Vergi İcrası

Vergi Alacağının Değerinin Korunması Gecikme Zammı Gecikme Faizi

GECİKME ZAMMI (AATUHK, 51-52)

Tanımı Gecikme zammı, vergi borcunun vadesinde ödenmemesinin bir yaptırımıdır. Kesinleşen vergi ziyaı cezalarında aynı oranda uygulanır.

Özellikleri –AATUHK’da düzenlenmiştir. –Vergilendirme sürecinin tahsil aşaması ile ilgilidir. –Muaccel hale gelmiş, tahakkuk etmiş vergi alacaklarına uygulanır. –Gecikme zammı, borçluya önceden bildirilmeksizin kendiliğinden uygulamaya girmekte ve tahsil zaman aşımı süresi içinde her zaman takip ve tahsil edilebilmektedir. –Hukuki niteliği itibariyle bir ceza değil, ek bir yükümlülüktür. –Vergi alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 1,40 oranında gecikme zammı tatbik olunur. Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir. (AATUHK, 51) –Gecikme zammı; kesinleşen vergi ziyaı cezalarında aynı oranda uygulanır.

Gecikme Zammı Süresinin Hesabı Sürenin hesaplanmasında amme alacağının vade tarihi süreye dahil edilmez, ödeme tarihi süreye dahil edilir. Cezaya itiraz üzerine mahkemeye gidildiğinde gecikme zammı, mahkeme kararının mükellefe tebliğ edilmesinden sonra başlar. Tebligatı alan mükellef cezayı 1 ay içinde ödemek zorundadır. Aksi taktirde 1 ayın bitiminden itibaren gecikme zammı işlemeye başlayacaktır.

GECİKME FAİZİ (VUK, 112)

Tanım İkmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatlarda: a)Dava konusu yapılmaksızın kesinleşen vergilere, kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren, son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar; b)Dava konusu yapılan vergilerin ödeme yapılmamış kısmına, kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren, yargı organı kararının tebliğ tarihine kadar; c)Uzlaşılan vergilerde; uzlaşılan vergi miktarına, normal vade tarihinden itibaren uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar, geçen süreler için AATUHK’a göre tespit edilen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır. Gecikme faizi de aynı süre içinde ödenir. Gecikme faizinin hesaplanmasında ay kesirleri nazara alınmaz.

Özellikleri –VUK’ ta düzenlenmiştir. –Vergilendirme sürecinin tahakkuk aşaması ile ilgilidir. –Muaccel hale gelmemiş, tahakkuku gerçekleşmemiş vergi alacakları için uygulanır. –Hukuki niteliği itibariyle bir ceza değil, ek bir yükümlülüktür. –Vergi aslı ve gecikme faizinin mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 1 aylık ödeme süresi vardır. Muaccel hâle gelen ve 1 aylık ödeme süresi içinde ödenmeyen bu vergilere, vade tarihinin bitiminden ödeme tarihine kadar gecikme zammı uygulanmaktadır. Bu durumda, gecikme faizi ile gecikme zammının uygulama süreleri arasında 1 aylık bir boşluk söz konusu olup yaptırım olarak uygulanmaları açısından birbirinin devam niteliği taşımaktadır. –Beyana dayanan vergilerde gecikme faizi uygulaması söz konusu değildir.

KAMU ALACAKLARINI GÜVENCE ALTINA ALAN YÖNTEMLER

Vergi (Kamu) Alacağının Korunması Yolları Kamu alacağı için teminat istenmesi İhtiyati tahakkuk İhtiyati haciz Kamu alacaklarının rüçhan hakkı Kamu alacağı ödenmeden işlem yapma yasağı Kamu alacaklarının takibinde iptal davaları Kamu alacaklarından yapılacak reddiyatlarda mahsup Kamu alacaklarını güvence altına alma amacıyla düzenlenen sorumluluk halleri Yurt dışına çıkış yasağı

TEMİNAT İSTEME

Tanımı ve Kapsamı  Vergi ziyaı cezası ve kaçakçılık cezasının kesilmesini gerektiren hallere ilişkin olarak vergi alacağının tarh edilmesi için gerekli işlemlere başlanılması halinde, vergi incelemesine yetkili memurlarca yapılan ilk hesaplara göre belirtilen tutar üzerinden, tahsil dairelerince teminat istenir. (AATUHK, 9)  Türkiye’de ikametgahı bulunmayan amme borçlusunun durumunun amme alacağının tahsilinin tehlikede olduğunu göstermesi halinde amme borçları için, tahsil dairelerince (inceleme elemanının talebinin olup olmadığına bakılmaksızın) teminat istenebilir.  İdarenin amme alacağı için teminat isteyebilmesinin VUK’ un 344 ve 359. maddesinde sayılı hallerin varlığına ve vergi incelemesine bağlanması dolayısıyla, bu düzenleme uyarınca teminat istenebilmesi ancak tarh ve tahakkuku VUK kapsamına giren kamu alacakları için söz konusu olabilir sayılı Kanun uyarınca takibi mümkün diğer kamu alacakları için 9. md. dayanılarak teminat istenebilmesi mümkün değildir.

