ÖZEL EĞİTİM NEDİR? Özel eğitime ilişkin devlet ve akademisyenler tarafından yapılan çeşitli tanımlar mevcuttur. Özel eğitime ilişkin M.E.B. tarafından yapılan tanım temel geçerli tanımdır. Yapılan bu tanım özel eğitimin yasal tanımıdır.

ÖZEL EĞİTİM ALANININ İNCELENMESİ. TANIMLAR Özel Eğitim Nedir? GÖREVLER Bir Müdahale Biçimi Olarak Özel Eğitim. Öğretim Biçimi Olarak Özel Eğitim.

M.E.B. ÖZEL EĞİTİM TANIMI 1997 yılında çıkarılan 573 sayılı K.H.K ’ madde:3 b fıkrasında yapılan tanıma göre; "Özel eğitim", özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitimi,  ifade eder. 

Özel eğitim", özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitimi,  ifade eder.

Özel Eğitim Çoğunluktan farklı ve özel gereksinimli çocuklara sunulan, Üstün yetenekli olanları yetenekleri doğrultusunda en üst düzeye çıkmasını sağlayan Yetersizliği engele dönüştürmeyi önleyen, Engelli bireyi kendine yeterli hale getirerek Topluma kaynaşmasını ve bağımsız, üretici bireyler olmasını destekleyecek becerilerle donatılan eğitimdir.

ÖZEL EĞİTİM GEREKTİREN BİREY M.E.B. 573 sayılı K.H.K. Tanıma göre; "Özel eğitim gerektiren birey", çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyi, ifade eder.

ÖZEL EĞİTİM İHTİYACI Özürlüler yasasının 15. maddesi gereğince ‘’Hiçbir gerekçeyle özürlülerin eğitim alması engellenemez. Özürlü çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve özürlü olmayanlarla eşit eğitim imkânı sağlanır.

Özürlülerin, her türlü eğitim ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak üzere kabartma, sesli, elektronik kitap; alt yazılı film ve benzeri materyal üretilmesini teminen gerekli işlemler, Millî Eğitim Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığınca müştereken yürütülür.

ÖZEL OLARAK YETİŞTİRİLMİŞ PERSONEL Özel Eğitim Öğretmeni: Alanında Lisans düzeyinde eğitim almış,üniversitelerin görme, işitme, zihinsel engelliler ve üstün zekalılar öğretmenliği ana bilim dallarından mezun kişi/

Usta öğretici: Ustalık yeterliğini kazanmış; öğrencilerin/kursiyerlerin kurum, okul ve iş yerindeki eğitiminden sorumlu, mesleki eğitim tekniklerini bilen ve uygulayan, usta öğreticilik belgesine sahip kişi/

GELİŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMLARI 2006 Özel Eğitim Yönetmeliği 68. maddesine göre; ‘’ Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin devam ettiği okul ve kurumlarda Bakanlıkça hazırlanan genel ve mesleki eğitim programları ile özel eğitim okul, kurum ve sınıflarında içerikleri öğrencilerin özelliklerine göre hazırlanmış özel eğitim programları da uygulanır.’’ Bireyselleştirilmiş eğitim programı

YÖNTEMLER Özel gereksinimli bireylere müfredattaki disiplin alanlarında yer alan konuları tek bir yöntemle öğretmek mümkün değildir. Eğitimci özel gereksinimli bireyin öğrene özelliklerine ve performansına göre uygun gördüğü özel eğitim yöntemlerini uygular.

ÖZÜR VE ÖZELLİKLERİNE UYGUN ORTAMLARDA SÜRDÜRÜLEN EĞİTİM Özel gereksinimli bireylerin özür gruplarına ve yapılan yönlendirme çalışmalarına göre çeşitli eğitim ortam ve kurumlarına yerleştirilmesini ifade eder.

Bu ortam ve kurumlar; 1-Tam zamanlı kaynaştırma 2-Kaynak oda destekli kaynaştırma 3-Yarım zamanlı kaynaştırma 4-Özel sınıf 5-Gündüzlü özel eğitim okulu 6- Yatılı özel eğitim okulu

’’Özel Eğitim’’ tanımının daha anlaşılır olması için Zedelenme Yetersizlik Engel kavramlarının tanımlarının yapılması gerekmektedir.

ZEDELENME ’’Bireyin, doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrası oluşan çeşitli etmenlerle, organlarının işlevlerini yerine getirmede ve görevlerini yapmada etkili olan zorlanım durumu’’ olarak tanımlanmaktadır.

