9-10 HAFTA Titrimetrik Yöntemler; Çöktürme Titrimetrisi (Klasik Analiz Yöntemleri) VolumetrikTitrimetride Kullanılan Bazı Terimler Standart Çözeltiler Volumetrik Hesaplamalar GravimetrikTitrimetri Titrimetrik Yöntemlerde Titrasyon Eğrileri Çöktürme Titrimetrisi İndikatör Çözeltilerinin Derişiminin Hesaplanması

TİTRİMETRİK YÖNTEMLER ÇÖKTÜRME TİTRİMETRİSİ

Bir titrasyon, standart çözeltinin bir büretten veya sıvı akıtmaya yarayan başka bir aletten, analit çözeltisine ikisi arasındaki reaksiyonun tamamlandığı anlaşılıncaya kadar yavaş yavaş ilave edilmesiyle yapılır. HCl + NaOH  NaCl +H2O

Titrimetri, derişimi bilinen bir çözeltinin analit ile reaksiyona giren miktarının ölçümüne dayanan nicel bir metottur.

Bir diğer değişik tanımı ise; Titrimetri, analit ile tamamen reaksiyona girmesi için gerekli bilinen derişimdeki reaktifin miktarını tayin etmeye dayanan bir grup analitik metodu kapsar. Reaktif, derişimi bilinen bir çözelti olabileceği gibi, miktarı bilinen standart bir elektrik akımı da olabilir.

Titrimetrik metotlar; hızlı, uygun, doğru oldukları ve kolaylıkla otomatik hale getirilebildikleri için rutin analizlerde çok yaygın olarak kullanılırlar

VOLUMETRİK TİTRİMETRİNİN BAZI GENEL ÖZELLİKLERİ Bazı Terimlerin tanımları Standart çözelti, bir titrimetrik analizde kullanılan ve derişimi tam olarak bilinen bir reaktiftir. Eklenen titrantın miktarı, kimyasal olarak numunedeki analit miktarına eşdeğer olduğu anda, titrasyon eşdeğerlik noktasına ulaşılmış olur. HCl + NaOH  NaCl + H2O

NaCl + AgNO3  AgCl + NaNO3 1 mol 1 mol Eklenen titrantın miktarı, kimyasal olarak numunedeki analit miktarına eşdeğer olduğu anda, titrasyon eşdeğerlik noktasına ulaşılmış olur. NaCl + AgNO3  AgCl + NaNO3 1 mol 1 mol H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + H2O 1 mol 2 mol

Geri titrasyon; analit çözeltisine standart çözeltinin fazlası eklenir.

Eşdeğerlik noktası ve Dönüm noktası Eşdeğerlik noktası, bir titrasyonda eklenen standart reaktif miktarının analit miktarına kimyasal olarak eşit olduğu noktadır. dönüm noktası (tanım) Bir titrasyonun eşdeğerlik noktası, deneysel olarak tayin edilemiyen teorik bir noktadır. Bu noktanın yerini eşdeğerlik şartı ile ilgili bir fiziksel değişimi gözleyerek bulabiliriz. Bu değişme noktasına dönüm noktası denir.

Eşdeğerlik noktasında veya yakınında gözlenebilir bir fiziksel değişim meydana getirmek için analit çözeltisine genellikle bir indikatör eklenir.

PRİMER STANDARTLAR Primer standart, volumetrik ve titrimetrik metotlarda referans madde olarak kullanılan ve saflığı çok yüksek olan bir maddedir.

Bir primer standardın önemli özellikleri şunlardır: Yüksek saflıkta olmalı. Havada kararlı olmalı. Hidrat suyu içermemeli. Ucuz fiyatta ve kolay bulunabilir olmalı. Titrasyon ortamında yeteri kadar çözünmeli . Mkütlesi yüksek olmalı.

Bir standart çözelti primer standart olarak kabul edilebilen bir maddeden yola çıkarak hazırlanır.

Standart çözelti; Bir titrimetrik analizde kullanılan ve derişimi tam olarak bilinen bir reaktiftir.

Standart Çözeltilerin Konsantrsyonunu Belirleme Metotları İki metot vardır. Doğrudan metot Ayarlama metodu

Standart Çözeltilerin Derişimlerini İfade Etme yolları Standart çözeltilerin derişimleri, genellikle 1) Molarite (CM) 2) Normalite (CN) ile ifade edilir.

Molar Konsantrasyon Molarite, bir litre çözeltide çözünen maddenin mol sayısı veya bir mililitre çözeltide çözünen maddenin milimol sayısıdır.

Bazı Kullanışlı Cebirsel İlişkiler

Örnek 0,0100 M Na+ ’nın standart çözeltisi, sodyumun alev fotometrik metotla tayininde kalibrasyon çözeltisi için gerekiyor. Bu çözeltinin 500 mL’si primer standart olan Na2CO3’ten nasıl hazırlanır? 1 mol Na2CO3 105,99 g Na2CO3 1 mol Na2CO3 2 mol Na+1

TİTRASYON VERİLERİNİN İŞLENMESİ İki çeşit volumetrik hesaplamadan bahsedeceğiz. Ayarlama verilerinden molarite hesaplanması Titrasyon verilerinden analit miktarının hesaplanması

Ayarlama verilerinden molarite hesaplanması Primer standarda veya başka bir standart çözeltiye karşı ayarlanan bir çözeltinin molaritesinin hesaplanması Titrasyon verilerinden analit miktarının hesaplanması Numunede bulunan analit titrasyonu ile elde edilen verilerden analit miktarının hesaplanması

GRAVİMETRİK TİTRİMETRİ Ağırlık veya gravimetrik titrimetri, volumetrik titrimetriden hacim ölçülmesi yerine titrantın kütlesinin ölçülmesiyle ayrılır. Bu nedenle, büret yerine bir terazi ve çözelti dağıtıcısı kullanılır. Gravimetrik titrimetri Daha çok cihaz gerektirir Analiz zordur Zaman alıcıdır

Çok kullanılan iki dönüm noktası: TİTRİMETRİK YÖNTEMLER TİTRASYON EĞRİLERİ Titrasyon eğrileri, konsantrasyonla ilgili bir değişkenin reaktif hacmine karşı çizilen grafiklerdir. Bir titrasyonun eşdeğerlik noktası yakınında meydana gelen fiziksel değişimin gözlendiği noktaya dönüm noktası denir. Çok kullanılan iki dönüm noktası: Reaktifin, analitin veya indikatörün renk değiştirmesi, Reaktifin veya analitin konsantrasyonuna duyarlı bir elektrodun potansiyelinin değişmesi ile ilgilidir.

Titrimetrik metotlarda iki türlü titrasyon eğrisi ile karşılaşılır. 13E-1 Titrasyon Eğrilerinin Tipleri Titrimetrik metotlarda iki türlü titrasyon eğrisi ile karşılaşılır. Sigmoidal eğri, Doğrusal-kısımlı eğri

ÇÖKTÜRME TİTRİMETRİSİ Sınırlı çözünürlüğe sahip iyonik bileşiklerin oluştuğu reaksiyonlara dayanan çöktürme titrimetrisi, en eski analitik tekniklerden biridir. Gümüş nitrata dayanan titrimetrik yöntemlere bazen arjentometrik yöntemler denir. Burada çöktürme titrimetrisiyle ilgili olarak sadece arjentometrik yöntemler üzerinde durulacaktır.

Sulu çözeltilerin halojen iyonu derişiminin belirlenmesi için en yaygın yöntem, çözeltinin standart gümüş nitrat ile titrasyonudur. Bu yöntem için titrasyon eğrisi genellikle, ilave edilen gümüş nitrat hacmine karşı pAg grafiğidir. Titrasyon eğrilerini türetmek için, üç tip hesaplama yapmak gerekir. Bu hesaplamanın her biri, reaksiyonun farklı bir aşamasına karşı gelir: eşdeğerlik öncesi, eşdeğerlik ve eşdeğerlik sonrası.

Arjentometrik Titrasyonlar İçin İndikatörler Gümüş nitratla titrasyonlarda, dönüm noktaları üç şekilde belirlenir: Kimyasal, potansiyometrik ve (3) Amperometrik