Teminat İstemenin Koşulları Vergi mükellefi veya sorumlusu aleyhine; 1.Ceza kesilmesini gerektiren bir incelemenin başlamış olması, 2.Yetkili inceleme elemanının inceleme sonucunda amme alacağının tehlikeye girebileceği ve teminat alınması gerektiği kanaatine ulaşması, 3.Yetkili inceleme elemanının inceleme sonucu ortaya çıkabilecek vergi, gecikme faizi ve ceza ile ilgili olarak ilk hesaplamaları yapmış olması, 4.Bu ilk hesaplanan tutar üzerinden teminat alınması gerektiğini vergi idaresine bildirmesi, gerekmektedir. Vergi idaresinin teminat talep yetkisi, idare hukuku anlamında bir bağlı yetki olup, bu yetkinin kullanılabilmesi inceleme elemanının takdir hakkını bu yönde kullanarak vergi idaresine bildirmesi koşuluna bağlıdır. İdarenin, teminat talep eden yazısında muhataba en az 15 günlük süre vermesi gerekmektedir.

Teminatlar Teminat olarak şunlar kabul edilir: (AATUHK, 10-11) 1.Para, 2.Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen süresiz teminat mektupları, 3.Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler, 4.Hükümetçe belli edilecek millî esham ve tahvilât, 5.İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen ve alacaklı amme idaresince haciz varakasına bağlı olarak haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar. 6.Muteber bir şahsın müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçluluğu. Bar, otel, han, pansiyon, çalgılı yerler, sinemalar, oyun ve dans yerleri, birahane, meyhane, genel evler içerisinde bulunan eşya ve malzeme bu müesseselerin işletilmesinden doğan amme borçlarına karşı teminat hükmündedir. Noterden tasdikli icar mukavelesinde gayrimenkul sahibinin demirbaşı olarak kayıtlı eşya ve malzemesi ile otel, han ve pansiyonlardaki misafir ve kiracıların kendilerine ait eşyaları bu hükümden hariçtir.

Teminatlar İlk 5 teminat türü borçlu veya borçlu lehine 3. bir şahıs tarafından da verilebilir. Teminat sonradan tamamen veya kısmen değerini kaybeder veya borç miktarı artarsa, teminatın tamamlanması veya yerine başka teminat gösterilmesi istenir. Şahsi kefaleti ve gösterilen şahsı kabul edip etmemekte alacaklı tahsil dairesi serbesttir.

Teminatın Kabulü İdarece gösterilen teminatın kabulü, teminat olarak gösterilen menkul malların haczedilmeleri ve muhafaza altına alınması, gayrimenkul ise haczin tapu sicil müdürlüğüne bildirilmesi ile uygulanır. Teminat olarak gösterilenin gemi veya motorlu araç olması durumunda da haciz ilgili sicillere bildirilir.

İHTİYATİ TAHAKKUK

Tanım ve Kapsam VDO’ nun ortaya çıkmasından verginin tahakkuk etmesine kadar geçecek süre içinde, ileride verginin tahsilini güçleştirecek durumlar ile karşılaşılması söz konusu ise, vergi alacağını güvence altına alabilmek için verginin tahakkuku öne alınabilir. (AATUHK, 17) –İhtiyati tahakkuk; gelir vergisi, kurumlar vergisi, geçici vergi, harcama vergileri, veraset ve intikal vergisi ve bu vergilere ait zam ve cezalar için uygulanabilir. Bunların dışında kalan amme alacakları için ihtiyati tahakkuk uygulanması söz konusu değildir.

İhtiyati Tahakkuk Sebepleri 1.İhtiyati haciz uygulanmasına yol açan nedenler; i.Teminat istenmesini gerektiren hallerin varlığı, ii.Borçlunun belli ikametgahının olmaması, iii.Borçlunun kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara başvurması ihtimalinin olması, iv.Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli süre içinde mal bildiriminde bulunmamış veya noksan bildirimde bulunmuş olması, 2.Borçlunun kamu alacağının tahsiline engel olmaya veya tahsilini zorlaştırmaya yönelik eylemleri nedeniyle hakkında kovuşturma açılması, 3.Borçlunun teşebbüsünün muvazaalı olduğu ve gerçekte başkasına ait olduğu hakkında delillerin bulunmuş olması.

İhtiyati Tahakkuk Uygulaması İhtiyati tahakkuk, vergi dairesi müdürünün (VDB olan yerlerde grup müdürünün) yazılı isteği üzerine vergi dairesi başkanı/defterdarın ihtiyati tahakkuk uygulamasına ilişkin yazılı emri üzerine uygulanır. İhtiyati tahakkuk kesin tahakkuk olmayıp takdir yolu ile hesaplanan matrahlar üzerinden gerçekleştirilir. Daha sonra usulüne göre tahakkuk eden miktarlara göre düzeltilir. İhtiyati tahakkuk uygulaması sonucu, kesin bir borç ortaya çıkmaz, bu uygulamanın işlerliği ve etkinliği, ihtiyati hacizle birlikte uygulanmakta olmasıyla gerçekleşir. İhtiyati tahakkuk uygulanan vergiler ile bunların cezaları vadesi gelmeden tahsil edilemez. Ancak bunlar için derhal ihtiyati haciz yoluna gidilir.

