Etkili İletişim Beden Dili Yrd. Doç. Dr. Kenan TAŞTAN Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile hekimliği Ana Bilim Dalı

AMAÇ Bu oturumun sonunda katılımcıların, iletişimin, özellikle aile hekimliği/birinci basamak pratiğindeki önemini kavraması amaçlanmaktadır.

HEDEFLER  İletişimin tanımını yapabilmek  İletişimin temel ögeleri sayabilmek  İletişim engellerini söyleyebilmek  İletişim tiplerini sayabilmek  Aile hekimliğinde önerilen iletişim modelini açıklayabilmek  İletişimin aile hekimliğinde yerini ve önemini açıklayabilmek

İLETİŞİM Katılanların bilgi/semboller üreterek birbirlerine ilettikleri ve bu iletileri anlayıp yorumladıkları süreçtir.

İLETİŞİMİN GERÇEKLEŞMESİ İÇİN GEREKEN ÖGELER ORTAM GERİBİLDİRİM

İLETİŞİM ENGELLERİ GÜRÜLTÜ: İletişimi engelleyen tüm durumlar TANIM: Mesajın kaynaktan alıcıya ulaşmasını, ve/veya alıcı tarafından doğru anlaşılıp yorumlanmasını engelleyen her şey. Fiziksel Psikolojik Sosyokültürel

İLETİŞİM TİPLERİ İletişim çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir ancak biz burada iki türünden söz edeceğiz: İletişim sürecine katılan kişi sayısına göre: Birey-birey Birey-toplum Toplum- toplum Mesaj tipine göre: Sözlü Sözsüz

HASTA-HEKİM İLETİŞİMİNDE GÜÇ VE İLİŞKİ Koruma Paylaşma GÜÇ İLİŞKİ İş görme Ortaklık Görüşmeci AçıklayıcıAtaerkil Bilgilendirici

İLETİŞİM MODELLERİ Ataerkil Model: Sağlık personeli karar verir ve hastayı zorlar (aşağıdakiler-yukarıdakiler)

İLETİŞİM MODELLERİ Bilgilendirici Model: Sağlık personeli hastaya teknik ayrıntıları verir. (öğretmen-öğrenci)

Açıklayıcı Model : Sağlık personeli olası müdahalenin yararları, tehlikesi vb konularda bilgi verir ve hasta onaylar (iki eşit taraf) İLETİŞİM MODELLERİ

Görüşmeci Model: Hekim ve hasta birlikte karar verirler (veto hakkı olan iki avukat). Bilgilendiren, danışmanlık veren ve seçimi hastaların yapmasını sağlayan, Gücü paylaşan, ilişkiyi ortaklık düzeyinde tutan, Aile hekimliğinde önerilen iletişim modeli.

HASTA-HEKİM İLETİŞİMİ Tüm hastaların yaklaşık % 70’inde ön tanının sadece görüşme ile konabildiği, İletişim yetenekleri yüksek hekimlerin hastaları tarafından daha az şikayet edildiği, Hekime tüm kaygılarını anlatmayı başaran hastaların memnuniyetinin daha yüksek olduğu görülmüş.

YÜZYÜZE İLETİŞİMİN PARÇALARI Sözlü iletişim (% 7) Ses tonu (% 38) Beden dili (% 55)

“Ne söylediğiniz değil, onu nasıl söylediğiniz önemlidir."

ETKİN DİNLEME İçten ve samimi bir ilgiyle dinleyin Kendinizi hastanın yerine koyun (Empati)

SÖZLÜ İLETİŞİMDE ÖNERİLMEYENLER Yargılayıcı Yönlendirici Kibirli Donuk Zorlaştırıcı olmayın Anlaşılmaz konuşmayın (Tıbbi terminoloji)

SÖZSÜZ İLETİŞİM Fiziksel özellikler (doktor, hasta ve mekana ait) Beden dili Kişiye ait özellikler (yaş, cilt rengi, özbakımı vb) Dış görünüm (giysiler, aksesuarlar vb)

SÖZSÜZ İLETİŞİMDE ÖNERİLENLER S (smile)gülümseyin O (open posture)ulaşılabilir oturun F (forward lean)eğilin, yakınlaşın T (touch) dokunun E (eye contact)göz teması kurun N (nod)başınızla dinlediğinizi belli edin

İLETİŞİM İÇİN İDEAL POZİSYON AÇIK İLERİ DURUŞ

KİŞİSEL ALAN İletişim için iki birey arasında olması gereken mesafe Sosyokültürel açıdan değişmekle birlikte bir kol mesafesi olması genel olarak kabul görmektedir.

KAPI KOLUNDAKİ EL Hastanın ayrılırken söyledikleri bazen esas hekime geliş nedenini içerir Hasta kapının önünde güvendedir. Stres oluşturacak bir ortam olursa her an uzaklaşabilir Hastanıza her görüşmede sorun: Değinmediğimiz veya dikkatimizden kaçan herhangi bir nokta var mı?

ÖZETLE Hastanıza ayırdığınız zamanın tamamını ona ayırın Hastanın sizi anlayıp anlamadığından emin olun Hastanıza ismiyle hitap edin Gerektiğinde espri yapın Açık uçlu sorular sorun Sonuç cümlesi kullanın

İşyerinizde sorun çözme şeması SAKIN KARIŞMA EVET HAYIR EVET SENİ APTAL HAYIR ÜSTÜNE Mİ KALACAK? HAYIR GÖRMEZDEN GEL KİMSE GÖRDÜ MÜ? OZAMAN AYVAYI YEDİN EVET HAYIR SAKIN SÖYLEME! SUÇU BAŞKASININ ÜSTÜNE ATABİLİR MİSİN? HAYIR SORUN YOK, RAHATLA! EVET HER ŞEY YOLUNDA MI? İŞİ SEN Mİ KARIŞTIRDIN?