NELER YAPABİLİRİZ

Obeziteye Bir De Sen Dur De Proje Adı : Obeziteye Birde Sen Dur De Proje Sloganı: “Can Boğazdan Gidiyor” Sorumlu Öğretim Üyesi: Yrd.Doç.Dr. Eda AKBAŞ, Yrd. Doç.Dr. Emin Ulaş ERDEM Proje Ekibi: Sena DEMİROĞLU Seval KANYILMAZ  Tuğçe ÇALIK Yunus Emre SÖNMEZ  Yonca KARATAŞ  Utku YILMAZ  Yasin ŞAHİN Yakup KOCA  Rukiye Gülcan ANDEROĞLU  Şeyda SÜTÇÜ  Uğurcan DOĞRUÇAM  Yunus İLİK  Hilal ALTINDAL Etkinlik: Ülkemizde her gün büyüyen ve önü kesilmesi zorlaşan obeziteye farkındalık oluşturmak amacıyla 22 Mayıs 2015 tarihinde (Obezite İle Mücadele Günü) poğaça,tost  vb. ürünlerin satışında kullanılan kese kağıtları üzerine slogan ve farkındalığı destekleyici resimler bastırılıp Bülent Ecevit Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi , Tıp Fakültesi ve Zonguldak Sağlık Yüksekokulu kantinlerine verilmesi ve bu amaçla gün içinde kullanılan tüm kese kağıtlarıyla tüketicinin obeziteye karşı dikkatini çekip sağlıklı yaşama bilinci oluşturulması sağlandı.

Türk halkının beslenme durumuna bakıldığında, temel besin ekmek ve diğer tahıl ürünleridir. Günlük enerjinin ortalama ; %44’ü ekmekten %58’i ekmek ve diğer tahıl ürünlerinden sağlanmaktadır.

Yıllar içerisinde besin tüketim eğilimi incelendiğinde: Ekmek, süt-yoğurt, et ve ürünleri, taze sebze ve meyve tüketiminin azaldığı; kurubaklagil, yumurta ve şeker tüketimin arttığı gözlenmiştir. Meyve ve sebze tüketimin yetersiz olduğu görülmüştür Son yıllarda ülkemizde, özellikle kentsel bölgelerde çocuk ve gençler arasında ayaküstü beslenme (fast-food) sıklıkla tercih edilen bir beslenme şeklidir. Enerjisi yüksek, doymuş yağ asitleri ve tuz içeriği zengin, ancak posa içeriği, A ve C vitaminleri ve kalsiyum yönünden yetersizdir.

Obezitenin artmasına neden olan önemli faktörlerden biri de hareketsiz yaşam tarzının yaygınlaşmasıdır.

SAĞLIK İÇİN HAREKETE GEÇİN PROJE TARİHİ/ SAATİ: 10 Mayıs 2016- 18:00 (Dünya Sağlık İçin Hareket Et Günü) ETKİNLİK YERİ: Esas 67Burda AVM SORUMLU ÖĞRETİM ELEMANLARI: Yrd. Doç. Dr. Eda AKBAŞ, Yrd. Doç. Dr. Emin Ulaş ERDEM, Ar.Gör. Kartal SELİCİ ÖĞRENCİ EKİBİ: 1 ÖZGÜR GÖKTÜRK 2 ÖZNUR YİRMİBEŞ 3 SEDANUR DEMİRTAŞ 4 SEYİT BATTAL ÇAĞILDAK 5 ŞEYDA PETEK 6 ŞEYMA GÜNEY 7 TALHA ÇAYLAK 8 TUBA ÇELİK 9 TUĞÇE DUTKUN 105 TÜLAY ÇAM 11 VELİ ÖZDEMİR 12 YAREN BALIKÇİ 13 YUNUS ÇELEPKOLU 14 YUNUS EMRE TALAŞ 15 YUSUF YAKUP ZEYTUN 16 YÜKSEL ÇİFLİK 17 ZELİHA KÖROĞLU