İhtiyati Tahakkuka İtiraz Haklarında ihtiyati tahakkuk üzerine ihtiyati haciz uygulananlar, ihtiyati tahakkukun nedenleri ve miktarına karşı, ihtiyati haczin uygulanması, gıyapta yapılan hacizlerde haczin tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait vergi davası işlerine bakan vergi mahkemesinde (ihtiyati haciz işlemi ile birlikte) dava açabilir. Bu davalar Vergi Mahkemesinde öncelikli görüşülür.

İhtiyati Tahakkukun Kaldırılması İhtiyati tahakkuk için bir süre belirtilmemiştir. Şartların olması durumunda derhal uygulanır ve kamu alacağının özel kanuna göre tahakkukuna kadar devam eder.

İHTİYATİ HACİZ

İhtiyati Haciz İleride tahakkuk edecek olan veya henüz ödeme vadesi gelmemiş bulunan ya da vadesi geçtiği halde ödeme emri tebliğ edilmemiş bulunan amme alacağının tahsil güvenliğini sağlamak üzere yapılan bir haciz şeklidir. (AATUHK, 13)

İhtiyati Haciz Sebepleri 1.Teminat istenmesini gerektiren haller, 2.Borçlunun belli bir ikametgahının bulunmaması, 3.Borçlunun kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapma ihtimalinin bulunması, 4.Borçludan teminat göstermesi istenildiği halde belli sürede teminat veya kefil göstermemiş olması ya da şahsi kefalet teklifinin veya gösterdiği kefilin kabul edilmemiş olması, 5.Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli süre içinde (7 gün) mal bildiriminde bulunmamış veya noksan bildirimde bulunmuş olması, 6.Para cezasını gerektiren fiil dolayısıyla kamu davası açılması, 7.İptali istenen hükümsüz tasarrufların varlığı,

İhtiyati Haczin Uygulanması İhtiyati haczi uygulayacak olan Vergi Dairesi Başkanlığı bulunan yerlerde Vergi Dairesi Başkanı, bulunmayan yerlerde Vergi Dairesi Müdürüdür. Alacaklı kamu idaresi il özel idaresi ise vali, belediye ise belediye başkanı, TMSF ise TMSF Başkanıdır. İhtiyati haciz borçlunun haczedilen mallar üzerindeki tasarruf hakkını kaldırır. İhtiyati haciz kararı, tahsil dairesince bir haciz varakasına bağlı olarak uygulanır. İhtiyati haciz, normal haczin tabi olduğu düzenlemelere göre yapılacaktır.

İhtiyati Haczin Uygulanması İhtiyati haciz, kesin hacze dönüştürülmediği sürece, ihtiyaten haczedilen malların satılarak paraya çevrilmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak, ihtiyaten haczedilen malların bozulması, çürümesi gibi nedenlerle korunmasının mümkün olmadığı veya beklediği zaman önemli bir değer düşüklüğüne uğrayacağının anlaşılması hâllerinde, bu mallar derhal paraya çevrilerek, elde edilen tutarlar teminat olarak muhafaza edilir. İhtiyaten haczolunan mallar istenildiği zaman para veya ayın olarak verilmek ve bu hususu temin için malların kıymetleri depo edilmek yahut tahsil dairesinin bulunduğu yerdeki bir şahıs müteselsil kefil gösterilmek şartıyla borçluya ve mal üçüncü şahıs nezdinde haczolunmuşsa bir taahhüt senedi alınarak kendisine bırakılabilir.

İhtiyati Hacze İtiraz Haklarında ihtiyati haciz uygulananlar, haciz uygulanması, gıyapta yapılan hacizlerde haczin tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil dairesinin bulunduğu yerdeki vergi mahkemesinde ihtiyati haciz tutar ve sebepleri yönünden dava açabilirler. Bu tür davalar vergi mahkemelerinde öncelikli olarak görülür. İhtiyati haciz uygulamasına ilişkin davalarda verilen kararlar hakkında, bu kararların kesinleşmesinden sonra idarece işlem tesis olunabilir. (İYUHK,28)

İhtiyati Haczin Kaldırılması  İhtiyati haciz uygulaması, ihtiyati haciz kalkana kadar veya kesin hacze dönüşene kadar devam eder. Aşağıdaki hallerde ihtiyati haciz kaldırılır; –İhtiyati hacze karşı açılan davada ihtiyati haczin kaldırılmasına karar verilmesi, –Teminat gösterilmesi, (şahsi kefalet gösterilmesi ihtiyati haczi kaldırmaz.) Üçüncü şahısların borçlu lehine menkul mallarını teminat göstermesi mümkün değildir. –İhtiyati haciz nedeninin ortadan kalkması, –Borcun ödenmesi

RÜÇHAN HAKKI

Tanımı Üçüncü şahıslar tarafından haczedilen malların paraya çevrilmesinden önce o mal üzerinde kamu alacağı için de haciz konulduğu takdirde, kamu alacağı hacze iştirak eder ve satış bedeli garameten paylaştırılır. (AATUHK, 23)

Rehinli Alacaklarda Rüçhan Hakkı Rüçhan hakkı uygulamasında rehinli alacaklıların hakları saklı tutulmuştur. Ancak, gümrük vergisi, bina ve arazi vergisi gibi eşya ve gayrimenkulün aynından doğan kamu alacakları, o eşya veya gayrimenkul bedelinden tahsilinde rehinli alacaklardan önce gelmektedir.

Rehinli Alacaklarda Rüçhan Hakkı Genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezaları ve bunlara bağlı zam ve faizler için tatbik edilen hacizlerde, İcra İflas Kanunu’nun “rehinden önce ihtiyati veya icrai haciz bulunması hâlinde kamu alacağı dâhil hiçbir haciz rehinden önceki hacze iştirak edemez” şeklindeki son cümlesi hükmü uygulanmaz (AATUHK, 21). Dolayısıyla, üçüncü şahıslar tarafından haczedilmiş mallara, bir rehinli alacaklının da haciz uygulaması hâlinde, söz konusu kamu alacakları için rehinli alacaklıdan dahi sonra haciz konulması hâlinde de, rehinden önce üçüncü şahıslar tarafından tatbik edilmiş olan hacizlere kamu alacaklısının da iştirak etmesi olanağı sağlanmıştır.

Örnek 1 Amme borçlusu (Z) adına kayıtlı gayrimenkul üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. –1. Sıra: (B) şahsının haczi ( ,-TL) –2. Sıra: Bandırma Vergi Dairesinin Gelir Vergisi, İdari Para Cezası, Ecrimisil alacakları için haczi ( ,-TL) Söz konusu gayrimenkul icra dairesince satılmış olup, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar ,-TL'dir.

Örnek 1-Çözüm Buna göre, hacizli gayrimenkul üzerinde vergi dairesi haczinden önce tesis edilmiş bir rehin bulunmadığından, vergi dairesinin hacze konu alacaklarının tamamı, genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezası ve bunlara bağlı zam ve faiz alacaklarından olup olmadığı bakımından ayrıma tabi tutulmaksızın, kendinden önceki üçüncü şahıs tarafından konulan hacze iştirak edecek ve satış bedeli aralarında garameten taksim edilecektir.

Örnek 1-Çözüm (Garameye Tabi) toplam alacak; – = TL B şahsının garame payı; – / = Bandırma V.D. garame payı; – / = Satış bedelinin taksimi ; –B’nin payı; * = TL –Bandırma V.D. nin payı; * = TL

Örnek 2 Amme borçlusu (S) adına kayıtlı gayrimenkul üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. –1. Sıra: (B) şahsının haczi ( ,-YTL) –2. Sıra: (C) şahsının haczi ( ,-YTL) –3. Sıra: (Z) şahsının rehni ( ,-YTL) –4. Sıra: Fatsa Vergi Dairesinin Kurumlar Vergisi için haczi ( ,-YTL) –5. Sıra: (F) Belediyesinin Emlak Vergisi için haczi (200,-YTL) Söz konusu gayrimenkul icra dairesince satılmış olup masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar ,-YTL'dir.

Örnek 2-Çözüm Buna göre, gayrimenkulün satış bedelinden öncelikle, aynından doğan emlak vergisi için pay ayrılacak, vergi dairesinin kurumlar vergisi için tatbik ettiği haciz tutarı, birinci sırada yer alan hacze, satış bedelinden arta kalan tutar üzerinden garameten iştirak edecektir. Bu durumda, ,-YTL tutardan; 200,-YTL emlak vergisi ayrıldıktan sonra kalan ,-YTL, birinci sırada yer alan (B) şahsının ,-YTL alacağı ile vergi dairesinin alacağı olan ,-YTL arasında garameten taksim edilecektir.

Örnek 2-Çözüm (Garameye tabi) toplam alacak; – (1.sıra) (4.sıra) = B şahsının garame payı; – / = 0.40 Fatsa V.D. garame payı; – / = 0.60 Satış bedelinin taksimi ; –B’nin payı; * 0.40 = TL –Fatsa V.D. nin payı; * 0.60 = TL

Örnek 2-Çözüm Bu örnekte, vergi dairesinin haczinden önce rehinli alacak bulunmakla birlikte, vergi dairesi haczinin, genel bütçe vergi gelirlerinden olan kurumlar vergisi için tatbik edilmiş olması nedeniyle, 6183 sayılı Kanunun 21 inci maddesinde yapılan değişiklik uyarınca rehinden önceki hacze iştirak edebileceği gösterilmiştir.

Örnek 3-Çözüm Örnek 2'de belirtilen gayrimenkulün satışı sonucunda masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutarın ,-YTL olması halinde, satış bedelinden gayrimenkulün aynından doğan emlak vergisine öncelikle pay ayrılacak, birinci haciz alacaklısı ile vergi dairesi haczine konu alacak toplamı olan ( ) ,-YTL, kalan satış bedelinden ( ,-YTL) tahsil edilebileceğinden, vergi dairesinin alacağına karşılık ,-YTL ayrılacaktır.

Örnek 4 Amme borçlusu (E) adına kayıtlı taşıt üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. Ayrıca, borçlunun Yeğenbey Vergi Dairesine söz konusu taşıt nedeniyle motorlu taşıtlar vergisi ve gecikme zammından toplam 100,-YTL borcu olduğunu icra müdürlüğü tespit etmiştir. –1. Sıra: (A) şahsının haczi (1.000,-TL) –2. Sıra: (B) şahsının haczi (1.500,-TL) –3. Sıra: (C) şahsının rehni (2.000,-TL) –4. Sıra: Ulus Vergi Dairesinin Gelir Vergisi için haczi (4.000,-TL) –5. Sıra: (D) şahsının haczi (750,-TL) –6. Sıra: Mecidiyeköy Vergi Dairesinin Gelir (Stopaj) Vergisi için haczi (3.000,-TL) Söz konusu taşıt icra dairesince satılmış olup, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar 6.350,-TL'dır.

Örnek 4-Çözüm Satış bedelinden taşıtın aynından doğan 100,-YTL motorlu taşıtlar vergisi ve gecikme zammı ayrıldıktan sonra kalan 6.250,-YTL; birinci haciz alacaklısının alacağı ile Devlete ait amme alacaklarını takip ile görevli 4 üncü ve 6 ncı sırada yer alan vergi dairelerinin hacze konu toplam alacakları arasında, 6183 sayılı Kanunun 21 inci maddesi uyarınca, garameten taksim edilecektir.

Örnek 4-Çözüm (Garameye tabi) toplam alacak; –1.000 (1.sıra) (4.sıra) (6.sıra)= A şahsının garame payı; –1.000 / = Ulus V.D. garame payı; –4.000 / = 0.50 Mecidiyeköy V.D. Garame payı; –3.000 / = Satış bedelinin taksimi ; –A’nın payı; * = TL –Ulus V.D. nin payı; * 0.50 = TL –Mecidiyeköy V.D. nin payı; * = TL

Örnek 5 Örnek 4'de yer alan 6. sıradaki Mecidiyeköy Vergi Dairesi haczinin idari para cezası için tatbik edildiği varsayılmıştır. Buna göre, Mecidiyeköy Vergi Dairesinin haciz tarihinden önce tesis edilmiş rehinli alacak bulunduğu ve idari para cezası genel bütçe geliri olmakla birlikte, genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezası ve bunlara bağlı zam ve faiz alacaklarından olmadığından, Mecidiyeköy Vergi Dairesinin bu alacağının birinci sırada yer alan hacze iştirak etmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak, birinci haciz alacaklısı ile 4. sırada yer alan Ulus Vergi Dairesinin alacağı ve ikinci sıradaki haciz alacaklısı ile üçüncü sıradaki rehinli alacaklının alacağına pay ayrıldıktan sonra beşinci sırada yer alan hacze pay kaldığı takdirde, beşinci sıradaki hacze idari para cezası alacağı için Mecidiyeköy Vergi Dairesi iştirak edecek bu sıra için kalan tutar aralarında garameten taksim edilecektir.

Örnek 6 Amme borçlusu (N) adına kayıtlı gayrimenkul üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. Ayrıca, borçlunun Bornova Belediyesine söz konusu gayrimenkul nedeniyle emlak vergisi ve gecikme zammından toplam 500,-TL borcu olduğunu icra müdürlüğü tespit etmiştir. –1. Sıra: (A) şahsının rehni (16.000,-TL) –2. Sıra: (B) şahsının haczi (10.000,-TL) –3. Sıra: (C) şahsının haczi (20.000,-TL) –4. Sıra: Bornova Vergi Dairesinin Gelir Vergisi için haczi (40.000,-TL) Söz konusu gayrimenkul icra dairesince satılmış olup, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar ,-TL'dır.

Örnek 6-Çözüm Satış bedelinden gayrimenkul aynından doğan 500,-TL emlak vergisi ve gecikme zammı ayrıldıktan sonra kalan ,-TL; birinci sırada rehin alacaklısına ,-YTL ayrıldıktan sonra arta kalan ,-TL ikinci sıra da yer alan haciz alacaklısı ile dördüncü sırada yer alan Bornova Vergi Dairesi arasında garameten paylaşılacaktır.

Örnek 6-Çözüm (Garameye tabi) toplam alacak; – (2.sıra) (4.sıra) = TL B şahsının garame payı; – / = 0.20 Bornova V.D. garame payı; – / = 0.80 Satış bedelinin taksimi ; –B’nin payı; * 0.20 = TL –Bornova V.D. nin payı; * 0.80 = TL

Örnek 7 Örnek 6'da belirtilen gayrimenkulün satışı sonucunda, yapılan masraflar ile emlak vergisi ve bu vergiye ilişkin gecikme zammı da düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutarın ,-YTL kalması halinde, bu tutar rehin alacaklısının alacağına karşılık ayrılacak, dolayısıyla satış bedelinden Bornova Vergi Dairesi alacağına her hangi bir tutar ayrılmayacaktır.

Örnek 8 Amme borçlusu (Ş) adına kayıtlı gayrimenkul üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. –1. Sıra: Aziziye Vergi Dairesinin haczi (28.000,-TL) –2. Sıra: (K) şahsının haczi (22.000,-TL) –3. Sıra: (M) şahsının haczi (45.000,-TL) –4. Sıra: Site Vergi Dairesinin Katma Değer Vergisi için haczi (18.000,- TL) Söz konusu gayrimenkul icra dairesince satılmış olup, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar ,-TL'dır.

Örnek 8-Çözüm Satış bedelinden birinci sırada yer alan Aziziye Vergi Dairesinin alacağının tamamına karşılık ,-YTL ayrıldıktan sonra, ,- YTL ikinci sıradaki haciz alacaklısı (K) ile dördüncü sıradaki Site Vergi Dairesinin alacağı arasında garameten taksim edilecektir.

Örnek 8-Çözüm (Garameye tabi) toplam alacak; – (2.sıra) (4.sıra) = TL K şahsının garame payı; – / = 0.55 Site V.D. garame payı; – / = 0.45 Satış bedelinin taksimi ; –K’nın payı; * 0.55 = TL –Site V.D. nin payı; * 0.45 = TL

Örnek 9 Örnek 8'de yer alan satışın Aziziye Vergi Dairesince yapılması durumunda satış bedelinin dağıtımının aynı şekilde yapılması gerekmekle birlikte, Aziziye Vergi Dairesince satış bedelinden kendi alacağının tamamı tahsil edildikten sonra bu durum da belirtilerek, takyidat listesi ile satış bedelinden kalan tutar, sıra cetveli ve dağıtımı yapılmak üzere, bu vergi dairesinden sonra ilk haczi koyan icra dairesine gönderilecektir. Diğer taraftan, Örnek 8'de yer alan satışın Site Vergi Dairesince yapılması durumunda satış bedelinin dağıtımının aynı şekilde yapılması gerekmekle birlikte, Site Vergi Dairesince satış bedelinin dağıtımı yapılmaksızın takyidat listesi ile satış bedelinin tamamı, sıra cetveli ve dağıtımı yapılmak üzere, Aziziye Vergi Dairesinden sonra ilk haczi koyan icra dairesine gönderilecektir.

Örnek 10 Amme borçlusu (D) adına kayıtlı gayrimenkul üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. –1. Sıra: Kadıköy Vergi Dairesinin haczi (32.000,-TL) –2. Sıra: (N) şahsının haczi (8.000,-TL) –3. Sıra: (R) şahsının haczi (15.000,-TL) –4. Sıra: Uşak Vergi Dairesinin Gelir (Stp.) Vergisi için haczi (40.000,-TL) –5. Sıra: (M) şahsının haczi (40.000,-TL) –6. Sıra: Kadıköy Vergi Dairesinin Katma Değer Vergisinden kaynaklanan haczi (35.000,-TL) Söz konusu gayrimenkul icra dairesince satılmış olup, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar ,-TL'dır.

Örnek 10-Çözüm Satış bedelinden birinci sırada yer alan Kadıköy Vergi Dairesinin alacağı olan ,-TL ayrıldıktan sonra, ,-TL ikinci sıradaki haciz alacaklısı (N)'nin alacağı ile 4 üncü ve 6 ncı sırada yer alan vergi dairelerinin hacze konu toplam alacakları arasında garameten taksim edilecektir.

Örnek 10-Çözüm (Garameye tabi) toplam alacak; –8.000 (2.sıra) (4.sıra) (6.sıra)= TL N şahsının garame payı; –8.000 / = Uşak V.D. garame payı; – / = Kadıköy V.D. garame payı; – / = Satış bedelinin taksimi ; –N’nin payı; * = TL –Uşak V.D. nin payı; * = TL –Kadıköy V.D. nin payı; * = TL

Örnek 11 Amme borçlusu (E) adına kayıtlı gayrimenkul üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. –1. Sıra: (H) şahsının haczi (65.000,-TL) –2. Sıra: Çarşamba Vergi Dairesinin Gelir Vergisi için haczi (52.000,-TL) –3. Sıra: (F) şahsının haczi (16.000,-TL) –4. Sıra: Samsun Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürlüğünün prim alacağı için haczi (25.000,-TL) –5. Sıra: (V) şahsının haczi (18.000,-TL) –6. Sıra: Ünye Vergi Dairesinin Gelir (Stp.) Vergisi için haczi (10.000,-TL) –7. Sıra: (Y) şahsının haczi (15.000,-TL) –8. Sıra: Ordu SGK İl Müdürlüğünün idari para cezası alacağı için haczi (5.000,-TL) Söz konusu gayrimenkul icra dairesince satılmış olup, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar ,-TL'dır.

