MALZEME BİLGİSİ Doç.Dr. Gökhan Gökçe 4. METALLER

Metallerin Genel Özellikleri Doğada bilinen elementelrin %80’ini metaller oluşturmaktadır. Isı ve elektrik iletkenliği, Parlak prüzsüz yüzey, Işığı yansıtırlar (Reflektör maddeler) Ses iletkenliği (hava ve sudan daha iyi) Teknolojik özellikleri iyi (Dövülebilme, çekilebilme, kaynak, kesilme

Mühendislik uygulamalarında metaller saf olarak kullanılmazlar. İstenilen özellikleri elde edebilmek için farklı özelliklerde metaller yada ametaller ile karıştırılabilir. Bu karışım fiziksel karışımdır yeni bir madde değildir. Buna Alaşım denir.

Isıl işlemler ile istenilen, Metal malzemeler diğer malzeme gruplarına göre dayanımları 5-20 kat daha fazladır. Isıl işlemler ile istenilen, Sertlik, Dayanma özellikler kazandırılabilir Üretimde kesme, delme, oyma, kaynak yapma, lehimleme ve perçinleme gibi işlemlere yatkındır.

Demirli Metaller Uygulamada metal malzemeler demirli ve demirsiz olarak sınıflandırılırlar. Esas hammadeler demir ve karbon elementlerinin yaptığı alaşımdır. Ham demir, dökme demir, çelik döküm, çelik ve dövme demir türlerinin hesi demir-karbon alaşımıdır. Bu alaşımda en önemli element demirdir ancak karbon miktarındaki en ufak değişiklik alaşımın özelliğini değiştirir.

Alaşımdaki Karbon Miktarı!! %C oranına göre demir-karbon alaşımı Saf demir (yumuşak demir %0,02 den az karbonlu alaşım) Çelik (%0,02-1,7 arası karbonlu alaşım Dökme demir (Font demir %1,7-4,5 arası karbonlu alaşım) oalrak sınıflandırılırlar.

Bu demirin yorulma dayanımı ve korozyon dayanımı yüksektir. Saf demir; dövme demir, ignot demiri ve elektrolitik demir olmak üzere üretim yöntemine bağlı farklı isimler alır. Dövme demirler ham demirin döner fırınlarda kömür tozu ve oksit ile işleme sokulması sonucu elde edilirler. Daha sonra fırından alınan sıcak alaşım dövülerek haddelenir ve birbirine yapıştırılır. Bu demirin yorulma dayanımı ve korozyon dayanımı yüksektir. Çubuk, plaka, boru, tel, bağlantı parçaları şeklinde üretilebilir. Bu demire %1,5-3,5 Ni katılıldığında direnci artar. Korozyon, metal veya metal alaşımlarının oksitlenme veya diğer kimyasal etkilerle aşınma durumu. Demirin paslanması, alüminyumun oksitlenmesi korozyona örnek olarak verilebilir. Haddeleme Şekil Değiştirme : Cisimlerin plastik özelliğine, yani şekillerini kalıcı olarak değiştirme kabiliyetine dayanır. Metalde plastik şekil değiştirme, başlıca kristal kafeslerindeki kayma, ikiz teşekkülü neticesidir. Bundan başka yapılarındaki amorf kitleleri (tane sınırı kitleleri), kuvvetlerin sürekli tesiriyle akması sonucunda sürünme suretiyle de şekil değiştirir.

Dövme demir ürünleri

İgnot Demiri Siemens-Martin fırınında elde edilen demir Korozyon direnci iyidir. Elektrolitik demir hidrojen içerir ve saflık derecesi iyidir. Kırılgan oldugundan tavlanması gerekir. Transformatör öz malzemesi olarak kullanılır.