DÜN A “S ĞLIK İÇ N H REKET ET” ÜNÜ Fizyoterapist esliginde egzersiz ● 10 Mayıs 2016 18:00 Esas 67 Burda AVM Seyit ÇAĞILDAK (Koordinatör) - Özgür GÖKTÜRK - Şeyda PETEK - Veli ÖZDEMİR - Tülay ÇAM - Yunus Emre TALAŞ - Beyza KOBALAS - Yusuf Yakup ZEYTUN - Şeyma GÜNEY - Yüksel ÇİFLİK - Zeliha KÖROĞLU - Talha ÇAYLAK - Tuba ÇELİK - Yunus ÇELEPKOLU - Tuğçe DUTKUN - Öznur YİRMİBEŞ - Yaren BALIKÇI

TÜRKİYE’NİN SAĞLIK VE BESLENME STRATEJİSİ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar (BOH):Kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, kanser ve solunum yolu hastalıkları; •Dünyada tüm ölümlerin%67.8 •BOH ölümlerin %48’ düşük ve orta gelirli ülkelerde 70 yaşın altında •Kalp Hastalıkları, İnme Ve Tip 2 Diyabetin %80’inden Fazlası Önlenebilir -DSÖ Avrupa Bölgesinde Ölümlerin Ve Engelliğin %77’ sinden -erken ölümlerin neredeyse % 86’ sından sorumludur.

Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar İçin Davranışsal Risk Faktörleri •Sağlıksız beslenme •Yetersiz Fizik Aktivite (Hareketsizlik) •Tütün kullanımı, •Alkolün zararlı kullanımı •Kaynak:DSÖ, 2010, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklara İlişkin Küresel Durum Raporu

Dünya Kanser Araştırma Fonu temel kanserlerin %27-39nun beslenme, fizik aktivite ve vucut kompozisyonunun geliştirilmesi ile önlenebileceğini tahmin etmektedir. (Policy and action for cancer prevention. Food, nutrition, and physical activity: a global perspective. Washington, DC, World cancer research fund/american institute for cancer research, 2009). •Yaklaşık 16 milyon (1.0%) DALY ve 1.7 milyon (2.8%) ölüm az sebze meyve tüketimine bağlıdır. (Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks. Geneva, World Health Organization, 2009; Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases: report of a joint WHO/FAO expert consultation. Geneva, World Health Organization, 2003). •Yeterli sebze meyve tüketimi (5 porsiyondan fazla, en az 400gr) CVH, mide kanseri ve kolorektal kanser riskini düşürmektedir. (Bazzano LA, Serdula MK, Liu S. Dietary intake of fruits and vegetables and risk of cardiovascular disease. Current Atherosclerosis Reports, 2003, 5:492–499, Riboli E, Norat T. Epidemiologic evidence of the protective effect of fruit and vegetables on cancer risk. American Journal of Clinical Nutrition, 2003, 78(Suppl.):559S–569S) •İşlenmiş gıdalar gibi yüksek enerjili besinlerin fazla yağ ve şeker içerikleri nedeni ile fazla tüketimlerinin sebze ve meyveler gibi düşük enerjili gıdalara göre daha fazla obesiteyi geliştirdiğine ilişkin ikna edici kanıtlar mevcuttur. Besinlerle alınan tuz miktarı kan basıncı ve kardiovasküler riskin önemli bir belirlşeyicisidir. (Creating an enabling environment for population-based salt reduction strategies: report of a joint technical meeting held by WHO and the Food Standards Agency, United Kingdom. Geneva, World Health Organization, 2010).