Örnek 11-Çözüm Örnek olayda, hacizli gayrimenkul üzerinde farklı amme idarelerinin hacizleri bulunmaktadır sayılı Kanunun 21 inci maddesi gereğince amme alacağı kendisinden önce üçüncü şahıslarca tatbik edilmiş hacizlere iştirak edebildiğinden, tüm amme alacakları (örnekte rehin alacaklısı bulunmadığından) birinci sırada yer alan üçüncü şahıs haczine iştirak edecek ve satış tutarı aralarında garameten taksim edilecektir.

Örnek 11-Çözüm (Garameye tabi) toplam alacak; – (1.sıra) (2.sıra) (4.sıra) (6.sıra) (8.sıra) = TL H şahsının garame payı; – / = Çarşamba V.D. garame payı; – / = Samsun SGK garame payı; – / = Ünye V.D. garame payı; – / = Ordu SGK garame payı; –5.000 / =

Örnek 11-Çözüm Satış bedelinin taksimi ; –H’nin payı; * = TL –Çarşamba V.D. nin payı; * = TL –Samsun SGK. nin payı; * = TL –Ünye V.D. nin payı; * = TL –Ordu SGK. nin payı; * = TL

Örnek 12 Amme borçlusu (T) adına kayıtlı gayrimenkul üzerindeki takyidatlar tatbik edildikleri tarih itibarıyla fer'i alacaklar dahil olmak üzere aşağıdaki gibidir. –1. Sıra: (M) şahsının haczi (15.000,-TL) –2. Sıra: (N) şahsının rehinli alacağı (28.000,-TL) –3. Sıra: Şehit Kamil Vergi Dairesinin Kurumlar Vergisi için haczi (35.000,-TL) –4. Sıra: (C) şahsının haczi (43.000,-TL) –5. Sıra: Gaziantep SGK İl Müdürlüğünün prim alacağı için haczi (20.000,-TL) –6. Sıra: (U) şahsının haczi (9.000,-TL) Söz konusu gayrimenkul icra dairesince satılmış olup, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara dağıtılacak tutar ,-TL'dır.

Örnek 12-Çözüm 6183 sayılı Kanunun 21 inci maddesi hükmü uyarınca, amme alacakları için tatbik edilen hacizlerden önce bir rehinli alacağın bulunması halinde, amme alacağının rehinden önceki hacze iştirak edebilmesi için, bu alacağın genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezaları ve bunlara bağlı zam ve faizlerden olması gerekmektedir. Bu itibarla, Gaziantep SGK İl Müdürlüğünün takip ettiği prim alacağı genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezaları ve bunlara bağlı zam ve faizlerden olmaması nedeniyle rehinli alacaktan önce olan hacze iştirak etmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak, Şehit Kamil Vergi Dairesinin takip etmiş olduğu amme alacağı (Kurumlar Vergisi), genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezaları ve bunlara bağlı zam ve faizlerden olması nedeniyle rehinli alacaktan önce olan hacze iştirak etmesi mümkündür.

Örnek 12-Çözüm (Garameye tabi) toplam alacak; – (1.sıra) (3.sıra) = TL M şahsının garame payı; – / = 0.30 Şehit Kamil V.D. garame payı; – / = 0.70 Satış bedelinin taksimi ; –M’nin payı; * 0.30 = TL –Şehit Kamil V.D. nin payı; * 0.70 = TL

Örnek 13 Örnek 12'deki takyidat listesinin 3 üncü sırasında yer alan Şehit Kamil Vergi Dairesinin takip ettiği alacak türünün ecrimisil olması halinde, gayrimenkulün satışından elde edilecek bedelin dağıtımı aşağıdaki şekilde olacaktır sayılı Kanunun 21 inci maddesi hükmü uyarınca, amme alacakları için tatbik edilen hacizlerden önce bir rehinli alacağın bulunması halinde, amme alacağının hacze iştirak edebilmesi için, bu alacağın genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezaları ve bunlara bağlı zam ve faizlerden olması gerekmektedir. Bu itibarla, Gaziantep SGK İl Müdürlüğü ile Şehit Kamil Vergi Dairesinin takip ettiği alacaklar (prim ve ecrimisil alacakları) genel bütçeye gelir kaydedilen vergi, resim, harç ile vergi cezaları ve bunlara bağlı zam ve faizlerden olmaması nedeniyle rehinli alacaktan önce olan hacze iştirak etmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak, satış bedelinden 1 inci haciz alacaklısı ile rehin alacaklısının alacaklarına pay ayrıldıktan sonra kalan [ ( )=]2.000,-YTL Şehit Kamil Vergi Dairesinin takip ettiği alacağa karşılık ayrılması gerekmektedir.

