Oktay MARAL & İlyas PÜRLİYEV Çinko Madenciliği Oktay MARAL & İlyas PÜRLİYEV Bu çalışma ESOGÜ Maden Mühendisliği Bölümünde Prof.Dr. Muammer Kaya’nın verdiği Cevher Hazırlama Tesis Proje dersi Dönem Ödevi olarak Mayıs 2015’te Hazırlanmıştır.

1.GİRİŞ *Çinko, kullanım açısından demir dışı metaller içerisinde alüminyum ve bakırdan sonra gelen en önemli üç metalden birisidir. *Bu üç metal başlıca, demir ve çeliğin korozyona karşı direncinin artırılmasında, döküm sanayinde kullanılan özel alaşımlar ile pirinç alaşımların yapımında kullanılmaktadır.

Çinko kullanım alanları Çinko metal ana ürün olarak, Galvanizleme, Pres döküm alaşımları, Pirinç ve bronz alaşımları, Çinko oksit Haddelenmiş çinko alaşımlarında kullanılır.

Türkiye' de çinko madeninin başlıca çıkarıldığı yerler Çinko ve Bakır Yatakları genellikle bir arada bulunmaktadır. Çayeli (Rize) Tirebolu (Artvin) Balıkesir İzmir Emet (Kütahya) Kayseri Keban (Elazığ)

Türkiye Bakır,Kurşun,Çinko Yatakları

ÇİNKO; *Demir, alüminyum ve bakırdan sonra sanayide en çok kullanılan metaldir. *Görünür metal çinko rezervi dünyada yaklaşık 200 milyon ton, Türkiye’de 2.3 milyon tondur. *Avustralya, ABD, Kanada, Çin en çok çinko rezervine sahip ülkelerdir. *Dünyada çinko cevher üretimi 8 milyon ton, hurda çinko üretimi 0.5 milyon ton civarındadır. *Türkiye’nin çinko metal tüketimi yılda 60 bin ton dolayındadır. Bunun 10 bin tonu geçici ihraç yoluyla yurtdışına gönderilen cevherlerden geri dönen metalle, bir bölümü hurdadan kazanılmakta, geri kalan 20-30 bin tonu ithalatla karşılanmaktadır.

Dünyadaki Çinko üretim ve tüketim miktarları Largest Zinc Producing Nations (tonnes) China 2,600,000 Australia 1,380,000 Peru 1,201,794 United States 727,000 Canada 710,000 Mexico 480,000 Ireland 425,700 India 420,800 Kazakhstan 400,000 Sweden 192,400 Largest Zinc Consuming Nations (tonnes) China 3,047,000 United States 1,069,000 Japan 602,000 South Korea 503,000 Germany 501,000 India 394,000 Italy 373,000 Belgium 345,000 Taiwan 306,000 France 271,000

Dünyanın en büyük çinko ocakları (millions of tonnes) Location Company Proven & Probable Reserves % Zn Proven & Probable Zinc Annual Zinc Output Red Dog Alaska Teck Cominco (TCK.TO) 85.0 18.20 15.47 0.554 Rampura Agucha India Hindustan Zinc Limited (HZL) 63.6 12.97 8.24 0.348 Century Australia Oz Minerals (OZL-ASX) 53.7 12.50 6.71 0.191 Antamina Peru BHP/Noranda/TCK/Mitsubishi 468.0 0.97 4.54 0.188 Mt Isa - Black Star Xstrata (XTA.L) 32.5 5.10 1.66 0.300 Lisheen Ireland Anglo American (AAUK) 10.6 14.00 1.48 0.159 Tara Boliden (BLS.TO) 15.9 8.50 1.35 0.170 Brunswick New Brunswick 14.7 8.77 1.29 0.250 Greens Creek Hecla (HL)/ Rio Tinto (RTP) 10.1 10.10 1.02 0.018 Perseverance (Matagami) Quebec Xstrata (XTA.L) / Donner Metals (DON.V) 5.2* 15.80 0.82* 0.115**   *measured & indicated **projected

Red Dog Maden Ocağı Amerika Birleşik Devleti’nin Alaska Eyaletinin Northwest Arctic kentinde bulunmaktadır 1987 yılında kurulmuştur 1989 yılında üretime başlamıştır Yıllık üretim miktarı 593043 ton Derinliği yaklaşık olarak 260 m’dir Açık işletme olarak çalışmaktadır

Rampura Agucha Maden Ocağı Hindistan'ın Rajasthan Eyaletinin Bhilwara bölgesinde bulunmaktadır 1980 yılında kurulmuştur 1988 yılında arama işlemi başlamıştır 1991 yılında ilk cevher üretime başlamıştır Dünyanın en çok çinko üreten maden ocağıdır Yaklaşık olarak 370 m derinliğe inilmiştir Açık işletme olarak çalışılmaktadır

Century Maden Ocağı Avusturalya’nın Queensland Eyaletinin Mount İsa kentinde bulunmaktadır 1997 yılında kurulmuştur Yıllık üretim miktarı 490000 ton MMG Century şirketi işletmektedir Avusturalya’nın en büyük açık işletme ocağıdır

Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz…