BESLENME ve DİYETETİKTE TEMEL KAVRAMLAR BESLENME - SAĞLIK ETKİLEŞİMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ II

Vücutta karbonhidrattan yağ oluştuğu 1845-1848 yılları arasında saptanmıştır. Isının mekaniksel eşdeğeri 1846'da Joule tarafından saptanmıştır. Aynı yıl Amerikan Tıp Derneği kurulmuştur.

Claude Bernard 1849-1855 arasında pankreas salgılarının sindirim etkinliklerini açıklamıştır. Aynı bilim adamı karaciğerin glikojenik fonksiyonunu göstermiştir. Pernisiyöz anemi 1849'da Addison tarafından tanımlanmıştır. Chatin, Fransa’da 1850-1852 yıllarında iyodu, guvatırdan korunma için kullanmıştır.

John S. Gould 1851'de New York'daki yoksul evleri, hapishaneler ve hastaneler için ucuz ve besleyici değeri yüksek diyetlerin düzenlenmesi amacıyla görevlendirilmiştir. Voit 1857'de protein alımı ile azot atımı arasındaki ilişkiyi göstermiştir. Pattankofer ve Voit 1861'de bazal metabolizmayı ölçmek için kalorimetreyi yapmışlardır.

Voit 1857'de protein alımı ile azot atımı arasındaki ilişkiyi göstermiştir. Pattankofer ve Voit 1861'de bazal metabolizmayı ölçmek için kalorimetreyi yapmışlardır. Edward Smith tarafından 1862'de İngiltere'de işsiz yoksulların yaşamı için asgari diyet standartları saptanmıştır.

Boussingault 1867'de demirin beslenmede temel öge olduğunu belirtmiş, besinleri demir yönünden analiz ederek diyetlerin demir değerini hesaplamıştır.

Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) I868'de taze sebze ve meyve taşımasında soğutulmuş araçlar kullanılmaya başlanmıştır. Miescher 1869'da nükleik asitleri (her hücrede bulunan genler ve kalıtsal faktörlerle ilgili protein sentezinin anahtar maddeleri) bulmuştur. Aynı yıl margarinin patenti alınmıştır.

Aynı yıl Kuhne pepsin için "enzim" deyimini kullanmıştır. Escher tarafından 1876'da "temel amino asitler" kavramı ileri sürülmüştür. Aynı yıl Kuhne pepsin için "enzim" deyimini kullanmıştır. Pavlov 1877'de köpeklerde sindirim üzerindeki klasik araştırmalarına başlamıştır. Aynı yıl Billings ve Fletcher İndex Medicus’un yayınına başlamışlardır. İndex Medicus: Bir Tıbbi Makale Veritabanı

1902’de ABD‘nde ayrıntılı bir Pellegra raporu yayınlanmıştır. 1903’te Atwater tarafından besinler ve fizyolojik materyaller için bomba kalorimetre geliştirilmiştir. 1904’te yine Atwater tarafından insanlar için solunum kalorimetresi geliştirilmiştir.

1906’da Triptofanın elzem aminoasit olduğu belirlenmiştir. 1906-1928 arası Osborne ve Mendel tarafından proteinlerin besin değeri üzerine klasik çalışmalar başlatılmıştır. Boston’da (ABD) 1906'da, Carnegie Beslenme Laboratuvarı açılmıştır. Aynı yıl proteinlerin besleyici değerlerinin amino asit bileşimlerine bağlı olduğu deneysel olarak gösterilmiştir. Bu yılda ayrıca ABD Besin ve İlaç Yasası çıkarılmıştır.

Karl Thomas 1909'da "Proteinlerin biyolojik değeri" deyimini kullanmıştır. 1912’de Funk “vitamin” terimini kullanmıştır. 1913’te Goldberger ABD'de Pellegrayı tedavi etmeyi başarmıştır. ABD Ulusal Süt Konseyi 1915'de beslenme eğitim çalışmalarını başlatmıştır.

Mc Collum ve Davis ile Osborne ve Mendel 1916’da yağda çözünen ve suda çözünen büyüme faktörlerini bulmuşlardır. 1917’de Guvatırlı çocuklar iyot ile tedavi edilmiştir. Aynı yıl Amerikan Diyetetik Birliği (ADA) kurulmuştur.