KAMU ALACAĞI ÖDENMEDEN İŞLEM YAPMA YASAĞI

Kapsam KİK Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine “2.000 liranın üzerinde” yapacakları ödemeler sırasında ve Kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle kurumların ilgililere yapacakları ödemeler sırasında, hak sahiplerinin ve/veya ilgililerin tahsil dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmadığına ilişkin vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğu getirilmiştir. (AATUHK, 22)

Vadesi Geçmiş Borç Kavramı Vadesi geçmiş borç tanımına; yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim ve banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiler ile bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizleri girmektedir. Bu kapsama giren amme alacaklarının toplam TL. yı aşması gerekmektedir. Vadesi geçmiş borç belgeleri 15 gün geçerlidir. Yürütmenin durdurulması kararı verilmiş ya da takip kanunen durmuş alacaklar belgede gösterilir ancak ödeme işlemine engel teşkil etmezler.

Hak Sahiplerine Ödeme Hak sahiplerine, tahsil dairesince düzenlenen vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgelerde belirtilen borç tutarının üzerinde bir tutarda ödeme yapılması gereken hâllerde, borçlunun da talebi alınmak suretiyle borç tutarı kadar kısım, ilgili tahsil dairelerine, bakiyesi de borçluya ödenebilecektir. Ayrıca, borç tutarının yapılacak ödemeden yüksek veya buna eşit olduğu durumlarda da borçlunun talebi üzerine ödenecek tutar, ilgili tahsil dairesine aktarılabilecektir.

KAMU ALACAKLARININ TAKİBİNDE İPTAL DAVALARI

İvazsız Tasarrufların Hükümsüzlüğü Amme alacağını ödememiş borçlulardan, müddetinde veya hapsen tazyikına rağmen mal beyanında bulunmayanlarla, malı bulunmadığını bildiren veyahut beyan ettiği malların borcuna kifayetsizliği anlaşılanların ödeme müddetinin başladığı tarihten geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptıkları bağışlamalar ve ivazsız tasarruflar hükümsüzdür. (AATUHK, 27) Aşağıdaki tasarruflar bağışlama hükmündedir: (AATUHK, 28) 1.Üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) sıhri hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarruflar, 2.Kendi verdiği malın, akdin yapıldığı sıradaki değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği akitler, 3.Borçlunun kendisine yahut üçüncü bir şahıs menfaatine kaydı hayat şartıyla irat ve intifa hakkı tesis ettiği akitler.

Hükümsüz Sayılan Diğer Tasarruflar Amme alacağını ödemeyen borçlulardan müddetinde veya hapsen tazyikına rağmen mal beyanında bulunmayanlarla, malı bulunmadığını bildiren veyahut beyan ettiği malların borcuna kifayetsizliği anlaşılanların ödeme müddetinin başladığı tarihten geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptıkları tasarruflardan aşağıda belirtilenler hükümsüzdür: (AATUHK, 30) 1.Borçlunun teminat göstermeyi evvelce taahhüt etmiş olduğu haller müstesna olmak üzere borçlu tarafından mevcut bir borcu temin için yapılan rehinler, 2.Borca karşılık para veya mütat ödeme vasıtalarından gayrı bir suretle yapılan ödemeler, 3.3. Vadesi gelmemiş bir borç için yapılan ödemeler.

Amme Alacağının Tahsiline İmkan Bırakmamak Maksadıyla Yapılan Tasarruflar Borçlunun malı bulunmadığı veya borca yetmediği takdirde amme alacağının bir kısmının veya tamamının tahsiline imkan bırakmamak maksadıyla borçlu tarafından yapılan bir taraflı muamelelerle borçlunun maksadını bilen veya bilmesi lazım gelen kimselerle yapılan bütün muameleler tarihleri ne olursa olsun hükümsüzdür. (AATUHK, 30)

İptal Davalarının Açılması İptal davalarının, iptali istenen tasarrufun değerine göre sulh hukuk veya asliye hukuk mahkemelerinde açılması gerekmektedir. Bu davaların görülme usulü, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na tabidir.

Davanın Tarafları Davacı; alacaklı amme idareleri veya alacağın tahsili ile görevlendirilmiş tahsil dairelerdir. Davanın muhatabı, borçlu ile borçlu hukuki muamelede bulunanlar, borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler, bunların mirasçıları ve suiniyet sahibi diğer üçüncü şahıslardır. (AATUHK, 25)

Zamanaşımı Sözü geçen tasarrufların vukuu tarihinden beş yıl geçtikten sonra dava açılamaz. (AATUHK, 26) Kanunda, bu süreyi durduran veya kesen herhangi bir sebebe yer verilmemiştir.