilerin ekmek ve tahıl tercihlerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında ki- kare analizine göre önemli bir fark bulunmamaktadır. ( 2 = 0,009 p=0,923 >0,05) 3. Sınıflarda ekmek tahıl tercihinin 1 .sınıflara göre daha fazla olmasının sebebi yemek çeşidinin ve öğünün değişmesiyle açıklanabilir. Grafik 7. Ekmek ve Tahıl Tercihlerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Meyve – Sebze Tercihi 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Nadiren 63(33,7) 48(39) 0,919 0,338 Sıklıkla 124(66,3) 75(61) Öğrencilerin meyve sebze tercihlerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında ki- kare analizine göre önemli bir fark bulunmamaktadır. (2= 0,919 p=0,338 >0,05) 1. Sınıflar %66,3 oranında sıklıkla meyve ve sebze tercih ederken 3 .sınıflarda bu oran %61oldupu görülmektedir. Öğrencilerin meyve ve sebze tercihlerinde değişiklik olmadığı görülmüştür. Grafik 8. Meyve ve Sebze Tercihlerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Yağlı Yemek Tercihi 1.sınıf 3.sınıf İstatistik p Nadiren 137(73,2) 101(81,4) 2,784 0,095 Sıklıkla 50(26,8) 23(18,6) Öğrencilerin yağlı yemek tercihlerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında ki- kare analizine göre önemli bir fark bulunmamaktadır. (2 =2,784 p=0,095 >0,05) 3. Sınıflar %18.6 oranında yağlı yemekleri tercih ederken bu oran 1 .sınıflarda %26,8 olarak görülmüştür. Öğrencilerin üst sınıflara geçtiğinde yağlı yemek tercihlerinin beslenme bilgi düzeylerinin artması ve fast- food tüketiminin azalması olarak söylenebilir. Grafik 9. Yağlı Yemek Tercihlerine göre 1. ve 3. sınıfların istatistikleri

Sonuçlar Bu projede Tıp Fakültesi öğrencilerinin 1. Sınıf ve 3. Sınıf beslenme alışkanlıkları incelenmiştir. Aldıkları Tıp eğitiminin beslenme alışkanlıklarına etkisi araştırılmıştır. Öğrencilerin aldıkları tıp eğitimiyle beraber beslenme bilgi düzeylerinin değiştiği gözlenmiştir. Öğrencilerin beslenme bilgi düzeylerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmaktadır. Fast – Food tercihlerine bakıldığında 3. sınıfların Fast- Food tercihlerinde 1. sınıflara oranla azalma olduğu görülmektedir. Sağlıklı gıdalar açısından, öğrencilerin et, kurubaklagil, yumurta tercihlerine bakıldığında 1. sınıflar ve 3.sınıflar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamasına rağmen 3. sınıfların 1 .sınıflara göre et, kurubaklagil, yumurta ürünlerini daha fazla tercih ettikleri belirlenmiştir. Un, ekmek ve tahıl ürünleri açısından 1. sınıf ve 3.sınıfların tercihleri benzerdir. Yaş meyve ve sebze tüketimi açısından öğrencilerin arasında önemli bir fark bulunmamaktadır. Yağlı yemek tercihleri açısından sınıflar arasında fark bulunmamasına rağmen öğrenciler üst sınıflara geçtiğinde beslenme bilgi düzeylerinin artması ile fast- food ve yağlı yemek tüketiminin azaldığı gözlenmiştir. Sonuç olarak , Tıp Fakültesi öğrencilerinin 3.sınıfa geldiklerinde yemek tercihleri konusunda daha sağlıklı gıdalara yöneldikleri , tıp eğitiminin bilinçli beslenme konusunda etkisi olduğu görülmektedir.

Bizi Dinlediğiniz İçin Teşekkür Ederiz Danışman: Doç. Dr. Canan BAYDEMİR Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı Arş. Gör. Emrah Gökay ÖZGÜR’ e desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.