“Beslenmede Yeni Bilgiler" kitabı Mc Collum tarafından 1918'de yayınlanmıştır. ABD'de Ulusal Besin ve Beslenme Konseyi 1919'da kurulmuştur. Aynı yıl raşitizm ultraviyole ışınlarıyla iyileştirilmiştir. Aynı yıl karotenlerin vitamin A aktivitesi gösterdiği Steenbock tarafından açıklanmıştır.

Çocuklardaki körlüğün nedenlerinden birinin, A vitamini yetersizliği olduğu 1921-1924 yıllarında gösterilmiştir. 1921’de Raşitizm (Rikets) güneş ışını ile tedavi edilmiştir. 1922-1924 arası Evans ve Bishop tarafından vitamin E bulunmuştur.

1922’de. balık yağında Vitamin D bulunmuştur 1922’de balık yağında Vitamin D bulunmuştur. Aynı yıl Methionin bulunmuştur. 1923'de kurulan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-World Health Organisation (WHO) içinde Beslenme Komitesi oluşturulmuştur. 1924’de Michigan'da tuzların iyotlanmasına başlanmıştır.

1926’da Pernisiyöz aneminin tedavisinde büyük miktarlarda karaciğer kullanılmıştır. Minot ve Murphy pernisiyöz anemiyi karaciğer yedirerek iyileştirmişlerdir. İnsulin 1926'da bulunmuştur. 1928’de Goldberger mayada pellegrayı önleyici etkeni bulmuştur.

1929’da insanlarda Pernisiyöz Aneminin önlenmesinde sığır etinin 'Ekstrinsik Faktör' olarak verilmesiyle birlikte mide suyunda 'İntrinsik Faktör' olduğu gösterilmiştir.

Doymamış yağ asitleri ve linoleik asidin temel yağ asidi olduğu 1929'da açıklanmıştır. Aynı yıl The Journal of Nutrition yayınlanmaya başlamıştır. Yüksek florun içme sularında dişler üzerinde olumsuz etkisi belirlenmiştir.

1931’de “Nutrition Abstract and Reviews” yayınlanmaya başlanmıştır. 1933’te Williams tarafından beslenme hastalığı olarak Kuvashiorkor belirlenmiştir. Fenilketonüri hastalığı 1934'de tanımlanmıştır.

1934’te Dam Vitamin K’yı bulmuştur. 1935’te Rose tarafından Threonine'in elzem bir amino asit olduğu keşfedilmiştir. 1936’da ABD Diyetetik Birliği tarafından ilk kez aile besin tüketim çalışması yürütülmüştür (1942, 1948, 1955, 1965'de tekrarlandı).

1938’de Rose tarafından elzem ve elzem olmayan amino asitler sınıflanmıştır. 1939’da 'Gıda Teknoloji Enstitüsü’ kurulmuştur.

Araştırmacılar 1940'da yeterli bir diyeti; amino asitler, vitaminler, yağ asitleri, karbonhidratlar ve inorganik elementler olarak 50'den fazla kimyasal bileşiği içermesi gerektiği şeklinde tanımlamışlardır.

Prenatal diyetin yeni doğanın sağlığı üzerine etkisi konusunda veriler 1941'de açıklanmıştır. Aynı yıl buğday ununun zenginleştirilmesi ABD‘nde uygulanmaya başlamıştır. İlk Besin Tüketim Standartları (RDA) ABD'de önerilmiştir.

1941’de FDA, un ve ekmeğin B kompleksi vitaminleri ve demir ile zenginleştirme işlemini yapmıştır. Beslenme Kurulu kurulmuştur.

“Nutrition Reviews" 1942'de yayınlanmaya başlamıştır. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesinde 1942 yılında Elsa Wolff ve Prof. Dr. Müfide Küley tarafından ayrı ayrı "İç Hastalıklarında Diyetle Tedavi" kitapları yazmıştır.

1942’de biyotin sentez edilmiştir. 1943’te ABD'de Ulusal Bilim Akademisi tarafından RDA'ların ilk baskısı yapılmıştır. Ancel Keys ve Arkadaşları 1944-1946 yıllarında yarı açlığın genç erkeklerde etkisi ve oluşan durumun diyetle tedavisi konulu klasik araştırmaları yapmışlardır.

FAO 1945'de kurulmuştur. 1945’te Grand Rapids ve Michigan'de sulara flor eklenmesine başlanmıştır. 1946'da ilk Uluslararası Beslenme Konferansı Londra da toplanmıştır.