YETERSİZLİK Zihinsel, fiziksel, davranışsal ya da duyu organlarının zedelenmeye bağlı olarak tüm ya da kısmen işlevlerinde gözlenen kayıpların ortaya çıkardığı durumu ifade eder.

ENGEL Yetersizliği ya da özrü olan bireyin çevreyle etkileşiminde karşılaştığı problemi tanımlamaktadır. Engel kişinin çevreye uyum sağlayamamasını kapsar. Kişinin yetersizliği nedeniyle çevreye uyum sağlayamamasından kaynaklanmaktadır diye kabul edilir.

MÜDEHALE UYGULAMALARI Özel eğitim her şeyden önce yetersizliği olan bireylere yapılan amaçlı bir müdahaledir. Başarılı bir müdahalenin, yetersizliği olan bireyin öğrenme ortamına, okul ve topluma etkin katılımına ket vuran tüm engelleri ortadan kaldırması, o engellerden bireyi koruması ya da o engellerin üstesinden gelmesini sağlaması gerekir. Müdahalenin 3 temel uygulama biçimi bulunmaktadır.(Hevard,200; Eripek,2002)

MÜDEHALE UYGULAMALARI İyileştirici uygulama Ödünleyici uygulama

ÖNLEYİCİ UYGULAMA Önemsiz problemlerin potansiyel oluşturmasını ve yetersizliğe dönüşmesine müdahale etmek olarak tanımlanır. Eğer müdahale çok erken yaşlarda, hatta bazı durumlarda doğum öncesinden başladığında oldukça başarılı sonuçlar vermektedir.

ÖZEL EĞİTİMİN GÖREVLERİ Özel eğitimin 2 temel görevi vardır. Müdahale Öğretim

İYİLEŞTİRİCİ UYGULAMA Öğretim yoluyla yetersizliğin etkilerinin üstesinden gelmek olarak tanımlanır. Ülkemizde M.E.B ve SHEÇEK e bağlı kurumlarda bu uygulama yapılmaktadır. Rehabilitasyon ve eğitim olarak 2 boyutu vardır. Amaç yetersizliği olan bireyin yaşamını nitelikli ve bağımsız hale getirmektir.

ÖDÜNLEYİCİ UYGULAMA Bireyin yetersizliğine rağmen başarılı olabilmesini sağlayacak becerilerin ve araçların nasıl kullanılacağını öğretmektir. Bu müdahale yetersizliğine rağmen bireye uygun (ödünleyici) yeni becerilerin öğretilmesini kapsar.

ÖĞRETİM BİÇİMİ OLARAK ÖZEL EĞİTİM Özel eğitimi,genel eğitimden farklı kılan ve onu özel yapan; Kimi kapsar? Neyi öğretir? Nasıl öğretir? Nerede uygulanır? Sorularının yanıtında aranmaktadır.

KİMİ KAPSAR? Özel gereksinimi olan, bu özelliklerinden dolayı farklı eğitim gereksinimi ancak bireysel olarak planlanmış öğretim programlarıyla karşılanabilen çocukları kapsamaktadır.

NEYİ ÖĞRETİR? Özel eğitim, genel eğitimden içerik yönünden yani nelerin öğretileceği yönünden farklılaşmaktadır. Normal çocukların kendiliğinden edindikleri becerilerin büyük bir kısmını yetersizlikten etkilenmiş özel gereksinimli çocuklara, yoğun ve sistematik biçimde öğretmek gerekmektedir.

ÖRNEK Giyinme, soyunma, yemek yeme becerilerini normal çocuklar yetişkinleri gözleyerek, taklit ederek öğrenirler. Ancak görme ya da zihinsel engelli bir çocuğa bu becerilerin öğretilmesi gerekir. Görme engelli bir çocuğun görme şansı olmadığından beceriler taklit edemez. Zihinsel engelli çocuklarda da bilişsel süreçlerdeki zorluklardan dolayı bu becerileri kendiliğinden öğrenmede zorlanırlar.

NASIL ÖĞRETİR? Genel öğretimden temel farklılık, özel eğitim öğretmeninin programları, amaç ve hedefler yönünden öğrenciye göre düzenlemesine olanak sağlayan BEP leri ve BÖP leri uygulamada kullandığı stratejilerdir. Görme engellilerde kabartma harf uygulaması yada işitme engellilerde kullanılan işaret dili bunlardandır.

NEREDE UYGULANIR? Normal sınıf Kaynak oda Ayrı sınıf Ayrı okul Yatılı okul Ev/Hastane