Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD) Ulusal Hedeflerinin Oluşturulması 1

 ATD Yaklaşımının Geçmişi  ATD nedir?  Türkiye ve Ulusal ATD Hedeflerinin Oluşturulması Süreci  ATD Hedefini Oluşturma Aşamaları  Ulusal Gönüllü ATD Hedeflerinin Belirlenmesi 2

2015 yılı Eylül ayında, Newyork’da kabul edilen Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden 15.3 maddesi (SKH 15.3) 3 «2030 yılına kadar, çölleşme ile mücadele edilmesi, çölleşme, kuraklık ve sellerden etkilenen araziler dâhil bozulmuş arazi ve toprakların rehabilite edilmesi, dünyanın arazi tahribatının dengelenmesinde (ATD) çaba göstermesi»

12-23 Ekim 2015 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi (BMÇMS) 12. Taraflar Konferansında (COP 12) bu doğrultuda, sözleşmeye Taraf ülkeler, Arazi Tahribatının Dengelenmesine yönelik, “Ulusal Gönüllü Hedeflerin” oluşturulması konusunda mutabık kalmışlardır. 4

Şimdiye kadar, sözleşmeye taraf 100 ülke ulusal hedeflerini oluşturma konusunda gönüllüğünü belirtmiştir. 5

6 ATD Pilot Projesi ; COP 12 öncesi 14 ülkenin katılımı ile UNCCD öncülüğünde gerçekleştirilmiştir. Türkiye projenin gönüllü katılımcı ülkelerinden biridir. Gediz Havzasında bu kapsamda bir pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Proje alanında; «Arazi Tahribatının Dengelenmesi» uygulama stratejisine yönelik olarak; o toprak organik karbon içeriği, o arazi verimlilik indeksi, o arazi kullanım değişiklikleri, parametreleri kullanılarak, arazi tahribatı eğilimleri irdelenmiştir.

7 COP 12’de proje katılımcı ülkeleri, proje sonuçlarını paylaşmıştır. Pilot projeden de elde edilen tecrübeler doğrultusunda «Arazi Tahribatının Dengelenmesi Ulusal Gönüllü Hedeflerin Oluşturulması» süreci devam etmektedir.

Türkiye bu kapsamda «Ankara Girişimi» vasıtasıyla az gelişmiş ülkelerin ATD Hedeflerini oluşturmasına destek vermektedir. 8 Afrika ülkelerine yönelik, «Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD) Hedef Belirleme Çalıştayı», Mayıs 2016 tarihinde UNCCD Sekretaryası ve Küresel Mekanizma ile ülkemizin ev sahipliğinde, Konya’da gerçekleştirilmiştir.

COP 12’de kabul edilen tanıma göre ATD; “Ekosistemin işlevlerini ve hizmetlerini desteklemek ve gıda güvenliğini arttırmak için gerekli olan karasal kaynakların miktarının ve niteliğinin sabit kalması yahut belirtilen zamansal ve mekânsal ölçüler kapsamında artış göstermesidir.” 9

10 Başka bir deyişle; Arazi tahribatını durdurmak, geri çevirmek ve tahrip olan arazileri rehabilite etmektir. Tahrip olan arazi kaynaklarına karşılık, yapılan iyileştirmeler ile geri kazanılan arazi kaynakları arasında sağlanan bir denge durumudur. KayıpKazanç

11 Hedeflerin oluşturulmasında; toprak organik karbon içeriği, arazi verimlilik indeksi, arazi kullanım değişiklikleri, parametreleri kullanılmaktadır.

12 Adım 1: Hükümet liderliği ve paydaş katılımı Adım 2: ATD referans değerlerinin belirlenmesi Adım 3: Arazi tahribatı eğilimlerinin değerlendirilmesi Adım 4: Arazi tahribatının sebeplerinin tespiti Adım 5: Ulusal gönüllü ATD hedeflerinin belirlenmesi Adım 6: ATD’yi arazi kullanımı planlamasında yaygınlaştırmak Adım 7: ATD hedeflerine ulaşmak için gerekli tedbirlerin tespiti Adım 8: ATD’ye yönelik eylemlerin kolaylaştırılması Adım 9: ATD’ye yönelik ilerlemenin izlenmesi Adım 10: ATD’nin raporlanması

13 Ulusal hedeflerin belirlenmesi maksadıyla Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü bünyesinde bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Ulusal Hedeflerin belirlenmesine yönelik raporda; orman-mera ve tarım-mera alanları için ortaya konulan ATD hedeflerinde, kurumların strateji belgeleri ve eylem planları dikkate alınmıştır.

14 ULUSAL ATD HEDEFLERİ Negatif Eğilim Alan Düzeltici Önlemler ATD HedefleriYatırım Miktarı Ulusal resmi veriler ( ) (km 2 ) (EC-JRC) ( ) (km 2 ) BirimMiktarZaman (yıl)(M Dolar) Orman alanlarının azalması ,7 Ağaçlandırmakm Erozyon Kontrolükm Orman alanlarının ülke alanına oranının artması %30 Maden sahalarının rehabilitasyonu km Orman alanlarında verimlilik azalması 460* 2124,9 Orman alanlarının rehabilitasyonu km Yangın basına düşen alan miktarının azaltılması ha0, İnsan kaynaklı orman yangını sayısının azaltılması %3 Mera alanlarında verimlilik azalması 3.710* 2582,3 Mera ıslahıkm Tarım alanlarında verimlilik azalması 1250* 5044,5 Sulanan alanların arttırılmasıkm Arazi toplulaştırma faaliyetlerikm Islah edilen alan miktarıkm Arazi kullanım planlaması yapılan alan km

15 Rapor hedeflerin yanı sıra; Türkiye hakkında genel bilgi, arazi tahribatının temel sebepleri, SWOT analizleri, ATD bakımında sıcak noktalar… gibi hususları içermektedir.

16 «Tarım-mera» ve «orman-mera» hedeflerine yönelik 2 adet çalışma grubu oluşturulacaktır. Çalışma gruplarında öncelikle hedeflerin nasıl belirlendiğine yönelik katılımcılara bilgi verilecektir. Ardından moderatörler öncülüğünde; o Kurumunuzun öncelikleri de göz önünde bulundurularak, ATD tablosunda eklenmesi veya çıkartılması gereken parametrelere yönelik önerileriniz o Belirlenen hedeflere yönelik, kurum strateji belgeleri ve eylem planları da dikkate alınarak değerlendirmeleriniz o Çalışma sonunda, grup çalışmaları sonuçlarını sunmanız