2002 yılına göre 2012 yılında toplam hastalık yükünün (DALY) % 6 azaldığı görülmüştür. •Bu düşüşün en büyük sebebi 1. Grup hastalıklara (bulaşıcı hastalıklar, gebelik, yeni doğanlar ve beslenmeyle ilgili hastalık) bağlı toplam %40’lık düşüştür. •Ancak her ne kadar toplam hastalık yükünde bir düşüş sağlansa da 2. Grup hastalıklar yani bulaşıcı olmayan hastalıklara bağlı hastalık yükünde % 4’lük bir artış görülmektedir. •Hastalık yükünü oluşturan ilk 5 nedene bakıldığında bu nedenlerin tamamının bulaşıcı olmayan hastalıklar olduğu görülmektedir. İ •llk sırada % 7,4 ile iskemik kalp hastalığı, 2. Sırada % 6,1 ile bel ağrısı, 3. Sırada % 4,1 ile serebrovasküler hastalıklar yer almaktadır. Bunu sırasıyla diyabet ve KOAH (% 3,8, % 3,6) takip etmektedir. •Bulaşıcı olmayan hastalıkların artışındaki en önemli risk faktörleri tütün kullanımı, obezite, yüksek tansiyon ve fizik aktivite azlığı olarak ortaya çıkmaktadır •Ulusal Hastalık Yükü Çalışması 2013” ön sonuçları

Nikotin bağımlılığı tedavisi • Yeterli emzirme ve tamamlayıcı gıdanın teşvik edilmesi • Alkollü araba kullanma kanunlarının uygulanması • Tuz, yağ ve şeker oranı yüksek yiyecek ve içeceklerin özelliklere çocuklara yönelik pazarlanması üzerinde sınırlamalar • Sağlıklı beslenmeyi teşvik için gıda vergileri ve yardımlarıdır

Okullarda sağlıklı beslenme ortamları yaratılması • Sağlık bakımında beslenmeyle ilgi bilgi ve danışmanlık verilmesi • Ulusal fiziksel aktivite rehberleri • Çocuklar için okul temelli fiziksel aktivite programları • Fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenme için işyeri programları • Fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenme için toplum programları • Yapılandırılmış çevrenin fiziksel aktiviteyi teşvik edecek şekilde tasarlanması

Sağlıklı beslenme ve içecek çevreleri oluşturmak •Korunmasız gruplar için yaşam boyunca sağlıklı beslenmenin kazanımlarını teşvik etmek •Sağlık sistemlerini sağlıklı beslenmeyi destekleyecek şekilde yeniden güçlendirmek •Sürveyans, izleme, değerlendirme ve araştırmaları desteklemek ve •Tüm sağlık politikaları yaklaşımı için için yönetişim ve sektörlerarası işbirliklerini güçlendirmek

Sağlıksız beslenme CVH, bazı kanserler ve diyabet dahil olmak üzere BOH riskini artırmaktadır. Optimal bir diyet aşağıdakilerini içermelidir: –Sağlıklı bir kilonun sürdürülebilmesi için yiyeceklerden alınan enerji ile fiziksel aktivitede harcanan enerji arasında denge oluşturmalıdır. –Toplam yağlardan anılan enerji kısıtlanmalıdır (toplam enerjinin %30’unu aşmamalıdır) ve yağ tüketimini doymuş yağdan doymamış yağa ve trans-yağ asitlerinin eliminasyonuna doğru yönlendirmelidir. –Serbest şekerlerin alımı kısıtlamalıdır (DSÖ günlük kalori ihtiyacının %10). –Tüm kaynaklardan alınan sodyumu kısıtlanmalı ve alınan tuz iyotlu olmalıdır (Günlük 5 gr). –Meyve, baklagiller, tam tahıl ve ceviz, fındık gibi yağlı tohum tüketimini artırmalıdır.

Sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılması 2. Hareketli hayat tarzının benimsetilmesi 3. Sağlıklı çevre (destekleyici ortam) oluşturulması 4. Sağlığı tehdit eden durumlardan kaçınılması Tütün Alkol Yüksek şeker Tuz …

İnsan merkezli yaklaşımla •birey ve toplum sağlığını korumak ve geliştirmek, •sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek, •halkın yaşam kalitesini yükseltmek ve •halk sağlığını tehdit eden konularda gerekli tüm önlemleri almak

Program Bileşenleri 1.Bileşen: Gıda Güvenilirliğinin Artırılması 2.Bileşen: Sağlıklı ve Dengeli Beslenme Düzeyinin Artırılması 3.Bileşen: Tütün Kullanımı ile Alkol ve Madde Bağımlılığının Azaltılması 4.Bileşen: Kanser, Kalp ve Damar ve Diyabet gibi Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Görülme Sıklığının ve Risk Faktörlerinin Azaltılması 5.Bileşen: Ruh Sağlığı Hizmetlerinin Geliştirilmesi 6.Bileşen: Spor Yapma Alışkanlığının ve Hareketliliğin Teşviki Genel Koordinatör: Sağlık Bakanlığı

Programın kapsamı : A.Türkiye Obezite ile Mücadele ve Kontrol Programı Yönetiminin Oluşturulması ve Politika Geliştirilmesi B.Obezitenin Önlenmesine Yönelik Çalışmalar C.Sağlık Kuruluşlarında Obezitenin Teşhisi ve Tedavisine Yönelik Önlemler D.İzleme ve Değerlendirme

Şişmanlık Nasıl Saptanır ? Bireyin boy ve ağırlık ölçüleri alınıp bununla ilgili standartlarla kıyaslanabilir. BKİ: Ağırlık(kg) Boy(m)2

Beden Kitle İndeksi (BKİ) : <20 ise zayıf 20-24.9 ise sağlıklı 25-29.9 ise hafif şişman 30-34.9 ise şişman >35 ise ağır şişman

‘TÜRKİYE OBEZİTE İLE MÜCADELE VE KONTROL PROGRAMI’

Bölgesel yağ dağılımı genetik olarak erkek ve kadınlarda farklılık göstermektedir. Erkek tipi obezitede yağ; vücudun üst bölümünde bel, üst karın ve göğüs bölgelerinde toplanmaktadır. (ELMA TİP)

Kadın tipi obezitede yağ; vücudun alt bölümünde kalça, uyluk ve bacaklarda toplanmaktadır. (ARMUT TİP)

Bel Kalça Oranı : DSÖ’ye göre Bel / Kalça Oranı: Kadınlarda > 0,85 Erkeklerde >1 den fazla ise obezite olarak kabul edilmektedir. Yağın karın bölgesinde ve iç organlarda toplanması insülin direncine yol açmaktadır. İnsülin direnci ise obezitenin yol açtığı Tip 2 Diyabet, hipertansiyon, dislipidemi ve koroner arter hastalıkları arasındaki ilişkiyi sağlayan en önemli faktördür.

Bel Çevresi : Tek başına bel çevresi ölçümünün ; Erkeklerde 94 cm ve üzerinde Kadınlarda 80 cm ve üzerinde olması hastalık risklerinin artmasına neden olmaktadır.

Obeziteye Neden Olan Faktörler Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları Yetersiz fiziksel aktivite Yaş Cinsiyet Eğitim düzeyi Sosyo – kültürel etmenler Gelir durumu

Hormonal ve metabolik etmenler Genetik etmenler Psikolojik etmenler Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama Sigara, alkol kullanma durumu Kullanılan bazı ilaçlar Doğum sayısı ve doğumlar arası süre

Obezitenin Neden Olduğu Sağlık Sorunları / Risk Faktörleri İnsülin direnci – Hiperinsülinemi Tip 2 Diyabet Hipertansiyon Koroner arter hastalığı Hiperlipidemi – Hipertrigliseridemi Metabolik sendrom Safra kesesi hastalıkları

Bazı kanser türleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri) Osteoartrit Felç Uyku apnesi Karaciğer yağlanması Astım, solunum azlığı Gebelik komplikasyonları

Mensturasyon düzensizlikler Aşırı kıllanma Ameliyat öncesi ve sonrası komplikasyon riskinin artması Ruhsal sorunlar : Anoreksiya nevroza (yemek yememe), Blumia nevroza (kusarak yediği besinlerden yararlanamama), Binge eating (tıkanırcasına yeme), gece yeme sendromu veya bir şeyi daha fazla yiyerek psikolojik doyum sağlamaya çalışma

Toplumsal uyumsuzluklar Özellikle sık aralıklarla ağırlık kaybetme ve kazanma sonucunda deri altı yağ dokusunun fazla olması nedeniyle deri enfeksiyonları, kasıklarda ve ayaklarda mantar enfeksiyonları Kas-iskelet sistemi problemleri

Obezitenin Tedavisi Obeziteden korunma çocukluk çağında başlamalıdır. Çocuk ve adolesan döneminde oluşan obezite, yetişkinlik dönemi obezite için zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle aile, okul ve yaşanılan çevre yeterli ve dengeli beslenme ve fiziksel aktivite konularında bilgilendirilmelidir.

Obezite Tedavisinde Amaç Gerçekçi bir vücut ağırlığı kaybı hedeflenerek, obeziteye ilişkin morbidite ve mortalite riskini azaltmak, bireye yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığını kazandırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.

Türkiye’de Obezite Ülkemiz, beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren görünüme sahiptir. Türkiye’de halkın beslenme durumu bölgelere, mevsimlere, sosyoekonomik düzeye, kentsel-kırsal yerleşim yerlerine, gelir dağılımına göre önemli farklılıklar göstermektedir.

Sıklıkla fast-food beslenme; Yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olmakta Obezite Kalp-damar hastalıkları Diyabet gibi kronik hastalıkların oluşma riskini arttırmaktadır.

OBEZİTE VE HAREKETLİ YAŞAM İLE İLGİLİ ÇALIŞMA PLANI : İlk olarak sağlık personelinin bilgilendirilmesi; Toplum sağlığı merkezleri Sağlık müdürlüğü personeli Yataklı tedavi Aile sağlığı merkezleri Yerel basın aracılığı ile halkın bilgilendirilmesi

Müftülük aracılığı ile cuma hutbelerinde halkın bilinçlendirilmesi İstekli olan kamu kurum ve kuruluşlarına eğitim verilmesi Okul öncesi çocuklarından başlamak üzere tüm öğrencilere eğitim verilmesi Beslenme dostu okul seçilerek aktivitelerin arttırılması

Afiş ve broşürlerin hazırlanarak dağıtılması Aile hekimliklerine Sağlık kuruluşlarına Okul yemekhane ve kantinlerine Diğer kamu kurum ve kuruluşlarına Marketler ve halka açık alanlara obezite stantlarının oluşturulması

Valilik öncülüğünde halk yürüyüşlerinin yapılması Yerel yönetimlerle işbirliğine girilerek fiziksel aktivitelerin yaygınlaştırılmasının sağlanması

Okul spor salonlarının beden öğretmenleri tarafından daha aktif hale getirilmesi ve belirli günlerde öğrenci velilerine spor yapmalarını sağlayarak spora yönlendirmenin sağlanması İldeki kamuya ait spor merkezlerinin daha yoğun değerlendirilmesi

Bir ekip oluşturularak , Obezite ve Fiziksel Aktivite ilgili danışma merkezi oluşturulması Sivil toplum kuruluşlarını bu konuda bilgilendirerek daha geniş kapsamlı çalışmaların yapılması ve projelerin geliştirilmesi

Obezite tedavisi, bireyin kararlılığı ve etkin olarak katılımını gerektiren, tedavisi zorunlu, uzun ve süreklilik gerektiren bir süreçtir. Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi Egzersiz tedavisi Davranış değişikliği tedavisi İlaç tedavisi Cerrahi tedavi